6 –мавзу. Заводда тайёрланган конструкциялардан бино ва иншоотларни барпо этиш технологиялари режа

2. Катта оралиқли бинолар монтажини ўзига хослиги. Каркас элементларини
ўрнатиш кетма-кетлиги.


Катта оралиқли бинолар ва иншоотларни монтаж қилиш қуйидаги хусусиятлар билан тавсифланади:
• биноларнинг каркаслари пўлат, йиғма темирбетон ва аралаш конструкциялардан тайёрланиши мумкин: устунлар – темирбетондан, девор панеллари – бир ёки кўп қатламли, кран ости тўсинлари, фермалар, боғламалар ва пўлат – устёпма элементлари;
• бинонинг ўлчамлари одатда монтаж қилувчи кранларнинг таъсир кўрсатиш доирасидан ортиқ бўлади;
• бир қатор конструкциялар – катта баландликдаги ва массадаги устунлар, кучли кран ости тўсинлари, катта оралиқли фермалар, устёпманинг ҳажмдор элементларини – қисмлаб ёки бир нечта крандан фойдаланиб монтаж қилишга тўғри келади;
• бинони монтаж қилишни технологик қурилмани(жиҳозлар) ўрнатиш билан боғлаш зарур.
Пўлат конструкцияли бир қаватли саноат биноларини 18, 24, 30 ва 36 м оралиқли ва 30 м баландликгача қилиб лойиҳаланади ва барпо этилади. Темирбетон конструкцияли бир қаватли бинолар 12, 18, 24, ва 30 м оралиқга 14.4 м баландликгача (устунни юқори қисмигача) ва 24, 30 ва 36 м оралиқли ва 18 м баландликгача қилиб лойиҳаланади.
Бир қаватли саноат бинолари оралиқи, устунлар қадами ва баландлигига боғлиқ ҳолда қуйидаги турларга бўлинади: енгил ―оралиғи 6...18 м, балндлиги 5...12 м; ўртача ― оралиқи 18...30 м, баландлиги 8...24 м; оғир ― оралиқи 24..36 м, баландлиги 18...30 м.
Катта оралиқли бинолар конструкциясини монтаж қилиш усулларини ва монтаж қилишни ташкил этишни танлашнинг асосий мезонлари:
• монтаж ишлари ҳажми;
• бинонинг ҳажмий – режавий ва конструктив ечимлари;
• монтаж қилишнинг ва умуман бинони барпо қилишнинг белгиланган муддатлари;
• монтаж механизмларининг мавжуд парки.
Турли хил биноларнинг конструкцияларини монтаж қилиш усуллари қуйидагиларга боғлиқ ҳолда ажратилади:
• қўлланиладиган кўтариш – монтаж қилиш жиҳозларига қараб – кранли ва крансиз усуллар;
• монтаж қилиш олдидан элементларни блокларга йириклаштириш даражасига қараб – элементлаб, йирик блокли монтаж конвейерли йиғиш, рулонлаш;
• элементларни лойиҳа ҳолатига ўрнатиш кетма – кетлиги бўйича;
• ясси ва фазовий монтаж ва технологик блокларни лойиҳа ҳолатига ўрнатиш кетма – кетлиги бўйича;
• монтаж қилишда краннинг бино бўйлаб ва кўндалангига ҳаракатланиши;
• элементларни таянчга келтириш ва ўрнатиш усуллари;
• конструкцияларни вертикал бўйича йиғиш кетма – кетликлари;
• монтаж қилиш жараёнида бинолар, иншоотлар ва конструкциялар ишлашининг конструктив хусусиятлари;
• объектни барпо этиш йўналишларига қараб – суриш, вертикал кўтариш, буриш усуллари.