Farmakoziya” so’zining ma’nosi?

Сапонинлар
Farmasevtikada qizilmiya o’simligining poroshogi va quruq ekstrakti nima tayyorlashda qo’llaniladi?
hab dori
draje
tabletka
granula
Qizilmiya o’simligini mevasi qanaqa ?
dukkak meva
ko’sak meva
qo’zoq meva
pista meva
?Qizilmiya o’simligi oziq-ovqat sanoatida nima maqsadda ishlatiladi ?
pivo,kvas tayyorlashda.
o’t o’chiradigan ko’piruvchi suyuqlik tayyorlash uchun.
sovun tayyorlashda.
hab dori tayyorlashda.

Qizilmiya o’simligi texnikada nima maqsadda ishlatiladi ?

o’t o’chiradigan ko’piruvchi suyuqlik tayyorlash uchun.
sovun tayyorlashda.
pivo,kvas tayyorlashda.
limonad tayyorlashda

Qizilmiya o’simligini mahsuloti nima ?

ildizi
guli
poyasi
barg

Qalampir yalpiz o’simligi efir moyining asosiy tarkibiy qismi?

mentol
timol
kamfora
anetol
Ildizning yuqori tomonidagi shoxlari “qo’l”, pastki shoxlari esa “oyoqni” tashkil etadi.Ildizning tashqi tomoni uzunasiga burishgan, sarg’ish-oq rangli. Mahsulot sal hidli bo’lib shirin, lovullatuvchi va achchiq mazaga ega. Qaysi o’simlikning mahsuloti haqida ta’rif berilgan?
Jenshen
qizilmiya
polemonium
araliya

Jenshen o’simligini mevasi qanday meva ?

danak meva
qo’zoq meva
dukkak meva
pista meva

Saponinlarning mahsulot tarkibidagi miqdorini aniqlash usullari

Saponinli ajratmalardan ularni kuchli organik erituvchilar bilan cho‘ktirib aniqlanadi;
Saponinlarni kislotali muhitda cho‘ktirish orqali aniqlanadi;
Spektrofotometrik usul yordamida.
Refroktometrik usul yordamida

Sаpоnin so’zi qаndаy mа’nоni bildirаdi?

sоvun
shirinmаzаli
bаlg’аm ko’сhiruvсhi
oorab olyvchi

Qizilmiyа qаndgа qаrаgаndа nесhа bаrоbаr shirin?

20 bаrоbаr
40 bаrоbаr
50 bаrоbаr
30 bаrоbаr

Sаpоnin saqlaydigаn qаndаy o’simliklаrni bilаsiz?

qizilmiyа vа pоlemоnium
аstаrbоsh vа bo’ymаdаrоn
do’lаnа vа bo’znосh
асhсhiqmiyа vа bеllаdоnnа

Qizilmiyа lоtinсhа nоmi.

glysyrrhiza glabra
secale sornutum
taraxasum offisinalis
datura stramonium
Qizilmiya o’simligi qaysi oilaga mansub ?
dukkakdoshlar
araliyadoshlar
polemoniyadoshlar
astradoshlar

Ko’p yillik,bo’yi 50-100,ba’zan 150 sm ga yetadigan,yer ostki qismi kuchli taraqqiy etgan o’t o’simlik berilgan qatorni toping ?

qizilmiya
brusnika
toloknyanka
uchbarg

Qizilmiya o’simligini kimyoviy tarkibi berilgan qatorni toping ?

glitsirrizin
meniantin,meliantin
taraksatsin,taraksatserin
foliamentin

Qizilmiyа o’simligi maxsulotidan qаndаy dоri shаkli сhiqаrilаdi?

Shаrbаt
Tаblеtkа
Аmpullа
Ekсtrаkt

Manjuriya araliyasi o’simligini lotincha nomlanishi.

Araliya mandshurika
Echinopanaks elatum
Dioscorea causasika
Tribulus terresdris

Exinopanaks o’simligining maxsuloti nima?

Ildiz va ildizpoyasi
bargi
guibandi
mevasi

Exinopanaks o’simlig maxsulotiining kimiyoviy tarkibi

saponin
kversetin
fenol-karbon kislota
smola

»Saparal» preparati qaysi o’simlik maxsulotidan tayorlanadi?

