А. Э. Тангиров бизнес ижроси ва


Download 1.91 Mb.
Pdf ko'rish
bet78/147
Sana19.06.2023
Hajmi1.91 Mb.
#1609062
1   ...   74   75   76   77   78   79   80   81   ...   147
Bog'liq
Тангиров Наширдаги Ўқув қўл 250 бет

9.1-жадвал 
 
Дастлабки маълумотлар 
Ҳисоблаш натижаларини акс эттириш учун жадвал тузинг (9.2-
жадвал). 
9.2-жадвал 
Корхона фаолиятида ресурс бизнес моделидан фойдаланиш 
натижаси 
Хом 
ашё 
тури 
Бошловчининг 
аниқловчиси 
А (∆) 
Ёрдамчи 
матрицаларнинг 
аниқловчилари 
(
∆ × 𝑛) 
Тахминий 
қиймат 
× 𝑛 
Махсулот- 
лар 
сони (N) 
Хомашёга 
килинган 
хакикий 
хаража
т 
Zз 
Хом 
ашё 
колдиғи 
(∆Z) 
3. Усуллардан бири ёрдамида дастлабки А(∆) матрицанинг 
детерминантини ҳисобланг: 
3.1. Краймер қоидасига кўра 
3.2. Тескари матрица усули билан 
3.1.Краймер қоидаси бўйича матрицанинг детерминантини 
ҳисоблаш 
1.Номаълумлар 
коэффициентларидан 
9.6-расмда 
кўрсатилганидек, 
бошланғич 
А 
матрицасини 
(бошланғич 
маълумотлар массиви) ҳосил қилинг. 
А=
(
а
11
а
12
а
13
а
21
а
22
а
23
а
31
а
32
а
33
)
9.6- расм. Бошланғич матрицани шакллантиришга мисол.
 
2. Дастлабки матрица асосида 9.7-расмда кўрсатилганидек, 1 
турдаги маҳсулот учун хом ашё сарфининг ҳар бир устунини мавжуд 
Хом ашё 
тури 
1 турдаги маҳсулот учун хом ашё 
харажатлари 
Мавжуд хом 
ашё 
заҳиралари 

II 
III 
М 
ац 
an 
а із 
Ь
1
К 
021 
СІ22 
<*23 
ь
2

аз, 
an 
азз 
Ьз 


114 
ресурслар қиймати бўйича кетма-кет аралаштириб, қўшимча 
матрицалар (А
1
, А
2
, А
3
) ҳосил қилинг. Бундай ҳолда, массивлар сони 
номаълумлар сонига (а
п
) тенг бўлишини ҳисобга олиш керак. 
 
А
1
=
(
𝑏
1
а
12
а
13
𝑏
2
а
22
а
23
𝑏
3
а
32
а
33
) А
2
=
(
а
11
𝑏
2
а
13
а
21
𝑏
2
а
23
а
31
𝑏
3
а
33
) А
3
=
(
а
11
а
12
𝑏
1
а
21
а
22
𝑏
2
а
31
а
32
𝑏
3

 
9.7-расм. Ёрдамчи матрицаларни қуриш мисоли 
 
а) дастлабки матрицанинг (∆) детерминантини аниқлаш учун 
курсорни натижанинг чиқиш катагига қўйинг; 
б) стандарт асбоблар панелидаги Вставка Мастер бандини 
фаоллаштиринг; 
к) тоифалар рўйхатида " Математические" ни танланг ва 
функциялар рўйхатида - "МОПРЕД" ни танланг ва ОК тугмасини 
босинг; 
д) «Аргументы функции» ойнасида массив майдонини 
тўлдириш учун А массивнинг манзилини кўрсатган ҳолда экранда 
автоматик равишда очилади, масалан, Б3; Д5; 
г) ёрдамчи матрицаларнинг детерминантлари (∆) худди шундай 
тарзда, ёрдамчи матрицалар массивлари ёрдамида ҳисобланади. 
Матрицанинг детерминантини тескари матрица усулида 
ҳисоблаш 
Дастлабки А матрицанинг А
1
матрицасининг тескарисини 
топиш керак. 
Бунинг учун: 
а)маҳсулот турларининг тескари матрицаси натижалари 
жойлаштириладиган NxZ диапазонини танланг (бу ерда N - маҳсулот 
турларининг сони, Z - хом ашё турларининг сони).
б) стандарт асбоблар панелидаги Функция (Мастер функций) 
устаси бандини фаоллаштириб, “Математические” тоифасини ва 
функциялар рўйхатидан “МОБР” функциясини танланг. 
в) ОК тугмасини босинг. 
г) “Аргументы функции” ойнасида А матрицасининг 
манзилини, масалан, Б3: Д5ни кўрсатган ҳолда Массив майдонини 
тўлдириш учун автоматик равишда экранда очилади. 
Функция устасини тўлдириш натижасида танланган диапазонда 
биринчи катакдаги фақат битта қиймат ҳисоблаб чиқилади. 


115 
Автоматик ҳисобланган барча диапазон қийматларини олиш учун 
сиз F2, сўнгра СТRL + SHIFТ +ENТЕR тугмаларини босишингиз 
керак ("+" белгиси бир вақтнинг ўзида учта тугмани босишни 
англатади. Натижада танланган барча қийматлар диапазон экранда 
кўрсатилади). 
д) номаълумлар (Х
n
) матрицасини топинг. Бу процедура 
қуйидагича амалга оширилади: 
-Ҳисоблаш натижалари кўрсатилиши керак бўлган диапазонни 
танланг. 
-Функциялар устаси стандарт асбоблар панелидаги элементни 
фаоллаштиринг, 
“Математические” 
тоифасини, 
функциялар 
рўйхатидан эса “МУМНОЖ” функцияларини танланг. 
"Аргументы функции" ойнасида керакли майдонларни 
тўлдириш учун автоматик равишда экранда очилади: 1-массив - А1 
тескари матрицаси маълумотлари, 2-массив - мавжуд хом ашё 
заҳираларининг ҳақиқий қиймати (Z
J
). 
4. Ҳисобланган қийматни (Xn) бутун сонга яхлитлаш йўли 
билан мавжуд бўлган ҳар бир турдаги хом ашё (ZJ) учун ишлаб 
чиқарилиши мумкин бўлган маҳсулот сонини (N) аниқланг. 
5. Қолган хом ашёни (∆Z) ҳисобланг. Бунинг учун қуйидагилар 
керак: топилган маҳсулотлар сонини (N1,N2, .... Nn) тизимнинг ҳар 
бир тенгламасига қўйинг ва ҳисобланган маҳсулот сони ва мавжуд 
хом ашё миқдори ўртасидаги фарқни ҳисобланг. 
Тизим тенгламаларини ҳисоблаш орқали ҳисоб-китобларни 
текширинг. Бунинг учун тизимнинг ҳар бир тенгламасига топилган 
массив детерминантларини (∆×
1
, ∆×
2
, ... ∆×
n
)алмаштириш керак. 
6. Хомашёдан оптимал фойдаланиш бўйича тегишли хулосалар 
чиқариш ва қарорни асослаш. 

Download 1.91 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   74   75   76   77   78   79   80   81   ...   147




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling