Фармацевтика иқтисодиёти

Дори воситаларининг нархига таъсир этувчи омиллар
Т ал а б о м и л и
Т а к л и ф о м и л и
М уҳит ом и л и
1. 
Д о р и в о с и т а л а р и н и н г
с ам а р ад о р л и ги ва н ож ўя 
т аъ си р л ар и
2.
Ў х ш а ш л а р н и н г м а в - 
ж у д л и г и
3. Д о р и в о си та л ар и бую - 
рувчи ш и ф о к о р л ар гуруҳи
4. 
Д ав о л аш д а в о м и й л и ги
ва даволаш курси га кета- 
д и г а н д о р и в о с и т а л а р и
м и қдори
5. Д а в о л а ш к у р с и н и н г
қ и й м а т и
6. 
Х а р и д о р л а р н и н г ж и н - 
с и , ё ш и , д а р о м а д и ва 
б о ш қ а о м и л л а р б ў й и ч а
с о н и ҳам д а т ав с и ф и
7. Н арх р аво н л и ги
8. Д а р о м ад р а во н л и ги
9 . Т о в а р н и н г ҳ а ё т и й
д а в р и д а в о м и й л и г и ва 
м од ели
10. 
Т и б б и й ё р д а м к ў р - 
с ати ш учун д о р и во си та- 
л а р и н и eTK ajH 6 б е р и ш
бў й и ч а ҳукум ат д аст у р л а- 
р и н и н г м ав ж у д л и ги
11.
Д о р и в о с и т а л а р и н и
м а ж б у р и й а с с о р т и м е н -
т и га . бепул ва и м ти ёзл и
рў й х ати га к и р н т и ш
1 .Р а қ о б а т л а ш у в ч и д о р и
в о с и т а л а р и н и н г м и қ д о р и
ва х у су си ят л ар и
2.
Р а қ о б а тл а ш у в ч и и ш л аб
ч и қ ар у в ч и л ар с о н и
3 .Т а қ с и м л а ш т и з и м и
4. 
Ў л ч а м л а р и , ш а к л и ,
с т а й л и н г (ў р а м и )
5 .Т о в а р н и н г к у т и л ас тг ан
ҳ а ё т и й д а в р и (ц и к л и )
6. 
Б о ш қ а
ф и р м а л а р
том он идан такрорий иш лаб 
ч и қ а р и ш ва с и ф а т и н и
нхш илаш э)(гимоли
7. Х ом аш ё м ан б а л а р и
8. С о л и қ л а р
9 И ш л а б
ч и қ а р и ш н и
б о з о р г а н и с б а т а н ж о й -
л а ш т и р и л и ш и
Ю .Д о р и в о с и т а л а р и н и
ҳукум ат т о м о н и д а н
т а р - 
т и б га со л и ш »а с е р т и ф и - 
к а т л а ш ти р и ш
11. Ҳ а ёт и й зар у р ua муҳим
д о р и л а р р ў й х а ти га к и р и - 
т и л и ш и
1 Соғлиқни сақлаш га 
кетдиган харажатлар
2.
Соглиқни сақлаш бўйича 
дастурларнинг маожудлиги
3.
Соғлиқни сак/ташнинг 
молиявий қувватлашда 
ҳукуматнинг роли
4. Иқтисодиётнинг ўсиш 
даражаси
5. Иқтисодий турғунлик 
ёки нотурғунлик
6. Экспорт, импортни 
тартибга солиш
7. Дори воситаларини ис- 
теъмол қилиш анъаналари
8. ВНП ўлчами ватақсим- 
ланиши
9 . Л и ц е н з и о н т а р т и б г а
солиш
Ю .С иёсий м уҳит
41

---

Соғлом ва бемор кишилар баъзи (рецептсиз бериладиган) дори 
воситаларини мустақил олишлари мумкин бўлса-да, фойда шифокор 
талаб генератори ҳисобланади (оралиқ истеъмолчи).
Тўртинчидан, нархга нисбатан эҳгиёж аниқлиги касаллик тавсифи 
дори тўлов усули (накд ёки пул ўтказиш йўли билан ҳисоб-китоб 
қилиш)га боғлиқ бўлиши мумкин. Сурункали беморлар дориларни 
доимий қўллаганликлари сабабли, улар ишлатадиган товарларга эҳгиёж 
даражаси аниқбўлмайди. Рецепт бўйичатўлиққийматига ёки имгиёади 
шартлар билан бериладиган дори восигалари талаби ҳам ноаниқбўлади.
Дори воситаларининг нархи жуда кўп омилларга боғлиқ. Уларни уч 
гуруҳга бўлиш мумкин: талаб, таклиф ва муҳит омиллари.
Шундай қилиб, дорихона ассортименти товарлари, жумладан 
дори воситаларига нархларнинг шаклланиши (нархнинг пайдо 
бўлиши), товарнинг хусусиятлари каби, талаб, таклиф ва муҳит 
омиллари жамланмаси билан ҳам белгиланади. Бундан ташқари, 
бозорнинг \ар бир модели ўзининг нарх белгилаш механизмига эга.
Кўп сотувчилари ва анчагина харидорлари мавжуд бўлган чин