Manjuriya araliyasi o’simligini ildizidan.
Jenshen o’simligini ildizidan.
Exinopanaks o’simligining Ildiz va ildizpoyasidan.
Qizilmiya o’simligi ildizidan.

Poiemonium o’simligini hayotiy shakli

ko’p yillik o’t o’simlik.
daraxt.
bir yillik o’t o’simlik.
buta.

Poiemonium o’simligini tibbiyotda ishlatilishi

Bronxitda,sil kasalligida balq’am ko’chiruvchi sifatida
qabziyatda
teri kasalligida
siydik haydovchi sifatida

Qizilmiyа mikrоskоpik tuzilishidа nimа ko’rinаdi?

kаmbiy
ustisа
bоshсhаli tuk
kutikulа

Yams o’simligi oilasining lotincha nomlanishi.

dioscoreaceae
polemoniaceae
fabaceae
asteraceae

Yams o’simligini tibbiyotda ishlatilishi

Ateroskleroz va gipertoniyada
Buyraktosh kasalligida
Oshqozon ichak kasalligida
Bachadondan qon ketishni to’xtatishda

Yer baq’irlagan temirtikan o’simligini lotincha nomlanishi.

Tribulus terrestris
Vaccinium vitis idaea
Sophora japonika
Poligonium avikulare

Yer baq’irlagan temirtikan o’simlig maxsulotiining kimiyoviy tarkibi

steroid saponinlar
kumarinlar
efir moyi
shilliq moddalar

Saponinlarni tibbiyotda qo’llanilishi.

organism bezlarining suyuqlik ajratish xususiyatini kuchaytiradi.
siydik haydovchi.
balq’am ko’chiruvchi.
organism tonusini qo’zq’atuvchi vosita sifatida
Farmasevtikada qizilmiya o’simligining poroshogi va quruq ekstrakti nima tayyorlashda qo’llaniladi?
draje;
tabletka;
granula;
* hab dori.
Qizilmiya o’simligini mevasi qanaqa ?
ko’sak meva;
qo’zoq meva;
* dukkak meva;
pista meva.
Polemonium o’simligini mahsuloti nima ?
guli;
*ildizi;
poyasi;
bargi.
Polemonium o’simligini qaysi oilaga kiradi ?
araliyadoshlar;
* polemoniyadoshlar;
astradoshlar;
Ddukkakdoshlar.
Polemonium o’simligini hayotiy shakli ?
*ko’p yillik;
bir yillik;
daraxt;
buta.
Polemonium o’simligini mevasi qanday meva ?
* ko’sak meva;
qo’zoq meva;
dukkak meva;
pista meva.
Qaysi o’simlikning dorivor preparatlari bronxit,sil kasalliklarida balg’am ko’chiruvchi hamda nerv va psixik kasalliklarda markaziy nerv sistemasini tinchlantiruvchi dori sifatida ishlatiladi?
jenshen;
qizilmiya;
*.polemonium;
araliya.
Polemonium o’simligini qaynatmasi qaysi o’simlikning damlamasi bilan birga me’da va 12 barmoq ichakning yara kasalligini davolashda ham qo’llanadi ?
panax ginseng;
glycyrrhiza glabra;
aralia elata;
* gnaphalium uliginosum.
Ko’p yillik,bo’yi 30-120 sm ga yetadigan o’t o’simlik. Ildizpoyasi kalta , shoxlanmagan, ko’p mayday ildizli bo’lib,yer ostida gorizantal joylashgan.Poyasi 1ta yoki bir nechta, tik o’suvchi, ichi kovak, qirrali, shoxlanmagan yoki yuqori qismi shoxlangan. Berilgan ta’rif qaysi o’simlik uchun xos ?
jenshen;
qizilmiya;
*polemonium;
araliya.
Qizilmiyа lоtinсhа nоmi.
secale sornutum;
taraxasum offisinalis;
*glysyrrhiza glabra;
datura stramonium.
Bargi toq patli murakkab,7-13 juft bargchalardan tashkil topgan.Poyaning pastki qismidagilari bandi bilan,yuqori qismidagilari esa bandsiz ketma-ket o’rnashgan. Bargchasi tuxumsimon-lantsetsimon,o’tkir uchli va tekis qirrali. Berilgan ta’rif qaysi o’simlik uchun xos?
jenshen;
qizilmiya;
*polemonium;
araliya.
Polemonium o’simligini kimyoviy tarkibi berilgan qatorni toping ?
meniantin,meliantin;
* taraksatsin,taraksatserin;
glitsirrizin;
saponin.
Polemonium o’simligini dorivor preparatlari berilgan qatorni toping ?
damlama;
qaynatma;
tabletka;
* damlama,qaynatma.
Jеnshеn ildizini ishlаtilishi.
* tоnus оshiruvсhi;
o’t хаydоvсhi;
antisеptik;
yurаk glikоzidi.
Jеnshеn ildizi nimаgа o’хshаydi?
o’q ildizgа;
* odаm tаnаsigа;
pоpuk ildizgа;
rizоidgа.
Jеnshеn o’simligi qaysi оilаga mansub ?.
* аrаliyаdоshlаr;
lаbguldоshlаr;
аstrаdоshlаr;
аyiqtоvоndоshlаr.
Ko’p yillik,bo’yi 30-70 sm ga yetadigan o’t o’simlik.Ildizi sershox o’q ildiz bo ’lib, tashqi ko’rinishi ko’pincha odam gavdasiga o’xshaydi.Poyasi bitta tik o’suvchi,bargi 2-5 ta bo’lib,yuqori qismida to’p holda joylashgan. Berilgan ta’rif qaysi o’simlik uchun xos?
* jenshen;
qizilmiya;
polemonium;
araliya.
Bu o’simlik sekin o’sadi,yosh o’simlikda oldin 1 ta uch plastinkali barg hosil bo’ladi keyin 5 ta plastinkalikka aylanadi .O’simlik 10-11 yoshga 98 kirganida yuqori bargi joylashgan yerdan gul o’qi vujudga keladi. Berilgan ta’rif qaysi o’simlik uchun xos?
*jenshen;
qizilmiya;
polemonium;
araliya
Ildizning yuqori tomonidagi shoxlari “qo’l”, pastki shoxlari esa “oyoqni” tashkil etadi.Ildizning tashqi tomoni uzunasiga burishgan, sarg’ish-oq rangli. Mahsulot sal hidli bo’lib shirin, lovullatuvchi va achchiq mazaga ega. Qaysi o’simlikning mahsuloti haqida ta’rif berilgan?
qizilmiya;
* jenshen;
polemonium;
araliya.
