1-Variant. Jismoniy madaniyat va jismoniy tarbiya tushunchalariga ta‘rif bering. Jismoniy tarbiya nazariyasi

3.Jismoniy madaniyat tizimi bo’yicha tishunchalaringizni yozing.

Jismoniy tarbiya nazariyasi (umumiy asoslari) fan sifatida

jismoniy tarbiya, jismoniy madaniyat va sport bo‘yicha mutaxassislami

tayyorlashda hamda maxsus bilim olishda asosiy fan hisoblanadi.

Pedagogika institut va Universitetlarida jismoniy tarbiya fakultetlarining

o‘quv rejalarida bu fan jismoniy tarbiya nazariyasi jismoniy madaniyat

va sport haqida bilimlaming to‘la tizimida o‘tish kursini ta’minlaydi.

Uning mazmunini jismoniy madaniyat nazariyasining asoslari,

jismoniy tarbiya, akademik Iitsey va kasb-hunar kollejlarda, katta va

keksa yoshdagi kishilami jismoniy tarbiyasi hamda sport mashg^lotlari

tashkil qiladi. Jismoniy tarbiya ijtimoiy hodisalarga taalluqlidir.

Bu hodisalarni tavsiflash uchun talablar: jismoniy tarbiyaning

kelib chiqish sabablari; uning jamiyat hayotida tutgan o‘mi; jismoniy

tarbiyaning tarixiyligi mavjud.

Prezidentimiz o‘zining f,0 ‘zbekiston XXI asrga intilmoqda»

nomli kitobida; «Ma’naviyat haqida gap ketar ekan, men, awalo,

insonni ruhiy poklanish va yuksalishga da’vat etadigan, inson ichki

olamini boyitadigan, uning iymon-irodasini, e’tiqodini mustahkamlaydigan, vijdonini uyg‘otadigan qudratli kuchni tasawur qilaman» degan.

Bu esa keng qamrovli, chuqur ilmiy gcoya yangicha fikr, ta’limtarbiyaning yangicha metodik asosini boshlab beruvchi yo‘nalishlardan biridir. Jismoniy tarbiyaning rivojlanishida mehnat faoliyatining mazmuni va xarakteri, fan yutuqlari va boshqa omillaming ahamiyati kabilami anglab olishlari shart. Jismoniy tarbiyaning mohiyatini

tushunish uchun, eng awalo, uning maxsus mazmunini aniqlash lozim.

Jismoniy tarbiya har xil, ya’ni ijtimoiy va tabiiy fanlar tomonidan

o‘rganiladi: jismoniy tarbiya nazariyasi, sport fiziologiyasi, sport

psixologiyasi, jismoniy mashqlar biomexanikasi hamda sport turlarining

nazariyasi, uning metodikasi va h.k.
Jismoniy madaniyat nazariyasi - pedagogik fandir. U inson

barkamolligini boshqarishning umumiy qonunlarini, shuningdek, bu

qonuniyatlar asosida 0 ‘zbekiston fuqarolarining jismoniy tarbiyasi

vazifalarini, metodlarini va ish maqsadlarini aniqlaydi; Jismoniy tarbiya nazariyasining mazmuni jismoniy kamol toptiradigan va Vatan

mudofaasiga tayyorlaydigan tarbiya to‘gcrisidagi bilimlami tashkil qiladi.

Jismoniy madaniyat nazariyasi jismoniy tarbiya amaliyotidagi

hamma turlarni hamda aralash fanlarning dalillarini umumlashtiradi.

Buni o‘rganish hamma sport-pedagogik mutaxassislariga umumnazariy

asos boMadi. Chunki tarbiyani, awalo, insonning o‘ziga qaratilganligi

Prezidentimiz tomonidan ishlab chiqib amalga oshirilayotgan "0‘zbek

modelida" aniq ko‘rsatilgan - o‘zligini anglash birinchidan, uning ozod,

erkin, nodir, ulug4 siymoligini anglash va o‘zida unga amal qilish

sifatlarini shakllantirib borish bo‘lsa, ikkinchidan, uning o‘ziga xos

milliy-insoniy sifatlarini ochib beruvchi etnik, ma’naviy - insoniy

asoslarini anglash va ularga amal qilishdan iboratdir. Jismoniy

madaniyat nazariyasi va metodikasi fanining boMimlarida jismoniy

madaniyatning umumiy ta’lim hamda kasb-amaliy tayyorgarligidagi va

kundalik turmushdagi xususiyatlari o‘rganiladi. Shuningdek, sport

jismoniy tarbiyaning asosiy unsurlaridan biri hamda sport faoliyatining

maxsus shakli sifatida tahlil qilinadi.

Shunday qilib, jismoniy madaniyat nazariyasi va metodikasi kursi

jismoniy tarbiya va sport bo‘yicha mutaxassislarni tayyorlashda maxsus

kasb-hunar ta’limining ilmiy fundamentiga kirituvchi kengaytirilgan

bilimlar majmuasini o‘z ichiga oladi. Uning ahamiyati faqat bu bilimlar

qiymati bilan ifodalanmaydi, u bo‘lg‘usi mutaxassisga jismoniy

madaniyatning butun sohalarida kasbiy-faoliyat mazmunini toMiq

tushunishiga imkoniyat beradi, uning dunyoqarashini o‘zgartiradi,

jamiyat sohasidagi boshqa ishchilarning umumiy ishlari bilan bog‘laydi

va shu yangi tipdagi bilim, metodlami egallashni, zarur boMgan kasbga

nisbatan dunyoqarashini shakllantirishga yordam beradi. Jismoniy

madaniyat nazariyasi va metodikasi - bu inson jismoniy kamolotini

boshqarishning umumiy qonuniyatlari haqidagi fandir. Bu fanni egallash

jismoniy tarbiyaning barcha bo‘g‘inlariga tegishli masalalami hal

qilishga to‘g‘ri yondashish imkonini beradi.