Farmasevtika instituti farmakologiya va klinik farmatsiya kafedrasi
Download 5.01 Kb. Pdf ko'rish
|
|
O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI SOG`LIQNI SAQLASH VAZIRLIGI TOSHKENT FARMASEVTIKA INSTITUTI FARMAKOLOGIYA VA KLINIK FARMATSIYA KAFEDRASI Katta o‗qituvchisi Rajapov Alisher Jumabaevich FIZIOLOGIYA VA ANATOMIYA ASOSLARI FANIDAN FARMATSIYA FAKULTETI FARMATSIYA VA KASBIY TA‘LIM YO`NALISHLARI SANOAT FARMATSIYASI FAKULTETI SANOAT FARMATSIYASI, BIOTEXNOLOGIYA VA METROLOGIYA YO‘NALISHLARI UCHUN O`QUV- USLUBIY MAJMUA Toshkent – 2016 MUNDARIJA 1. Sillabus (o`qituvchining ish dasturi) ......................................................................... 3 2. O`tilayotgan fanning asosiy nazariy materiali ......................................................... 14 3. Prezentastiya ................................................................................................................ 38 4. Tarqatma materiallar, mustaqil ta‘lim uchun materiallar..................................... 48 5. Amaliy mashg`ulot uchun materiallar.........................................................................81 6. Laboratoriya mashg`ulotlari uchun materiallar ......................................................98 7. Glossariy......................................................................................................................110 ―FIZIOLOGIYAVA ANATOMIYA ASOSLARI‖ fani bo`yicha katta o‗qituvchi A.J.Rajapovning 2016/2017 o`quv yili uchun mo`ljallangan SILLABUSI Fanning qisqacha tavsifi OTMning nomi va joylashgan manzili: Toshkent farmatsevtika instituti Oybek ko`chasi, 45 Kafedra: Farmakologiya va klinik farmatsiya kafedrasi ―farmatsiya‖ fakulteti tarkibida Ta‘lim sohasi va yo`nalishi: 5510500 – Farmatsiya 5111000 – Kasb ta‘limi Bakalavriat bosqichining farmatsiya va kasbiy ta‘lim yo`nalishlari talabalari uchun mo`ljallangan Fanni (kursni) olib boradigan o`qituvchi to`g`risida ma‘lumot: Katta o‗qituvchi Rajapov Alisher Jumabaevich e-mail: alisherrajapov @ mail.ru Dars mashg`ulotlarini o`tkazishning vaqti va joyi: O`quv bo`limi tomonidan ishlab chiqilgan jadval asosida institut o`quv binolarida 10-xona,11-xona Kursning boshlanishi va davom etish muddati: Bakalavriat ta‘lim yo`nalishi o`quv rejasiga muvofiq birinchi semestrda Individual grafik asosida professor-o`qituvchining talabalar bilan ishlash vaqti: Haftaning seshanba, payshanba va shanba kunlari soat 14.00 dan 18.00 gacha Fanga ajratilgan o`quv soatlarining o`quv turlari bo`yicha taqsimoti Auditoriya soatlari Mustaqil ta‘lim: 74(61) Ma‘ruza: 36 Laborato- riya 72 Fanning boshqa fanlar bilan uzviy aloqasi (prerekvizitlari): ―Odam anatomiyasi‖, ― patologik fiziologiya‖, ― anorganik kimyo‖, ―Organik kimyo‖, ―analitik kimyo ‖, ―fizkolloid kimyo‖, ―farmakologiya‖ ―Birinchi tibbiy yordam‖ Fanning mazmuni Fanning dolzarbligi va qisqacha mazmuni: Fanni o‗qitishdan maqsad – talabalarni farmatsiya mutaxassisligi bo`yicha o`quv reja asosida bo`lajak provizorlarning tibbiy biologik bilimini sifatini yaxshilashga qaratilgan. Dastur I-II semestrga mo`ljallangan. Fanning vazifasi - ushbu