£ з б е к и с т о н р е с п у б л и к а с и о л и й в а
XX asrning 50-80 yillarida respublika ma’naviy-madaniy hayoti
Download 1.51 Mb. Pdf ko'rish
|
I DkaGecw9EoG81YcysuLVGQQ7gbMTzL
|
2. XX asrning 50-80 yillarida respublika ma’naviy-madaniy hayoti
anchagina kengaydi . Etti yillik umumiy majburiy ta’lim amalga oshirildi. Biroq xalq ta’limida jiddiy nuqsonlar mavjud edi. Ta’limning mazmuni hayotdan orqada qolganligi yaqqol ko’rinardi. Birinchidan, maktab o’quvchilarining bilim saviyasi past edi. Ikkinchidan, o’n yil o’qib, maktabni tamomlab chiquvchilar birorta kasb-hunarni egallamagan, mehnat malakalariga ega emas edilar.
1958 yil dekabrda sobiq SSSR Oliy Soveti «SSSRda maktabning turmush bilan aloqasini mustahkamlash va xalq maorif sistemasini yanada rivojlantirish to’g’risida» qonun qabul qildi. Qonunda ta’limni turmush bilan bog’lab borish, yoshlarni aqliy, ma’naviy, jismoniy jihatdan etuk qilib shakllantirish, ularga umumiy politexnik bilim berish vazifalari qo’yildi. Ayni shunga o’xshagan qonun 1959 yilda O’zbekiston SSR Oliy Kengashi tomonidan ham qabul qilindi. 10 yillik o’rta maktablar 11-yillik maktablarga aylantirildi. 1962 yilda umumiy majburiy sakkiz yillik ta’limga o’tish amalga oshdi. Barcha etti yillik maktablar sakkiz yillik maktablarga aylantirildi. Sanoat, qurilish va qishloq xo’jaligida ish bilan band bo’lgan yoshlarga ta’lim berish maqsadida ishlab chiqarishdan ajralmasdan o’qish imkoniyatini beruvchi kechki va sirtqi maktablar tashkil etildi. 1958-1965 yillarda 1000 ga yaqin shunday maktablar ochildi, ularda o’qiydigan yoshlar 1965 yilda 134,5 ming kishini tashkil etdi. 70-yillarning o’rtalarida umumiy o’rta ta’limga o’tish yakunlandi. 1965- 1985 o’quv yillari orasida o’tgan 20 yil davomida barcha turdagi umumta’lim maktablari 8716 tadan 9188 taga ko’paydi, o’quvchilar soni esa 3055,8 ming boladan 6519,6 ming bolaga ko’paydi. 1965-1985 yillarda Respublika maktablarida o’rta ma’lumot olganlar soni 5,7 million kishidan oshdi. Xalq ta’limida jiddiy muammolar hal etilmadi. Maktablar sinf xonalarining soni qanchalik oshmasin, bolalar sonining tabiiy o’sishidan orqada qolaverdi. Maktab binolarining etishmasligi, moddiy-texnik jihatdan zaifligi surunkali kasallikka o’xshardi. 1984 yilda sovet hokimiyati yoshlarga ta’lim va tarbiya berish mazmunini yaxshilash maqsadida maktab va hunar-texnika bilim yurtlarini isloh qilishga qaror qildi. Maktablarda «Informatika va hisoblash texnikasi asoslari» kursini o’qitish, barcha maktablarni mikrokalkulyator, elektr hisoblash mashinalari, kompyuterlar bilan ta’minlash kabi vazifalar qo’yildi. Ammo respublikaning ijtimoiy-iqtisodiy ahvoli bu vazifani bajarishni ta’minlay olmadi. Maktab islohoti iqtisodiy va ijtimoiy tangliklar orqasida qolib ketdi. Ta’lim-tarbiya jarayonini jahon andozalari darajasiga ko’tarish tomon qilingan yana bir urinish samarasiz tugadi.
|
