Fizikadan praktikum
Download 104 Kb. Pdf ko'rish
|
- Bu sahifa navigatsiya:
- Ushhu hisoblashlar «EXCEL» dasturida quyidagicha bajariladi
- G — ortacha erkin tushish tezlanishi (5 М /Л2). T1 — tebranishlar davri; L —matematik mayatnik uzunligi; LI — ip uzunligi;
- T E B R A N T IR ISH U S U L I BILAN A NIQ LA SH Kerakli asbob va matcriallar. 1
- Ishning maqsadi. Halqa yordamida aylanma harakat qonunla- rini o ‘iganish va tajribada ogirlik kuchi tezlanishini aniqlash. Nazariy qism
- Ishni bajarish tartibi
- 1 .8 .1 - j a d
- Ushbu hisoblashlar «EXCEL» dasturida quyidagicha bajariladi
- TOVUSH TO LQININING HAVODA TAPQALISH TEZLIGINI TLIRG‘U N TO ‘LQIN U SU L I BILAN ANIQLASH Kerakli asbob va raateriallar.
- 1 / 4 , 3,1/4, 5 a / 4 , ... masofalarda, ya’ni / = (2k+1 ) Л / 4
Ishni bajarish tartibi 1. M atem atik mayatnik qurilmasidagi shar osilgan ipning uzunligi chizg‘ich yordamida o‘lchanadi (1.7.1 - rasmga qarang). 2. Shaming diametri d, m ikrom etr yoki shtangensirkul yor damida o ‘lchanib, uning radiusi aniqlanadi. 3. Mayatnikning uzunligi / = l} + d /2 aniqlanadi. 4. Shami tebratib, uning n ta (tebranishlar soni o‘qituvchi yoki laborant tom onidan beriladi) tebranishi uchun ketgan vaqt t aniqlanadi. Mayatnikning vertikal vaziyatdan og£ish burchagi (5-7)° dan ortmasligi kerak. 5. S ham ing bir m arta to ‘liq tebranishi uchun ketgan vaqt T = t/n formula bilan aniqlanadi. 6. Og‘irlik kuchining tezlanishi tebranish davri bilan quyida gicha bog'Iangan: T = 2 л ф ! g . Bu ifodadan: g = 4 n 2l / T 2 topiladi va topilgan qiymatlar 1.7.1 - jadvaiga yoziladi. 7. 0 ‘lchangan qiym atlar uchun absolut va nisbiy xatolik aniqlanadi. 1.7.1- j a d v a l № 11 (m ) d (m) N '; ( S ) T(s) g, ( m / s 2) Ag ( m / s 2) E = A g / g 1 . 50 2 . 50 3. 50 4. 50 5. 50 O'rtadia g A f M ustaqil tayyorlanish uchun savollar 1. Qanday harakatga tebranma harakat deyiladi? 2. Matematik mayatnik deb nimaga aytiladi? 3. Tebranish fazasi va tebranish chastotasi nima? 4. Erkin tushish tezlanishi nima va и nimalarga bog‘liq? 5. Fizik mayatnik deb nimaga aytiladi? 6. Fizik va matematik mayatniklarning tebranish davrini hisob lash formulasini keltirib chiqaring. Hisoblash algoritnii Bu laboratoriya ishini bajarganda o'tkazilgan tajribalardan va oMchashlardan: / = /,+ 1/2 — mayatnikning uzunligi; T = t/n — tebranish davri aniqlanadi va bu topilgan qiym at larga ko‘ra: g = 4n2ll !T 2 — ifodadan erkin tushish tezlanishi A?/ — ifodadan hisoblashlaming absolut xatoligi E = (A§ g ) 100% — ifodadan hisoblashlaming nisbiy xatoligi topiladi. Bu hisoblashlarni E H M da bajarish uchun yuqoridagi ifo- dalardagi kattaliklam i lotin alfavitidagi h arflar bilan q u y id a gicha belgilab olinadi: g = G, g = G l, \g = D G (\), ,\g = D G l, E = EG. liisoblash dasturi 10 REM Erkin tushish tezlanishini m atem atik m ayatnik yordamida aniqlash. 