Фармацевтика иқтисодиёти

17.3. Мол-мулкнинг айрим турлари ва молиявнй натижаларининг 
инвентаризацияни ўтказиш қоидалари 
Асосий воситаларни инвентаризация қилиш
Инвентаризациянн бошлашга қадар қуйидагиларни текшириш 
зарур:
— инвептар варақчалари. инвснтардафтарларинингмавжудлиги 
ва қандай ҳолатдалиги;
— техник паспорглар ёки бош қа техник ҳужжатларнинг 
мавжу.ишги ва қапдай ҳолатдалиги;
— хўжалик юритувчи субъект томонидан ижарага, сақлашга ва 
вақтинча фойдаланишга топширилган ёки қабул қилинган асосий 
воситаларга доир ҳужжатларнинг мавжудлиги. Ҳужжатлар йўқбўпса, 
уларнинголиниши ёки расмийлаштирилишини таъминлаш зарур.
Бухтлтерия ҳисоби регистрлари ёки техник ҳужжатларда 
тафовуглар. ёхуд ноаниқликлар топилган тақдирда, уларга тегишли 
тузагишлар ва анпкушштиришлар киритилиши керак.
Асосий воситаларни инвен гаризациядан ўтказаётганда ҳайъат 
мажбурий тартибда объектларни натурада кўздан кечиради ва 
инвемтаризаиня рўйхатларига уларнинг тўлиқ номи, вазифаси. 
и н вен тар р ақ ам л ар и ва асо с и й тех н и к ёки ф о й д а л а н и ш
кўрсаткичлариии қайд этади.
Ҳисобга қабул қилинмаган объектлар аииқланган такдирда 
ҳайьат мнвентаризация рўйхагига ана шу обьектлар бўйича 
етишмайдиган кўрсаткичларни киритиши керак, масалап: бинолар 
бўйнча — уларнинг вазифасн, улар кўрган асосий штермаллар. \ажми. 
майдоии, кўрнлган йили ва ҳоказолар.

---

Инвентаризацияда аниқланган ҳисобга олинмаган объеклларни 
Оаҳолаш ж орий қийм ат бўйича ўтказилиш и, эски риш эса 
объектларнинг ҳақиқий техник ҳолати бўйича белгиланиши, бунда 
баҳолаш ва эскириш тўғрисвдаги маълумотлар тегишли далолатномалар 
билан расмийлаштирилиши керак.
Инвентаризация ҳайъати инвентаризация вақтида аниқланган 
ҳисобга олинмаган объектлар қачон ва кимнинг фармойиши билан 
барпо этилганини, уларни барпо этиш харажатлари қаерга ҳисобдан 
чиқарилганлигини аниқлаши ва буни баённомада акс этгириши шарт.
Асосий воситалар рўйхатга объектнинг асосий вазифасига 
мувофиқ номлари бўйича қайд этилади. Агар объект тикланган, 
таъмирланган, кенгайтирилган ёки қайта жиҳозланган ва бунинг 
оқибатида унинг асосий вазифаси ўзгарган бўлса, у рўйхатга янги 
вазифасига мувофиқ келадиган ном билан киритилади.
Агар ҳайъат капитал тусда қилинган ишлар (янги хоналар қуриш) 
ёки иморат ва иншоотларни қисман тугатиш бухгалтерия ҳисобида акс 
эттирилмаган деб топса, у тегишли ҳужжатлар бўйича обьект дасглабки 
қийматининг купайиш ёки камайиш суммасини аникуташи ва рўйхатда 
қилинган ўзгаришлар тўғрисидаги маълумотларни келтириши керак.
Айни вақгда ҳайъат бунда айбдор бўлган шахсларни ва у ёки бу 
объектларни конструктив ўзгартириш ҳисоб регистрларида акс 
эттирилмаганлигкнингсабабларини аник^аши шарт.
М ашиналар, ускуналар инвентаризация рўйхатларига якка 
тартибда, инвентар рақами, тайёрлаган заводи, чиқарилган йили, 
вазифаси, қувватлари ва ҳоказолар кўрсатилган ҳолда киритилади.
Бир вақтда бир цех ёки бўлимга келиб тушган ва гуруҳ 
ҳисобининг намунавий инвентар варақчасида қайд этиладиган бир 
хил қийматдаги хўжалик анжомлари, асбоблар, дастго\лар ва ҳоказо 
бир турдаги буюмлар инвентаризация рўйхатларида номлари бўйича 
келтирилиб, ушбу буюмлар миқцори кўрсатилади.
Асосий воситаларнинг инвентар объектларига берилган рақамлар, 
қоидага кўра, ўзгармаслиги керак. Объектлар ўзларининг техник- 
ишлаб чиқариш вазифасига кўра киритилиши керак бўлган асосий 
воситалар гуруҳидан бошқа гуруҳга хато равишда киритилган 
ҳолларда, шунингдек, нотўғри рақам қўйилганлиги аникутанган 
ҳолларда рақамлар ўзгартирилиши мумкин.
Фойдапанишга яроқсиз ва тиклаб бўлмайдиган асосий воситалар 
инвентаризация рўйхатига киритилмайди. Ана шу объектларга 
инвентаризация ҳайъати алоҳида рўйхаттузиб, уларни фойдаланишга 
топшириш вақти ва ушбу объектларни яроқсиз ҳолга келтирган
322

---

сабаблар кўрсатн лали. Бундай о б ъ ек гл а р н и ҳисобдап ч и қ ар и ш
умумий белгиланган тартибда амалга о и
1
ирилади.
Ижарага олинган ва масъулиятли сак^ашда бўлган асосий 
воситалар ҳам текширилади.
Кўрсатилган объектлар бўйича алоҳида рўйхат тузилади, унда 
ана шу объектлар масъулиятли сақлаш ёки ижарага қабул 
қилинганлигини тасдик/шйдиган ҳужжатларга ҳавола қилинади.