Bosh va yuz-jag sohasi ko‘shma shikasti. Klinikasi, diagnostikasi, davolashda shifokor stomatolog taktikasi

Tishlarning travmatik chiqishi. Hamma yoshda uchraydi. Sut 

---

tishlari qattiq to‘qimalarining mustahkamligi - doimiy tishlarga nisbatan, 
kamroq bo‘lganligi bois sut tishlar zarb ta’sir kuchiga nisbatan zaifroq 
bo‘ladi. Tish rivojlanishining turli, bosqichlarida ham jarohatlar ko‘lami 
har xil bo‘ladi. Rivojlanishi tugallangan tishlar, shakllanishda davom 
etayotgan tishlarga nisbatan zarb ta’siriga turg‘un (chidamli) bo‘ladilar. 
Suyak ichida mustahkam o‘rnashmaganligi bois, tishlar chiqishi, 
zarb tushgan soha uning kuchi va yo‘nalishga bog‘liq. Zarb kuchi ta’sirida, 
tishni katakchada ushlab turgan periodont tolalar uziladi yoki cho‘ziladi, 
natijada tish uch yo‘nalishda siljiydi: 
vertikal (okklyuzion tekislikka nisbatan yuqoriga (ekstruziya) 
yoki pastga (suyak ichiga–intruziya) yoki o‘z o‘qi atrofida aylanib 
suriladi): 
saggital 
–oldinga (vestibo‘lyar) yoki ichkariga (oral) 
(og‘iz bo‘shlig‘i 
tomon); 
transverzal– yonidagi tishlar tomon; 
Alohida tishning chiqishi, ildizi sinib chiqishi, alveolyar o‘siq 
suyagi 
bilan birga sinib chiqishi farqlanadi. 
O‘zi joylashgan katakchaga nisbatan, tish noto‘liq chiqqan 
yoki katakchadan 
butunlay (to‘liq) chiqib ketgan yoki katakcha devorlarini 
kengaytirib, jag‘ tanasiga “qoqilgan” bo‘lishi mumkin. 
Shikoyatlar: tishning qimirlab turishi, balandroq (katta) yoki 
kaltaroq (qoqilganligi sababli) og‘iz ichiga yoki tashqariga yotib qolishi 
shuningdek, og‘riq tufayli tishlarni bir-biriga tekkizib bo‘lmasligiga. 
Qiyosiy tashxis: alveolyar o‘siqning sinishi, diastema holatidagi 
tishlar, tishlar almashinuvi davridagi 

---

qimirlash, 
parodontitli 
tishlar, 
tishlarning 
o‘z o‘rnida 
joylashmaganligi (anomaliya) holatilar
bilan solishtirgan holda o‘tkaziladi. 
Davolash. Chiqib ketgan tish katakchaga, (joyiga) tushiriladi 
ya’ni repozitsiya qilinadi. Muolaja bolaning yoshi, ruhiy holati, istagidan 
kelib chiqib, mahalliy yoki umumiy og‘riqsizlantirish ostida bajariladi. 
Tish o‘z o‘rniga joylashtirilib, so‘ng silliq tekis shinaga bog‘lab 
mahkamlanadi. Agarda bog‘lash imkoni bo‘lmasa, qolip olinadi va o‘zi 
qotuvchi plastmassadan shina- kappa tayyorlanib, taqiladi. Travmatik 
chiqqan tish va uning yonidagi (doimiy yoki ildiz uchi surilishi 
boshlanmagan sut), 2-3 ta tishlar qo‘shib shiniga bog‘lanadi. Ildiz uchlarida 
so‘rilish alomatlari aniqlansa, jarohatlangan tish olib tashlanadi. 
Asoratlar: shikastlangan tishning qon- tomir –nerv tutami uzilishi 
ya’ni nobud bo‘lishi; o‘tkir travmatik periodontit rivojlanishi; ildiz uchi 
shakllanishdan to‘xtab qolishi yoki noto‘g‘ri o‘rnashib, tish katakchasi 
suyagi bilan birikib ketishi holatlari yuzaga kelishi mumkin.