Фармацевтика иқтисодиёти

Нархаарни тўғримии механизмини яратиш 
Нарх белгилаш стратегияси танланган ва яратилгандан сўнг, 
одатда, харажатларнинг ўзгариш и, рақобат ва истеъмол талаби 
шароитларини акс эттириш учун нархларни узлуксиз “ тўғрилаш” ,
2-жадвап
Нарх белгилаш мақсадлари ва усулларининг ўзаро боғлиқлиги
Нарх
белгилаш-
нинг
мақсади
Стратегия
асослари
Нарх сиёсати
Нарх белгилаш усуллари
Янги товарларга
Уз ўрни 
това
ни топган 
рларга
Нарх
турлари
Нарх
белгилаш
усуллари
Нарх
турлари
Нарх белги- 
лаш га услу- 
бий ёндошув
Савдо
Ҳажмини
ошириш
Талаб
Кириб
бориш
нархи
Психоло- 
гик нарх
Нуфузли
нарх
Кириб
бориш
(бозорга
мустаҲкам
тадбиқ
этиш)
Х аридор
психоло-
гиясига
асосланган
Ф ирманинг
обрў-
эътибори
(нуфузи)га
асосланган
С илж ув- 
чан 
паса- 
ювчи нарх
Учоқ 
м \ ддатли 
нарх
Истеъмол- 
чи ссгмен- 
тининг 
чластик 
(эгилув- 
чан)нархи
Нархнинг 
пасайиш и
Нархнииг
сақланиши
Нархнинг
сақланиш и
4 8

---

Давоми
Ж орий
Харажат- 
Уртача ха-
«Х араж ат- 
Харажат-
Нархнинг
фойданинг
лар 
ражатлар-
лар +» 
ларни
о ш и ш и
ош иш и
ни ҳисобга
ўсиши
олувчи
билан oui-
нархлар
ган нарх
Сегмент
“ Қаймоғи- 
Сегмент
Нархнинг
нархи
ни олиш ’' 
нархи
о ш и ш и
Рақобат
Рақобат- 
Лидер
Бозордаги 
Афзал
Нархнинг
шароитида
чилар 
нархи
лидернинг 
нарх
пасайши
яш аб 
<о-
худди шун- купчилик
лиш ни
дай товарга корхонала
таъмин-
нарх сиёса- рникидан
лаш
тини 
ҳи- паст
собга олиш
Рақобатчи-
Рақобат
Нархнинг
ларнинг
асосида
пасайиши
нархлари
(с о зл а ш )н и талаб этади. Н а р х л а р н и тў ғр и л а ш нархном ага 
ўзгартиришлар ки р и ти ш , устама нарх, қўш им ча нарх, нархни 
пасайтириш, компенсаиия ёрдамида амалга оширилиши мумкин. 
Дорихона хизматининг чакана бўғинида нархларни тўғрилаш савдо 
устама нархларини таргибга солиш ва турли ишлаб чиқарувчилар ҳамда 
в о с и та ч и л а р д а н
товар 
ха ри д
қ и л и ш д а
им ти ё зл ар
ва 
арзонлаштиришларнингбутун тизими ёрдамида амалга оширилади.
3.3. Дори воситаларининг нархларини тартибга солиш тизими
Иқтисодий ривожланган даалатларда ҳар йили дориларга бўлган 
харажатлар ортади. Бу эса янги даволаш технологияларини татбиқэтиш; 
шифокорлар сонинингўсиши; кекса ёшдаги кишилар улушини ошиши; 
беморларнинг соғлиғини сакуташ тизимига талабларнинг ортиши билан 
боғликдир.
Ҳ укум а тн и н г дори воситаларига нарх белгилаш соҳасидаги 
вазифалари ушбу мақсадларга бюджет маблағларинингсарфи ва уларни 
келажакдаги ўсиш суратларини назорат қилиш ҳамда соғлиқни 
сақлашда ҳақиқат принципларини сағушб туриш , зарур бўлган 
дориларни арзон нархларга олиш и м ко ни яти н и кафолатлашни 
таъминлашдан иборат.
49

---

Дорилар билан даволашга харажатларни камайтириш мақсадида 
қуйидагиларга таъсир кўрсатилиши мумкин:
— қабул қилинадиган дорилар миқцорига;
— дори воситаларининг нархларига.
Европа давлатларида дори воситаларига нархларни тартибга солиш 
учун анъаналар, иқгисодий ривож ланиш нинг даражаси, давлат 
сиёсатининг ижтимоий йўналиши даражаси билан белгиланадиган 
турли усуллар қўлланилади. Ушбу усулларнинг ўрганилиши маълум 
бир қи зи қи ш уйғотади, ч ун ки уларнинг айримлари давлатимизда 
нарх сиёсатини шакллантиришда ҳам қўлланилиши мумкин. Дори 
воситаларига давлат томонидан нархларни тартибга солиш нинг уч 
асосий усулини ажратиш мумкин.