20 REM T1 — tebranishlar davri; L — m atem atik mayatnik uzunligi; LI — ip uzunligi; d — sh arch a d iam etri; к — tebranishlar soni; n —tajribalar soni: t — vaqt. 30 IN PU T N, D,K 40 FO R 1=1 TO N 45 IN PU T T (i). LI (I) 50 T ltl) = T ( l) /K :L (l)= L l(l)+ D /2 55 G (1)=4*9.859999*L(I)/(TI( 1)л2) 60 G = G + G (I) 65 N EXT 1 70 G 1 = G /N 75 FOR 1=1 TO N 80 D G (1)=A B S(G 1-G (1)) 85 D G = D G + DG(1) 90 N EXT 1 95 D G 1 = D G /N 100 E G = 100*D G 1 / G 1 103 PR IN T «Erkin tushish tezlanishini m atem atik mayatnik yordamida aniqlash». 104 PR IN T «------------------------------------------------------------ » 105 PR IN T «Tajribalar soni»; N,«Tebranishlar soni» ;K 108 PR IN T «------------------------------------------------------------ » 120 PRINT» 1 «;» T(I) «;» LI (I) «;» G (I) «;» D G (I) « 122 PR IN T «------------------------------------------------------------ » 125 FOR 1=1 TO N 126 PR IN T I; 135 PR IN T U SIN G « # # # # # # .# ’; T(I),L1(I) 136 P R IN T U SIN G « # # # # # # # # .# # # # ’; G (T),D G (I) 137 NEX T I 140 PR IN T «------------------------------------------------------------ » 145 PR IN T «O'rtacha erkin tushish tezlanishi (8 М /Л2)»; G l,«A bsolut xato»; DG1, «Nisbiy xato»; EG 150 EN D Ushhu hisoblashlar «EXCEL» dasturida quyidagicha bajariladi: Erkin tushish tezlanishini matematik mayatnik yordamida aniqlash. A В С D E F G I T1 T1 LI L G DG 1. = B2/K =L1 + D/2 =4*9.86*Е2/(С2Л2) =ABS(GY-G) 2. 3. 4. 5. G — o'rtacha erkin tushish tezlanishi (5 М /Л2). T1 — tebranishlar davri; L —matematik mayatnik uzunligi; LI — ip uzunligi; d — sharcha diametri; к — tebranishlar soni; n — tajribalar soni; t — vaqt. 8-lahoratoriya ishi ERKIN T U S H IS H T E Z L A N IS H IN I HALQANI T E B R A N T IR ISH U S U L I BILAN A NIQ LA SH Kerakli asbob va matcriallar. 1 . Gorizontal o‘qqa osilgan hal- qalar. 2. Shtangensirkul. 3. Sekundomer. Ishning maqsadi. Halqa yordamida aylanma harakat qonunla- rini o ‘iganish va tajribada og'irlik kuchi tezlanishini aniqlash. Nazariy qism Qattiq jismni aylanm a harakatga keltirish uchun aylanish o ‘qiga parallel bo‘lmagan va aylanish o ‘qidan o'tm aydigan tash- qaridan A’kuch bilan qattiq jism ning biror nuqtasiga ta ’sir etish kerak. M asalan, /'’kuch aylanish o'qiga ko:ndalang (perpendikular) bo‘lgan tekislikda yotsin. Bu vaqtda aylanma harakat kuch kattaligi va kuch yelkasi r bilan harakatlanadi ( 1.8.1- rasm). Kuchning yelkaga ko‘paytmasi bilan o‘lchanadigan kattalikka aylanish o ‘qiga nisbatan kuch momenti deyiladi: M = F ■ r . (1.8.1) Agar aylanma harakatlanayotgan jism bir necha m. massali boMaklardan iborat b o ‘lib, ular aylanish o ‘qidan r masofada joylashsa, bu vaqtda bir b o ‘lakcha uchun: m. ■ r 2 = J . (1.8.2) Bu ifodaga bo‘lakchaning berilgan aylanish o'qiga nisbatan inersiya momenti deyiladi. Jismning inversiya m om enti jism ni tashkil etuvchi bo‘laklar inersiya momentlarining yig‘indisiga teng: П (1.8.3) i=] Jism ning inersiya m om enti faqatgina jism massasiga bog‘liq bo ‘lmay, uning aylanish o ‘qiga nisbatan joylashishiga ham bog‘liqdir. Shuning uchun jism larning inersiya m om entlari aylanish o'qining vaziyatiga qarab har xil bo‘ladi va har bir hoi uchun alohida hisoblanadi. M asalan, yupqa halqa uchun: J — m ■ r2; (1.8.4) disk