Jenshen o’simligining guli va bargi tarkibida qaysi modda borligi aniqlangan ?
* saponin;
glikozid;
alkaloid;
fenolglikozid.
Jenshen o’simligining dorivor preparatlari ?
poroshok,draje,nastoyka;
* qaynatma,damlama;
tabletka,ampula;
nastoyka, tabletka.
Bu o’simlikning preparatlari aqliy va jismoniy jihatdan charchaganda, mehnat qobilyati susayganda, qon bosimi pasayganda organizmning umumiy tonusini ko’taruvchi dori sifatida hamda diabet, jinsiy bezlar gipofunktsiyasida, nerv va asab kasalliklarida qo’llaniladi. Berilgan ta’rif qaysi o’simlikning tibbiyotda ishlatilishiga to’g’ri keladi ?
.* qizilmiya;
B. jenshen;
C.polemonium;
D.araliya.
Jenshen o’simligini mevasi qanday meva ?
* danak meva;
qo’zoq meva;
dukkak meva;
pista meva.
Saponinlarning mahsulot tarkibidagi miqdorini aniqlash usullari
saponinli ajratmalardan ularni kuchli organik erituvchilar bilan cho‘ktirib aniqlanadi;
saponinlarni kislotali muhitda cho‘ktirish orqali aniqlanadi;
spektrofotometrik usul yordamida;
* saponinli ajratmani turg‘un ko‘pigini o‘lchash orqali aniqlanadi.
Saponin saqlovchi mahsulotlarni biologik usul bilan baholash
. baqalarda o‘tkaziladi;
baliqlarda o‘tkaziladi;
* xayvonlarni qoni bilan gemolitik indeksi aniqlanadi;
mushuklarda o‘tkaziladi.
Saponin saqlovchi o‘simliklarni tibbiyotda ishlatilishi?
tinchlantiruvchi vosita sifatida;
surgi sifatida;
* balg‘am ko‘chiruvchi, surgi, tinchlantiruvchi, siydiy xaydovchi va tonuslovchi;
o‘t xaydovchi, surgi, ter va el xaydovchi, shuningdek ichki organlardan qon ketganda qon to‘xtatuvchi sifatida.
Qanday moddalarga saponinlar deb ataladi?
* suvdagi eritmalari chayqatilganda turg‘un ko‘pik xosil qiladigan glikozidlarga;
siklopentanpergidrofenantren unumlari bo‘lgan birikmalarga;
a-piron unumlaridan tashkil topgan glikozidlarga;
piragallol unumlari bo‘lgan glikozidlarga.
Saponinlarning klassifikatsiyasi?
A.kardenolid va bufadienolidlar;
antron, oksiantron, antranol; .
*triterpen va steroid;
furo va pirakumarinlar.
Saponinlarning gemolitik indeksi nima.
qonning 10 % eritmasi bilan to‘liq gimoliz beruvchi saponinning eng kam miqdori;
qonning 5 % eritmasi bilan gimoliz beruvchi saponin miqdori;
* fibrinsiz qonning 10 % eritmasi bilan to‘liq gimoliz beruvchi saponinning eng kam miqdori;
qon eritmasi bilan chayqatilganda turg‘un ko‘pik xosil qiluvchi saponinning kam miqdori.
Nima uchun gemoliz va ko‘pirish indekslari aniqlanadi?
saponinlar mavjudligini aniqlash uchun;
saponinlarning ta’sir kuchini aniqlash uchun;
*saponinlar konsentratsiyasini aniqlash uchun;
saponinlarning protsent miqdorini aniqlash uchun.
Kislotali muhit hosil qiluvchi saponinlar?
steroid saponinlar;
siklopentanfenantrenlar;
* triterpen saponinlar;
sapogeninlarga.
Saponinlar qanday agregat holida bo‘ladi?
* amorf;
kristall;
suyuq;
uchuvchan suyuqlik.
Saponinlarning suvda erimaydigan birikmalarini ayting?
glikozidlari;
triterpen glikozidi;
triterpen va steorid unumlari;
* Sapogeninla.
Saponinlarning tibbiyotda qo‘llanilishi.
yurak xastaliklarida;
* balg‘am ko‘chiruvchi, tonus ko‘taruvchi, siydik xaydovchi;
buyrak toshi kasalliklarida tosh erituvchi va siydik haydovchi.
Saponinlarning xalq xo‘jaligida qo‘llanilishi
og‘ir metallurgiya sanoatida;
parfyumeriya sanoatida;
ip-gazlama to‘qish sanoatida;
* oziq-ovqat, o‘t o‘chirish va engil sanoatda.
Steroid saponinlardan sanoatda qanday preparatlar olinadi?
steroid garmonli preparatlar olishda ishlatiladi;
tabletkalar olinadi;
malhamlar tayyorlashda;
emulsiyalar tayyorlashda.
