Хоразм маъмун академияси ахборотномаси

Abstraсt. This article provides information on the cultivation technology of shambala-
Trigonella foenum-graecum L. plant, seed germination and growth of the plant in field conditions, 
and the applied agrotechnical measures.
Key words: shambala, trigonella foenum-graecum L., seed fertility, field conditions, 
agrotechnical measures, cultivation technology. 
Burchoqdoshlar oilasi o’simliklari orasida texnikada ishlatiladigan qimmatbaho mahsulotlar 
olinadigan, balzamli va qimmatbaho yogʻoch olinadigan daraxtlar bor. Yer yongʻoq, Sano, 
qashqarbeda, shirinmiya, shildirbosh, oqquray, afsonak kabilardan olinadigan alkaloidlar, 
glyukozidlar, smolalar, vitaminlar va organik kislotalar tibbiyotda turli kasalliklarni davolashda 
ishlatiladi. 
Shambala (fenugrek) o'simligi ham burchoqdoshlar oilasiga kiruvchi o'simlik hisoblanadi (1-
rasm). Shambaladan (fenugrek) foydalanish haqida dastlabki manbalar miloddan avvalgi 3-asrga oid 
Misr papiruslarida topilgan. 4-asrda fenugreek urug'lari Xitoyda juda keng qo'llanilgan, u yerdan 
o'simlik Hindiston, Arabiston va Fors orqali Misrga kelgan. Madaniy yem-xashak o'simligi sifatida 
fenugreek 9-asr boshlarida Markaziy Yevropada paydo bo'lgan.
Rossiyada shambala yetishtirishga oid urinishlar 20-asrning o'rtalarida boshlangan. 
Shambalaning dastlabki tadqiqot ekinlari 1850-yillarning oxirlarida Bessarabiya viloyatida (hozirgi 
Moldova) amalga oshirilgan. Tajriba natijalari ijobiy bo‘lib, uni qimmatli ozuqa va dorivor ekin 
sifatida yetishtirish tavsiya etilgan. 
19-asr oxiridan chor Rossiyasining koʻpgina viloyatlarida o’simlik oʻrganila boshlandi.
Shambalani o'rganish bo'yicha ko'p ishlarni Rossiya Fanlar akademiyasi olimlari va Butunittifoq 
dorivor o'simliklar ilmiy tadqiqot instituti xodimlari olib bordilar. Tadqiqotlar shuni ko'rsatdiki, o'sish 
sharoitlariga yuqori moslashuvchanligi va oddiyligi tufayli bu ekin Rossiyaning ko'plab 
mintaqalarida 30 t / ga gacha yashil massa va 2300 kg / ga gacha bo'lgan qimmatli ozuqa o'simlik 
sifatida muvaffaqiyatli yetishtirilishi mumkin.

---