uchun: J = (1/2) • m • r2; (1.8.5) qalin halqa uchun: J ^ ( l / 2 ) m - f R f + R f ) (1.8.6) ko'ririishda bo‘ladi. Agar biror jism ning og‘irlik m arkazidan o ’tuvchi o ‘qqa nis batan inersiya m om enti m a’lum (У) b o ‘lsa, Shteyner teorem asi b o ‘yicha uning o ‘sna o'qqa parallel b o ‘lgan har qanday o ‘qqa nisbatan (J) inersiya m om entini topish m umkin: J = Js + md 2 . (1.8.7) Bunda: m — jism massasi; d — og‘iriik markazidan aylanish o'qigacha bo‘lgan masofa. Jismga ta ’sir etuvchi kuch m om enti bilan inersiya m om enti o ‘zaro bog‘liq bo‘lib, quyidagi formula bilan ifodalanadi: M = J • p . (1.8.8) Bunda: p — jism ning burchak tezlanishi. Bu formula aylanma harakat dinamikasining qonunini ifodaiaydi. Agar ixtiyoriy shakidagi jism ni gorizontal o ‘qqa osib, m u vozanat ho latid an chetga chiqarsak, kuch m om enti ta ’sirida tebranadi. O g‘irlik kuchi P ( P = mg) ni Pn norm al va urinm a P tangestial tashkil etuvchilarga ajratsak, 1.8.2- rasm dan ko‘rinib turibdiki, jism bu kuchlar ta ’sirida m uvozanat vaziyati atroflda harakatlanadi. Aylanish o ‘qiga nisbatan hosil bo'lgan kuch momenti: Mt = P ■ r = r • m ■ g ■ sina ( 1.8.9) ga teng bo‘ladi. Kuch momenti M ta ’sirida aylanish o ‘qiga nisbatan tebranma harakat qilayotgan h ar qanday jism fizik m ayatnik deyiladi. Kichik burchakka og‘dirilgan fizik mayatnikning tebranish davri: Т = 2 л \ — (1.8.10) V m8 r ifodadan topiladi. Bunda J — m ayatnikning inersiya m om enti; r — og'irlik markazidan aylanish o ‘qigacha bo‘lgan masofa; g — erkin tushish tezlanishi Tenglama (1.8.10) ni g g a nisbatan yechsak: g = 4 n 2J/rm T 2 . (1.8.11) (1.8.11) formulani 1.8.3- rasmda ko‘rsatilgan tebranayotgan halqaga qo'llaymiz. Bu holat uchun Shteyner teoremasini tatbiq etsak: J= Jt + mR2 . (1.8.12) O — mayatniklar lebranish o‘qiilan o'tgaii iayanch nuqta. C — halqanmg og irlik Diarkazi R i — haiqaning ichki radiusi R 2 — haiqaning tashqi radiusi R 2 — R\ — haJqaning qalinligi 1.8.3- rasm. Js = ( m /2 ) ( R 2+ R 2) — qiym atini (1.8.12) ga qo ‘ysak. h ai qaning О — nuqtadan o ‘tuvchi o ‘qqa nisbatan inersiya momenti quyidagi ko'rinishga egaboMadi: J=(1/2) ■ m ■ ( R 2+ R 2)+m ■ R,2= (l/2) • (3 R 2+R 2) ■ m. (1.8.13) Topilgan halqaning inersiya m om enti qiym atini (1.8.11) ifodaga qo‘yib g = 4 n 2- ( 3 R 2 + R22) ■m /2 R , - m - V = = 2n 2( 3 R 2 + ^ 2) / R 1 V (1.8.14) ko‘rinishda og‘irlik kuchi ta ’sirida halqa oladigan tezlanishni to- pish ifodasini hosil qilamiz. Bu ifodadagi halqaning tebranish davrini ( T = t/n ) n ta tebranish uchun ketgan vaqtga ko ‘ra hisoblab topib, ichki va tashqi radiuslarini o ‘lchab, topilgan qiymatlarga ko ‘ra erkin tushish tezlanishini aniqlash ishning asosiy maqsadidir. Ishni bajarish tartibi 1. Shtangensirkul bilan halqaning ichki d l va tashqi d2 dia- metrlarini o ‘lchab, so‘ngra R, = d / 2 va R . = d / 2 lam i toping. 2. Sekundomer bilan n ta tebranish uchun sarflangan vaqtni, so‘ngra tebranish davri T = t/n ni toping. 3. Halqaning radiuslari va tebranish davri qiymatlarini to - pishdagi o'lchashlarni kamida uch marotaba bajarib, o ‘rtacha qiy matini (1.8.14) ifodaga qo‘yib hisoblab, g ning qiymati topiladi. 