Chuchukmiya mahsuloti, o‘simligini va oilasini nomi toping?
Herba Glycyrrhi – chuchukmiya er ustki qismi – trava solodki Gl ycyrrhiza glabra – chuchukmiya – solodka golaya Apiaceae –seldreydoshlar;
*Radix Glycyrrhizae – chuchukmiya ildizi – koren solodki Gl ycyrrhiza glabrachuchukmiya – solodka golaya - Fabaceae –dukkakdoshlar;
Fructus Glycyrrhizae- chuchukmiya mevasi-plodы solodki Gl ycyrrhiza offikinalis chuchukmiya- solodka lekarstvennaya - Apiaceae –seldreydoshlar;
Fructus Glycyrrhizae- chuchukmiya mevasi-plodы solodki Gl ycyrrhiza offikinalis chuchukmiya- solodka lekarstvennaya – Apiaceae.
Saponinlar aglikonining nomi.
Genin;
* Sapogenin;
Diffugenin;
Glitseritin kislota.
Saponinlarning fizik va kimyoviy xossalari.
sariq rangli kristall birikmalar bo‘lib, xushbo‘y xidli birikmalar, qandli qismi organik erituvchilarda, alkoloidlari suvda yaxshi eriydi;
qizg‘ish rangli kristall modda bo‘lib, alkoloidlari suvda eriydi, qandli qismi organik erituvchilarda eriydi, spirtda erimaydi;
*oq rangli amorf birikma. Suvda yaxshi eriydi. Organik erituvchilarda erimaydi. (alkoloidlari organik erituvchilarda eriydi) Suvli eritmalarni chayqatilganda turg‘un ko‘pik hosil qiladi va qon eritrotsitlarini eritadi;
Yashil rangli kristall modda bo‘lib, alkoloidlari suvda eriydi, qandli qismi organik erituvchilarda eriydi. Ko‘pirish soni deb nimaga aytiladi?
diametri 25 mm li probirkada 15 sek davomida qattiq chayqatilganda 1 sm balandlikdagi turg‘un ko‘pik hosil qiladigan saponinlarning eng katta miqdoriga;
chayqatilganda ko‘pik hosil qiluvchi toza saponinning eng kam miqdori;
* diametri 16 mm li probirkada 15 sek davomida qattiq chayqatilganda 1 sm balandlikdagi turg‘un ko‘pik hosil qiladigan saponinlarning eng kichik miqdoriga;
diametri 30 mm li probirkada 15 min. davomida chayqatilganda turg‘un ko‘pik hosil qiluvchi toza saponinlarning o‘rtacha miqdoriga.
Jen-shen mahsulotining kimyoviy tarkibi.
mikroelementlar;
* triterpen saponinlar, vitaminlar, mikroelementlar;
alkoloidlar, efir moyi, yog‘, mikroelementlar;
flavonoidlar, vitaminlar, efir moylari.
Jen-Shen o‘simligining o‘rinbosarlari.
chuchukmiya, radiola, yams, qiriqbo‘g‘im, na’matak;
itjumrut, arslonquyruq, do‘lana kalina;
*bellodonna, eleuterokokk, exinopanaks, rovoch, ro‘yan; D. araliya, eleuterokokk, exinopanaks, rodiola, xitoy limonnigi
Saponinlarning qaysi sinfga mansubligini aniqlovchi reaksiya nomi toping?
Killer- Killiani;
*Fontan- Kandel;
Salkovskiy – Molchanov;
Stiasni.
Polisponin nima?
triterpen saponinlar summasi, tabletka;
polemonium o‘simligining steroid saponinlari summasi tabletka;
nippon yamsi tarkibidagi steorid saponinlar summasi, tabletkasi;
*Kavkaz yamsi tarkibidagi saponinlar summasi.
Chuchukmiya o‘simligining oilasi.
ra’noguldoshlar;
kendirdoshlar;
yasnotkadoshlar;
* dukkakdoshlar
. Chuchukmiya o‘simligining tashqi ko‘rinishi.
tikanli buta, bargi juft patli murakkab. Bargchalari tuxumsimon, tishsimon, qirrali. Sariq gullari boshoqqa to‘plangan, mevasi ko‘sak
yarim buta.poyasi kam shoxlangan, tikanli.Bargi oddiy 2-3 marta kirkilgan.Okish rangli gullari yakka joylashgan. Mevasi dukkak
2 yillik o‘t o‘simlik. Poyasi mayda tikanli, bargi tok patli murakkab, bargchalari; tuxumsimon, tishsimon, qirrali. Sariq gullari shingilga to‘plangan. Mevasi pishganda ochiladigan dukkak;
ko‘p yillik o‘t o‘simlik, poyasi mayda tuklar bilan qoplangan, bargi toq patli murakkab, bargchalari tuxumsimon, tishsimon qirrali, sariq gullari shingilga to‘plangan . Mevasi pishganda ochiladigan dukkak.
Chuchukmiya mahsulotining tashqi ko‘rinishi
*tozalangan yoki tozalanmagan ildiz ichi och sariq tozalanmaganini usti qo‘nqir tozalangani sariq sertolali;
ildizpoyalar usti burishgan qo‘ng‘ir, ichi oqish rangli sertolalar;
er ustki qismi barg shakllari xar xil gullar va qisman meva aralashmalaridan iborat;
tozalangan ildiz bo‘lakchalari usti qo‘ng‘ir ichi och sariq tekis sinuvchan
Chuchukmiya o‘simligining anatomik tuzilishi.
probirka qavati o‘zak nur xujayralari, kraxmal donachalari steroidlar, yirik suv naylari, rafidlar, tolalar, kristallar bilan qoplangan;
* ko‘p qatorli probka, o‘zak nur xujayralari o‘z shakllarini yo‘qotgan tolalar, kristallar bilan qoplangan lub tolalari. Uzunasiga kesimida bochkasimon suv naylari bor;
probka ostida gipoderma kraxmal donachalari, o‘zak nur xujayralari ko‘p qatorli, druzlar; D. po‘stloqning ko‘ndalang kesmida probka qavatda o‘zak nur xujayralari, kraxmal, yirik suv naylari, lub tolalari, druzlar.
Chuchukmiya mahsulotining kimyoviy tarkibi
efir moylari;
smolalar;
alkoloidlar;
* saponinlar.
Chuchukmiya mahsulotining ishlatilishi.
qon bosimni ko‘tarishda;
gepertoniyada, markaziy nerv sistemasini kuzgatuvchi sifatida;
* balg‘am ko‘chiruvchi, me’da yarasida, yumshoq surgi sifatida;
me’da ichak kasalligida.
Chuchukmiya mahsulotining dori preparatlari
suyuq va quyuuq ekstraktlar, ampuladagi eritma xolida;
likviriton, glitseram, shamcha shaklida;
*likviriton, glitseram tabletka xolida, suyuq ekstrakt, quyuq ekstrakt;
likviriton surtma dori sifatida.
Nega saponin saqlagan preparatlarni qon tomiriga yuborib bo‘lmaydi?
saponinlarni maxalliy ta’siri bo‘lgani uchun;
saponinli preparatlar yo‘talga ishlatilishi uchun;
*saponinlar qondagi eritrotsidlarni eritib yuborishi mumkin;
likviriton surtma bo’lgani uchun.
Saponin saqlagan mahsulotlarni yo‘talga ta’siri qanday boradi?
o‘rab oluvchi ta’siri bilan;
tinchlantiruvchi ta’siri bilan;
* qo‘zg‘atuvchi ta’siri bilan;
ichki sekretsiya bezlarini qitiqlab suyuqlik ishlabchiqarish qobiliyatini kamaytarishbilan.
Jen – shen o‘simliging oilasi.
kenderdoshlar;
ayiqtovondoshlar;
*araliyadoshlar;
karamdoshlar.
Polimonium o‘simligining mahsuloti.
*ildizpoyasi va ildizi;
bargi va ildizi;
guli va bargi;
ildizpoyasi va bargi.
Polemonium maxsulotining ishlatilishi.
bronxit va sil kasalliklarida;
ruhiy kasalliklarida;
balg‘ma ko‘chiruvchi sifatida;
* balg‘ma ko‘chiruvchi, nerv kasalliklarida.
Qizilmiya o‘simligining anatamik tuzilishi
lub tolalari, po‘stloq parinximasi;
deformatsiyalangan lup tolalari, kambiy;
*yog‘ochlangan qism suv naylari, yog‘ochlangan qism tolalari,lub tolalari;
yog‘ochlangan qism suv naylari.
Qizilmiya o‘simligining dori turlari emas
quruq ekstrakt, quyuq ekstrakt;
sharbat, likviriton;
murakkab qizilmiya kukuni;
* nastoyka.
Jen – shen maxsulotining preparatlari
nastoyka;
suyuq ekstrakt;
kukun;
* nastoyka,suyuq ekstrakt.
Triterpen saponinlar uglerod atomi nechta bo‘ladi ?
S-15 N -24
*S-30 N -48
S-5 N -8
S-40 N -64
Nima sababdan steroid saponinlar ishqoriy sharoitida ko‘p turg‘un ko‘pik hosil qiladi ?
suvdagi eritmalari kuchli ishqoriy;
suvli eritmalari amfoter xossaga ega;
suvda yaxshi eruvchan tuzlar xosil qilgani uchun;
* spiroketal xalqasi sovunlashi tufayli.
Polisponin qaysi kasallikla qo‘llaniladi?
* ateroskleroz, gipertoniya;
ateroskleroz, gipertoniya va MNS qo‘zg‘atuvchi vosita;
ichki sekretsiya bezlari kasalliklarida;
yurak-qon tomir sistemasi kasalliklarida.