Фармацевтика иқтисодиёти

3.4. Дорихонада нарх сиёсатининг шаклланиши
Бозор и қти с о д и ё ти га ўти ш ва ко рхо н а л ар н и н г х ў ж а л и к 
мустақиллигининг кенгайиши нарх белгилаш тизимини, шу жумладан 
дори воситаларига ҳам нарх белгилаш тизимини, радикал (кескин) 
ислоҳ қилиш заруратини юзага чиқарди. Фармацевтика бозорининг 
шаклланиши ва вужудга келиши шароитида кўпгинадори воситалари, 
парафармация маҳсулотлари, дорихона ассортиментининг бошқа 
товарларининг нархлари эркинлашган бўлиб, улар талаб, таклиф, 
қиймат каби объектив иқгисодий қонунларнингтаъсирини ҳисобга 
олади.
Эркин улгуржи ва чиқариш нархлари ишлаб чиқарувчи корхона 
томонидан ёки таннарх, бозор конъюнктураси, маҳсулотнинг сифат 
ва истеъмол хусусиятидан келиб чиққан ҳолда, истеъмолчи билан 
келиш илган ҳолда бош қа товар етк ази б берувчи то м о н и д а н  
белгаланади. Эркин чиқариш нархларига амалдаги қонунчиликка 
мувофиқ солиқлар ва йиғимлар қўшилган.
Дори воситалари - иж тимоий аҳамият касб этувчи товар 
ж а п л и г п н и эътиборга олган ҳол да, дор н хон а таш килотлари 
раҳбарлари нисбатан қиммат дориларга тобора ўсиб борадиган савдо 
қупшмча нархи фоизиминг масайтириш шкаласини қўллайдилар.
S')

---

Д ор и хо н ад а дори воситаларига нарх белгилаш сиёсати 
қуйидагилар билан белгиланади:
а) дори препаратининг бозорда алмашинувчи тури билан (и к ки
томонлама, комплекс, ўзаротаъсир қилувчи);
б) д о ри хо н а т а ш к и л о т и н и н г вазифалари билан (иш лаб 
чиқариш нинг мавжудлиги).
Дорихонада дори препаратларига нарх белгилашда қуйидаги 
турлари қўлланилади:
—ишлаб чиқарувчи корхонанинг эркин чиқариш нархи;
—ўз валюта маблағлари ҳисобига олган дори препарати ва тиббий 
ашёларга эр ки н улгуржи (чиқариш ) нархи;
—воситачининг эркин улгуржи нархи;
—контракт нархи (контрактга киритилган);
—ўз валюта маблағлари ҳисобига олган дори воситалари ва тиббий 
ашёлари учун ҳисоб-китоб нархи;
- э р к и н чакана нарх.
Эркинулгуржи (чиқариш) нархи (ЭУН) кейинчалик ҳамма улгуржи 
истеъмолчиларга тарқатиш учун ўз валюта маблағлари ҳисобига импорт 
дори воситаларини сотиб олувчи ташкилотларга белгиланади.
Дасглаб ҳисоб-китоб нархи белгиланади, унда товарнинг контракт 
баҳоси, турли божхона тўловлари, сақлашга ва бошқа харажатлар 
ҳисобга олинади. Ҳисоб-китоб нархи улгуржи (чиқариш) нархининг 
энг паст (минимал) даражасини белгилайди.
У л гур ж и (ч и қ а р и ш ) нархларини ш акллантириш да бозор 
конъюнктураси (талаб ватаклиф), худци шундай маҳаллий ва импорт 
товарга мавжуд нарх даражаси ҳисобга олинади.
Хулосалар
1. 
Нарх — муҳим иқгисодий категорияларвдан бири бўлиб ҳисобланади.
2. 
Нарх бозорни бош қариш қуроли сифатида рағбантлантирувчи, 
тартибга солувчи, тақсимловчи вазифаларни бажаради.
3. 
Бозор шароитида фаолият кўрсатаётган ҳар қандай корхонанинг 
нарх белгилашдан мақсади, бу: савдо ҳажмини ош ириш , жорий 
ф ойдани о ш и р и ш , р ақо б а т ш а рои тид а яш аб қ о л и ш н и
таъминлашдан иборат.
4. 
Нарх сиёсати: янги товарларга, бозорда ўз ўрнини топган товарларга 
нарх белгилашда, нархлар ўзгариш и тезлигини аниқлашда 
товарнинг ҳаётий даврига б о ғл и қ ўзгаришларда, нархларни 
арзонлаштиришда ишлатилишни.