4. Hisoblashlaming absolut va nisbiy xatoiiklarini toping. 1 .8 .1 - j a d v a I № Rt (sm) R2 (sm) T ( s) g (m /s2) &g (m /s2) t (s) E A N i/g ) 100% 1. 2. 3. 4. 5. C'ruidia M ustaqil tayyorlanish uchun savollar 1. Qanday mayatnikka fizik mayatnik deyiladi? 2. Qanday mayatnikka matematik mayatnik deyiladi? 3. Qanday kuch t a ’sirida mayatnik tebranma harakatlanadi? 4. Kuch momenti va inersiya momenti deb nimaga aytiladi? 5. Shteyner teoremasining mazmuni nimadan iborat? 6. Og ‘irlik kuchi tezlanishi deb nimaga aytiladi va и qanday birliklarda o'lchanadi? 7. F izik m a ya tn ikn in g tebranish da vri jism m assasiga bog ‘liqm i? Hisobiash algoritmi Bu laboratoriya ishini bajarganda o ‘tkazilgan tajribalardan va o ‘lchashlardan: halqaning ichki d { va tashqi d2 diam etrlarini o ‘lchab, R{ — d j l va R2 = d j l radiuslari topiladi. T = t/n — ifodadan tebranish davri aniqlanadi va bu topilgan qiymatlaiga ko'ra: g = 4w2-(3R,2 + R 2) ■ m /2 - R, - m - T2 = 2 n 2( 3 R 2 + P.2) / R, T2 — ifodadan erkin tushish tezlanishi; Лgj =| 9 - g ,| — ifodadan hisoblashlarning absolut xatoligi; E = (&q iq )A 00% — ifodadan hisoblashlarning nisbiy xatoligi topiladi. Bu hisoblashlarni E H M da bajarish u ch u n yuqoridagi ifo- dalardagi kattaliklarni lo tin alfavitidagi harflar bilan quyi- dagicha belgilab olinadi: g - G; q - G\; &g = DG; = D G \ \ E = EG. Hisobiash dasturi 10 REM «Erkin tushish tezlanishini halqani tebrantirish usuli bilan aniqlash». 20 REM R1 — tashqi diametr; R2 — ichki diametr; К — halqaning tebranishlar soni. 30 IN P U T N,K,R1 ,R2 40 FOR 1=1 TO N 50 IN P U T T(I) 60 T 1 (I)= T (I)/K 70 N EX T I 80 A = 2*3.14Л2*(3* R 1/42 + R 2 /42) 81 FOR 1=1 TO N 82 G (I)=A /(R 1 *T1 (I)A2) 84 G = G + G (1 ) 85 NEXT 1 86 G 1 = G /N 88 FO R 1=1 TO N 90 D G (1)=A B S(G 1 -G (I)) 92 D G = D G + D G (1 ) 94 NEXT 1 96 D G 1 = D G /N 98 E G = 100*D G 1 / G 1 100 PR IN T «Erkin tushish tezlanishini halqani tebranti- rish usuli bilan aniqlash». 102 PR IN T «------------------------------------------------------------ » 103 PR IN T «Tashqi radius R1=»;R1, «ichki radius R2=»; R2,, «tebranishlar soni K=»;K 104 PR IN T «------------------------------------------------------------ » 105 PRINT» I «;» T(I) «;» T1(I) «:» G (I) «;» DG(1) «;» 106 PRINT «------------------------------------------------------------ » 107 FOR 1=1 TO N 108 PR IN T I; 109 PR IN T U SIN G « # # # # # .# # # ’; T (I),T l(l); 111 PR IN T USIN G « # # # # # # # .# # # ’; G (I),D G (I) 112 NEXT I 113 PRIN T «------------------------------------------------------------ » 114 PRIN T «Erkin tushish tezlanishi G =»;G 1»; «Absolut xatolik DG1=»; DG1, «Nisbiy xato»; EG =»;E G 116 EN D Ushbu hisoblashlar «EXCEL» dasturida quyidagicha bajariladi: Erkin tushish tezlanishini halqani tebrantirish usuli bilan aniqlash A В с F G [ T T1 G D G 1. =T/K =A/(R1*C2*2) =ABS(GY-D2) 2. 