Фармацевтика иқтисодиёти

компания бош корхона назорати остида бўлади, укинг рухсатисиз бу 
фойдадан фойдалана олмайди. шунинг учун шўьба тузилма томонцдан 
ишлаб топилган фойда бош жамиягнинг даромади бўлиб ҳисобланади
]Маз.кур ҳола
1
да, шубҳасиз, шўъба тузилмадан олинган дивидендлар 
бош жамиятда даромад сифатида акс эттирилиши мумкин эмас, акс 
ҳолда биргина даромад - икки марта акс эттирилган бўлиб чиқади. 
Бунда дивидендлар инвестицияларнинг камайиши (қайтарилиши) 
си ф ат и да к ўр и б чи қ и лади Ф ар аз қи лайлик ш ўъба ж ам ият 
дивидендларни соф фойданинг 50%и миқдорида, яъни 1100 минг сўм 
кўринишида тўлаши ҳақида маълум қилди. Бу ҳолатда бош жамият 
ўзининг улушига мутаносиб равишда мазкур сумманинг 60%ини олиши 
лозим; Дебег 4840 «Олинадиган дивидендпар» — 660. Кредит 0620 «Шўъба 
хўжалик жамиятларига инвестициялар» — 660. Бу операциядан сўнг 
инвестицияларнинг баланс қиймати (19320—660) = 18660 мингсўмни 
ташкил қилади. Яъни, улушбай иштирок усули бўйича шўьба жамиятга 
инвестициялар микдори шўъба жамият томонидан олинган фойда 
(зарар)нингтегишли улушига, ундан олинган дивидендларни айирган 
ҳолда, вак^и-вақги билан тузатиб борилади.
Иккала усул ўртасидаги фарқ инвестициялар юзасидан олинган 
даромаднинг акс эттирилиш и вак^гида ҳам анчагина сезиларли; 
улушбай иш тирок усули бўйича у анчагина катта бўлади, чунки
234

---

бош жамият даромад сифатида шўъба компания соф фойдасининг 
ўзига тегишли бўлган жами улушини акс эттиради. Бу ерда бу 
усулнинг қўлланилиши даромадлар (ф ойда) солиғи бўйича солиқ 
солинадиган базанинг ошишига ҳам олиб келишини қўшимча қилиш 
лозим. Шўъба жамиятларга қилинган инвестицияларни ҳисобга олиш