dastur odam organizmida kechadigan fiziologik jarayonlarning vazifasini, a‘zolar tuzilishi, ularda kechadigan moddalar almashinuvi, a‘zolarning asab va gumoral boshqarish mexanizmlari va ahamiyati, a‘zolarning vazifasi roli, Odam organizmining barcha to‗qima va a‘zolari bir-biri bilan chambarchas bog‗liqdir. Inson organizmining tuzilish va funksiyasi boshqa barcha tirik mavjudotlarnikiga nisbatan nihoyatda murakkab va yuksak darajada takomillashgandir. Ma‘lumki, inson organizmining rivojlanishida uning yashash uchun kurashi, o‗ziga sharoit yaratishi, bir-biri bilan munosabat zarurati muhim ahamiyat kasb etgan. Binobarin, odam bir necha evalyusion rivojlanish jarayonida yuzaga kelgan biologik va ijtimoiy o‗zgarishlar mahsulidir. Odam organizmining barcha to‗qima va a‘zolari bir-biri bilan chambarchas bog‗liqdir. SHuningdek, ular tevarak-atrof muhiti bilan xam doimiy aloqadadir. Bu ikkala bog‗lanish asab va endokrin tizimlari orqali boshqariladi. Fiziologiya, anatomiya asoslari bilan kursi bo‗yicha farmatsevtika institutining talabalari umumiy biologik qonuniyatlarini va tizimlarini anatomik va gistologik tuzilishi, sog‗lom organizmdagi fiziologik jarayonlarini mukammal o‗rganadi. Farmatsevtika institutida odam fiziologiyasi va odam anatomiyasi asoslari fanini o‗qitishda anatomiya, gistologik va morfologik ma‘lumotlarni a‘zo va tizimlarning funksiyalari bilan bog‗liq, holda tushuncha berish maqsadga muvofiqdir. Bunday tushuntirish usuli fiziologik qonuniyatlarini chuqurroq o‗rganishda, ayniqsa a‘zo funksiyalari uning tuzilishi bilan yaqqol bog‗liqligi morfologik ma‘lumotlarni talabalar uchun qiziqarli qilib, ularning o‗zlashtirishini osonlashtiradi. . Talabalar uchun talablar Institutning odob-ahloq kodeksi talablarigi qat‘iy rioya qilish, shuningdek: -professor-o‗qituvchi auditoriga kirganida o‗tirgan joydan turib ―Assalomu alaykum‖ deb kutib olish; - uyali aloqa vositalarini o‗chirib qo‗yish; - professor-o‗qituvchidan so‗ng dars mashg‗ulotiga kech kelgan talaba auditoriyaga kiritilmaydi; - professor-o‗qituvchi va guruhdoshlarga qo‗pollik qilmaslik, so‗z talashmaslik, hurmat bilan munosabatda bo‗lish; - institut ichki tartib - intizom qoidalariga rioya qilish; -kiyinish talablari (madaniyati) ga rioya qilish; -mashg‗ulotlar vaqtida o‗qituvchining ruxsatisiz auditoriyadan chiqmaslik (umuman dars jarayonida auditoriyadan sababsiz chiqishga ruxsat berilmaydi); - uy vazifasi va mustaqil ish topshiriqlarini o‗z vaqtida va sifatli bajarish; - ko‗chirmachilik (plagiat) qilmaslik, qat‘iyan man etiladi; - darslarga qatnashish majburiy, sababsiz 3 (uch) va undan ortiq dars qoldirgan talaba keyingi mashg‗ulotlarga fakultet dekani ruxsati bilan kiritiladi; - sababli dars qoldirilgan taqdirda, professor-o‗qituvchiga ma‘lumotnoma (spravka) taqdim etish; - har qanday holatlarda ham qoldirilgan darslar qayta o‗zlashtirilishi shart; - ma‘ruza va amaliyot darslariga oldindan tayyorlanib kelish va faol ishtirok etish; - qo‗shimcha ravishda bajarilgan taqdimot, mustaqil ish, esse, referat, kreativ fikrlash darajasi, turli xil tadbirlar va ilmiy-amaliy anjumanlarda ma‘ruzalar bilan ishtirok etish; - talabaga o‗z vaqtida bajarilmagan mustaqil ish, uy vazifasi, tartib – intizomi bo‗yicha choralar ko`rish; - talaba reyting ballidan norozi bo‗lsa fan bo‗yicha nazorat turlari e‘lon qilingan vaqtdan boshlab 1 kun mobaynida fakultet dekaniga ariza bilan murojaat qiladi va apellyasiya komissiyasi shu kunning o‗zida talabaning arizasini ko‗rib chiqib xulosa chiqaradi. Elektron pochta orqali munosabatlar tartibi Professor-o‗qituvchi va talaba o‗rtasidagi aloqa elektron pochta orqali ham amalga oshirilishi mumkin, telefon orqali baho masalasi muhokama qilinmaydi, lekin oraliq, joriy va yakuniy baholash faqatgina institut hududida, ajratilgan xonalarda va dars davomida amalga oshiriladi. Elektron pochtani ochish vaqti soat 15.00 dan 20.00 gacha. Fiziologia fanidan mashg‗ulotlarning mavzular va soatlar bo‗yicha taqsimlanishi: /r Mavzular nomi Jami soat Ma‘ruza Amaliy mashg‗ul ot Mustaqil ta‘lim Farm a ts iya. K asb ta‘ li m (t ur lar i bo ‗yi cha) San oat f ar m at si ya . biot exnol ogi y a Farm a ts iya. K asb ta‘ li m (t ur lar i bo ‗yi cha) San oat f ar m at si ya . biot exnol ogi y a Farm a ts iya. K asb ta‘ li m (t ur lar i bo ‗yi cha) San oat f ar m at si ya . biot exnol ogi y a Farm a ts iya. K asb ta‘ li m (t ur lar i bo ‗yi cha) San oat f ar m at si ya . biot exnol ogi y a 1 Kirish. Fiziologiya va anatomiya fani, provizorlar uchun ahamiyati. Laboratoriya darslarida ishlatiladigan asbob-uskunalar. Hujayra. Embriologiya elementlari. 10 10 9 9 2 2 2 2 4 4 3 3 4 4 4 4 2 To‗qimalar tuzilishi, xossalari va vazifasi. 10 10 9 9 2 2 2 2 4 4 3 3 4 4 4 4 3 Tayanch-xarakat tizimi. Xususiy osteologiya. Xususiy miologiya. Dars muzeyda olib boriladi. 10 10 9 9 2 2 2 2 4 4 3 3 4 4 4 4 4 Qon va limfa. Qonning fizik- kimyoviy xossalari. Qonning shaklli elementlari. Qon plazmasi. Limfa. 10 10 9 9 2 2 2 2 4 4 3 3 4 4 4 4 5 Gemostaz mexanizmlari. Qon guruxlari. Rezus - faktor. Qon tomirlari tuzilishi. Arterial bosim, puls. Gemodinamika qonuni. 10 10 9 9 2 2 2 2 4 4 3 3 4 4 4 4 6 Qon aylanish tizimi. Yurak, tuzilishi vazifasi.‖ Bor yoki yo‗q qonuni‖. Ekstrasistoliya va kompensator pauza. 10 10 9 9 2 2 2 2 4 4 3 3 4 4 4 4 7 Nafas. Nafas olish a‘zolari tuzilish va vazifasi. Tashqi va ichki nafas olish. Nafas olish va chiqarish. 10 10 9 9 2 2 2 2 4 4 3 3 4 4 4 4 8 Ovqat hazmi. Me‘da-ichak yo‗lining tuzilishi. Og‗iz bo‗shlig‗ida, ovqat hazmi, me‘da. Me‘da sekretsiyasi tekshirish usullari. Basov hamda I.P.Pavlov ishlari. Hazm shirasining tarkibi. 10 10 9 9 2 2 2 2 4 4 3 3 4 4 4 4 9 Ichaklarda hazmlanish. Jigar, me‘da osti bezi. 10 10 9 9 2 2 2 2 4 4 3 3 4 4 4 4 1 0 Modda va energiya almashinuvi. Ovqatlanish. Termoregulyasiya. Kalorimetriya. 10 10 9 9 2 2 2 2 4 4 3 3 4 4 4 4 1 1 Ajratish tizimi. Buyraklar, Siydik, ter, ayruv a‘zolari tomonidan ajraladigan ekskretor moddalar. 10 10 9 9 2 2 2 2 4 4 3 3 4 4 4 4 1 2 Ichki sekretsiya bezlari. To‗qima gormonlari. Erkak va ayollar jinsiy a‘zolari tuzilishi vazivasi. 10 10 8 8 2 2 2 2 4 4 3 3 4 4 3 3 1 3 Mushaklar fiziologiyasi. Qo‗zg‗aluvchan to‗qima. Qo‗zg‗aluvchan to‗qimalar membranasi. 10 9 8 8 2 2 2 2 4 4 3 3 4 3 3 3 1 4 Asab tizimi. Asab xujayrasi, to‗qimasi. Markaziy asab tizimi. 10 9 8 8 2 2 2 2 4 4 3 3 4 3 3 3 1 5 MAT to‘mizlanish I.N.Sechenov. Tormozlanish va qo‗zg‗aluvchanlik. 10 8 7 7 2 2 2 2 4 4 3 3 4 2 2 2 1 6 Vegetativ va periferik asab tizimi. Xayot faoliyati jarayonlarining vegetativ asab tizimi tomonidan 10 8 7 7 2 2 2 2 4 4 3 3 4 2 2 2 idora etilishi. 1 7 Sezgi a‘zolari. Ko‗ruv va eshituv a‘zolari tuzilishi va faoliyati. Teri sezuvchanligi. Xid va ta‘m bilish. 10 8 7 7 2 2 2 2 4 4 3 3 5 2 2 2 1 8 Oliy asab faoliyati. Katta yarim sharlar po‗stlog‗ining fiziologiyasi. Shartli refleks. Miya po‗stlog‗ida tormozlanish. Oliy asab faoliyatining tiplari. Uyqu fiziologiyasi. 10 8 7 7 2 2 2 2 4 4 3 3 5 2 2 2 Jami 18 2 17 0 151 15 1 36 36 36 36 7 2 7 2 54 54 74 62 61 61 BAXOLASH MEZONLARI Talabalarning fan bo‗yicha o‗zlashtirishini baholash semestr davomida muntazam ravishda olib boriladi va quyidagi turlar orqali amalga oshiriladi: joriy baholash (JB), oraliq baholash (OB), talabaning mustaqil ishi (TMI), yakuniy baholash (YAB). Muayyan fan bo‗yicha talabaning semestr (yil) davomida o‗zlashtirish ko‗rsatkichi 100 ballik tizimda baholanadi. Ushbu 100 ball baholash turlari bo‗yicha quyidagicha taqsimlanadi: № Baholash turi Maksimal ball Saralash bali 1 Auditoriyadagi o‗quv mashg‗ulotida baholash 45 24,75 2 Talabaning mustaqil ishi 5 2,75 3 Oraliq baholash 20 11,0 4 YAkuniy baholash 30 16,5 JAMI 100 55,0 Talabalarning bilim saviyasi va o‗zlashtirish darajasining Davlat ta‘lim standartlariga muvofiqligini ta‘minlash uchun quyidagi nazorat turlarini o‗tkazish nazarda tutiladi: JORIY BAHOLASH (JB) - talabaning fan mavzulari bo‗yicha bilim va amaliy ko‗nikma darajasini aniqlash va baholash usuli. JB fanning xususiyatidan kelib chiqqan holda, seminar, laboratoriya va amaliy mashg‗ulotlarida og‗zaki so‗rov, test o‗tkazish, suhbat, nazorat ishi, kollokvium, uy vazifalarini tekshirish shakllarida o‗tkaziladi. klinik farmatsiya fanidan joriy baholash 100 balli reyting tizimiga binoan muhokamasida va ta‘limning interaktiv uslublarida faol qatnashishi uchun quyidagi tartibda amalga oshiriladi: 20% (1 ball) - vazifasini bajarilishi uchun beriladi, 60% (3 ball) - nazariy materiallarni muxokamasida faol qatnashishiga beriladi, 20% (1 ball) - kuzatilgan natijalar, chiqarilgan xulosalar bilan amaliy ishni bayonini to‗ldirish va ishni himoya qilish uchun beriladi. JB da maksimal ball – 5 ball. Mashg‗ulot darslarida № 1, 2, 4, 6, 8, 12, 14, 16, 18 talabalar joriy baxolanmaydi. 9 ta JB o‗tkaziladi, umumiy JB da maksimal ball 45. № Ballar Baho Talabaning bilim darajasi 1 5 A‘lo Xulosa va qaror qabul qilish; ijodiy fikrlash olish; mustaqil mushohada yurita olish; olgan bilimlarini amalda qo‗llay olish; mohiyatini tushunish; bilish, aytib berish; tasavvurga ega bo‗lish. 2 4 Yaxshi Mustaqil mushohada yurita olish; olgan bilimlarini amalda qo‗llay olish; mohiyatini tushunish; bilish, aytib berish; tasavvurga ega bo‗lish. 3 3 Qoniqarli Mohiyatini tushunish; bilish, aytib berish; tasavvurga ega Download 5.01 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|