3. R! — tashqi diametr; R2 — ichki diametr; К — halqaning tebranishlari soni. A = 2-3.14A2-(3-RK2 + R2A2) formula yordam ida topiladi. GY — o‘rtacha erkin tushish tezlanishining qiymati. 9 -laboratoriya ishi. TOVUSH TO LQININING HAVODA TAPQALISH TEZLIGINI TLIRG‘U N TO ‘LQIN U SU L I BILAN ANIQLASH Kerakli asbob va raateriallar. 1. Qurilma. 2. Tovush generatori. 3 ^elefon. Ishning maqsadi. Tebranm a harakat va tovush toMqinlari haqidagi nazariy bilim lam i mustahkamlash ham da tovushning to ‘lqin uzunligini va tarqalish tezligini tajribada aniqlash. Nazariy qism Tovush fizikaviy hodisa b o ‘lib, u m uhitning davriy defor- matsiyasi natijasida vujudga keladigan to ‘lqinsim on harakatni ifodalaydi. Bunday harakat elastik m uhitdagina vujudga kela- di v a tarq ala d i. Agar m uhit zarralarining tebranish chastotasi eshitish chegarasi oralig‘ida (sekundiga 20 dan 20000 ta gacha te b r a n is h ) b o ‘lsa , to v u s h e s h itila d i. O d a td a , n a z a riy h iso b la sh la rd a tovush ta rq a lay o tg an m u h it z a rra la rin in g tebranishi garm onik tebranm a h a ra ka t deb qaraladi. Tovush m anbaining teb ran m a harak atin i quyidagi tenglam a biiar. ifodalash m um kin: v A sinw t. (1 9 .1 ) Hmul.i г loviisli manbayi istalgan nuqtasining inuvozanat Iio|;iikI;iii siifishi; A — shu siljishning eng katta qiymati yoki ampliludasi; to — tebranishning siklik chastotasi, t — tebranish kuzatilayotgan vaqt, s>t — tebranish fazasi. Tebranish fazasining qiymati orqali tebranm a jarayon bosqi- chini xarakterlash m um kin bo ‘ladi. Amplitudalari bir xil bo'lgan ikkita nuqtaning siljishi va tezlik vaqtning istalgan momentida son qiymat va yo‘nalishlihatidan teng b o ‘lsa, nuqtalar bir xil fazada tebranadi yoki fazalar farqi 2n ga teng bo'ladi, chunki sinus davri 2 ^ b o ‘lgan davriy funksiyadir. (1.9.1) tenglam ani yozishda tebranuvchi nuqtaning boshlang‘ich vaqtda (t — 0), ya’ni m u- vozanat holatda (8 = 0) b o ‘lishi nazarda tutilgan. В unday tebra nishning boshlang‘ich fazasi nolga teng deyiladi. Bir nuqtaning ikkinchi nuqtaga bo'ladigan ta ’siri bir onda uzatilmasligi sababli, nuqta m anbadan qancha uzoq joylashsa, u shuncha kech tebrana boshlaydi. Agar ta ’sir и tezlik bilan uzatilsa (bu t o ‘lqinning fazoviy tezligi deyiladi), m uhitning tovush m anbayidan x masofada joylashgan nuqtasi tebranm a harakat boshlangandan r = x /9 vaqt o ‘tgandan keyingina tebrana boshlaydi. Bu n u q ta n in g te b ra n ish c h a sto ta si m a n b an in g te b ra n ish chastotasiga teng b o ‘ladi. B oshqacha aytganda, agar biror m om entda manbaning muvozanat holatdan siljishi у — A - since t b o ‘lsa, u vaqtda tekshirilayotgan nuqtaning muvozanat holatdan siljishi manbaning bundan г vaqt oldingi siljishiga, ya’ni t - г vaqtdagi siljishiga teng bo‘ladi. Demak, muhit nuqtasining siljishi: y t = A0- sin(u> t - x ) yoki у t = AfJ- sinco(t - x /3 ) (1.9.2) ga teng. Bu tenglama yuguruvchi m onoxrom atik to ‘Iqin tengla- masi deb yuritiladi. Bu ifoda, agar nuqtaning manbagacha bo‘lgan masofasi m a’- lum b o ’lsa, vaqtning istalgan m om entida nuqtaning muvozanat holatdan siljishini topishga imkon beradi. Tebranish