Fan/moduli kodi xvmb106 O’quv yili 2022-2023 Semestr

6-mavzu. Mayya va slavyan xalqlari kalendarlari
Qadimgi yunon kalendarlari. Qadimgi Yunonistonda Olimpia eralari va Olimpia yil 
hisobining qo‘llanilishi. Qadimgi yunon kalendarlaridagi qo‘shimcha oylar va 
dekada. Qadimgi yunon kalendarlarida davriyliklarning qo‘llanilishi. Qadimgi 
Rimda kalendarlar. Eramizda avvalgi VIII asrda Qadimgi Rimda qo‘llanilgan 
Romul Oy kalendari. Eramizda avvalgi VII asrda Numa Pompiliyning kalendar 
islohati. Sozigen tomonidan yangi kalendarning tuzilishi. Yuliy sezarning kalendar 

---

islohati. Yulian kalendarining keng tarqalishi. Mayyalarda yil hisobi. “Tun”, 
“Xaab” va “Solkin” kalendarlari. Asteklar kalendarlari. Slavyan xalqlari 
kalendarlari va ularning o‘ziga xos xususiyatlari. Mart va ultramart yil hisoblari. 
7-mavzu. O‘rta va sharqiy osiyoda qo‘llanilgan kalendarlar
Zardo‘sht quyosh kalendari. VII asrda Zardo‘sht quyosh kalendarining isloh 
qilinishi. Xorazm quyosh kalendari. Abu Rayhon Beruniyning “Osor-ul boqia” 
asarida Xorazm quyosh kalendari haqidagi ma’lumotlar. Muchal kalendari. Hijriy va 
qamariy kalendarlarni O‘rta Osiyoga kirib kelishi va tarqalishi. Mahmud 
Qoshg‘ariyning “Devonu lug‘otut turk” asarida muchal kalendari haqidagi 
ma’lumotalar. O‘rta Osiyoda mamalda bo‘lgan boshqa kalendarlar. XX asrda 
O‘zbekistonda qo‘llanilagan kalendarlar. 
8-mavzu. Kalendarning isloh qilinishi. Grigoriy kalendarining qabul qilinishi. 
Zamonaviy kalendarlar loyihalari
Kalendar islohatining ahamiyati. Yulian kalendaridagi kamchiliklar. 1582 yilda Rim 
papasi Grigoriy XIII ning buyrug‘i bilan kalendar islohoti bo‘yicha maxsus 
komissiyaning tuzilishi. Komissiyaning Luiji Lilio kalendarini qabul qilishi. Qabul 
qilingan loyihadagi tuzatishlar. Grigoriy kalendaridagi kabisa 
yillari. Grigoriy kalendarining umumevropa kalendari sifatida qabul qilinishi. 
Grigoriy kalendarining xalqaro kalendar sifatida qabul qilinishi.