bir vaqtda yetib kelgan nuqtalam ing geom etrik o ‘m i tekislikdan iborat bo ‘lsa, hosil b o ‘lgan to ‘lqinga yassi to‘lqin deyiladi. Agar yassi to 'lq in tarqalishida energiya yo‘qol- m asa, m uhit zarralarining tcb- ranish am plitudasi A0 m anba- ning tebranish amplitudasi A ga teng b o ‘ladi. (1.9.2) tenglamaga asosan, m uhitning bir xil fazada tebra nayotgan ikki nuqtasi orasidagi masofa (1.9.1- rasm): x g - xA = 2n 3 /со ga teng bo'ladi. H aqiqatan A va В nuqtalar uchun: yA= A g- sina(t - xA/3 ); y = Au' sincj(t - x j 9 ) siljishlarni yozish m um kin, bunda: (t - xA/ 3 ) va - Xg/3). A va В nuqtalammg berilgan paytdagi tebranish fazalari. Agar A va В nuqtalar bir xil fazada tebranayotgan bo‘lsa: quyidagicha bo'ladi: (flA - (pB = (o(t - x j 3) - co(t - x j 3 ) = 2n Bundan: x B- х/=2я9/(о ekanligi kelib chiqadi. Ushbu oraliq to ‘lqin uzunligi deyilib, A bilan belgilanadi. Aytilganlaiga ko‘ra: л = x g - хл=2яЗ/(о =2п3/2л\’=3 ■ T, (1.9.3) ya’ni, toMqin uzunligi deb, bir davrga teng vaqt ichida tebranm a harakat qilayotgan zarra bosib o ‘tadigan yoki tovush tarqala ola- digan masofaga aytiladi. M uhit zarralarining siljishi to'lqin tar- qalish yo'nalishida b o isa , bunday to ‘lqinlarga bolylama toHqin, agar zarra laming siljishi to'lqin tarqalishiga perpendikular bo‘lsa, bunday to ‘lqinlarga ko'ndalang to4qin deyiladi. Havodagi tovush to ‘lqinlari bo‘ylama to ‘lqindir. Agar tovush to ‘lqini o ‘z yo‘lida to ‘siqqa duch kelsa, qisman qaytadi. Natijada m uhitning har bir nuqtasi bir vaqtning o ‘zida ikkita harakatda: manbadan kelayotgan tebranma harakatda va to ‘siqdan qaytgan tebranma harakatda qat- nashadi. Birinchi tebranm a harakat (1.9.2) tenglama, ya’ni X „ - XA 1.9.1- rasm. A у , - А0- sinojft - (х /9 )) bilan, ik k iiu h isi у , A„- simo(t - (x + 21/9) Iniglamn bilan ifodalanadi, chunki qaytgan toMqinning berilgan miqlagadia o'tgan yo‘li, to ‘g‘ri to'lqin yo‘lidan 2/ga ortiq boMadi. Hu Icbranishlarni qo'shish natijasida: У — У, + У2 ~2A0 ■ cos(lo)/Я) ■ sinco(t - (x + 1/9) ga yoki со = 27r/^ekanligi hisobga olinsa quyidagicha ifoda hosil bo'ladi: у = 2A0■ cos(2nl/X) ■ sin 2 n ((t/T ) - (x + l)/X) (1.9.4) Muhit chegarasidan to‘]qinning ko‘p rnarta qaytishi natijasida hosil bo'luvchi ikkilamchi to‘lqinlami hisobga olmaganda, qaralayotgan jarayon tenglamasi (1.9.4) ifoda ko'rinishida bo‘ladi. Tenglamadan ko‘rinadiki, agar to ‘lqin zichligi kattaroq m uhitdan zichligi kichikroq muhitga tushayotgan b o ‘lsa, 1 / 4 , 3,1/4, 5 a / 4 , ... masofalarda, ya’ni / = (2k+1 ) Л / 4 da (chorak to'lqin uzunligining toq qiymatlarida) tebranish amplitudasi nolga teng bo‘ladi. Ushbu tenglamada yana (x + / ) kattalik ham m a nuqtalar uchun o ‘zgar- mas bo'lganidan muhitning ham m a nuqtalari absolut qiymati bo‘yicha bir xil fazada tebranishi ko‘rinib turibdi. Bunday to‘lqin tu rg u n to4qin deb ataladi, и 1.9.2 - rasmda tasvirlangan. Tebranish amplitudasi nolga teng bo'lib qoladigan muhit nuq talari turgun to'lqinning tugunlari Download 104 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling