Klinik laboratoriya tashxisi

OIV yuqish yo‘llari: 
1. 
Ximoyasiz jinsiy aloqa
• 
Parenteral: in’eksiyalar va tibbiy asboblar, gemotransfuziya – virus 
mavjud qon 1 marta quyilganda 90 % yuqadi, teri butunligi buzilganda 
infeksiyalangan qon tushsa – 0,3% yuqadi. 
3. Vertikal (onadan homilaga): 
• 
antenatal – transplatsentar; 
• 
intranatal – homila teri butunligi buzilganda, qon yoki ona 
ajralmalari bilan kontaktda, ona suti orqali.

---

82 
4. Virusli qonning shilliq qavatlarga tushishi – 0,09% da kasallikni keltirib 
chiqaradi. 
5. Transplantatsion. 
6. Kasbiy (sartaroshxona, tatuirovkalar qilish, manikyur, pedikyur). 
7. Maishiy (umumiy tish щyotkalari, qirgich bilan soqol olish). 
OIV-infeksiyasi yuqmaydi:
− tegish va qo‘l qisishda; 
− quchoqlashganda; 
− bir idishdan ovqatlanganda; 
− umumiy kiyim va yotoq bilan foydalanganda; 
− xayvonlar tishlaganda va xashoratlar chaqqanda; 
− o‘pishganda. 
Biologik materiallar virus miqdoriga ko‘ra quyidagi xavf guruxlariga bo‘linadi: 
1. O‘ta xavfli:qon, sperma, vaginal sekret, sut,qon aralash suyuqliklar,OIV 
kulturalari va muxitlari. 
2. Xavfi oxirigacha aniqlanmagan: sinovial, serebrospinal, plevral, 
peritoneal, perikardial, amniotik suyuqliklar. 
3. Xavfsiz: so‘lak, ko‘z yoshi,peshob, ter,qusish massalari, najas,
quloq oltingugurti, balg‘am, burun ajralmalari. 
Etiologiyasi 
OIV retroviruslar guruxiga kiradi. OIV virioni sferik, diametri 80-100 nm. OIV 
genomi 2 qator RNK dan iborat.Virus genomida teskari transkriptaza fermenti 
kodlangan bo‘lib, virus RNK sini DNK ga translyasiya qiladi. Hosil bo‘lgan DNK 
xo‘jayin xujayralari genomiga joylashadi va OIV sintezini amalga oshirib, surunkali 
infeksiya rivojlanishiga olib keladi. 
OIV asosiy xususiyati - geterogenlik: Barcha OIV RNK nukleotid ketma ketligi 
bilan farqlanadi. Bu esa OIV persistensiyasiga olib keladi va vaksina ishlab chiqishga 
to‘siq bo‘ladi. 
OIV genomi 3 struktur genlardan iborat:

---

83 
− gag, ichki oqsillar sintezini kodlaydi (r 17/18, 24/26, 55/56); 
− env, qobiq glikoproteinlarini kodlaydi (gp 41/36, 120/105, 160/140); 
− pol, ferment tizimlar, shu jumladan teskari transkriptazani kodlaydi(r 31, 51, 66/68).
SHu bilan birga regulyator genlar (tat, rev, nef) ham bo‘lib, virus replikatsiyasini 
nazorat qiladi 
Odam immun tanqislik viruslari4 xil turlari mavjud: 
OIV-1. Odatda OIV deganda OIV – 1 tushuniladi va u OIV infeksiyasi 
pandemiyasi va OITS ning asosiy sababchisidir. OIV -1 butun dunyoda keng tarqalgan. 
Uning A, B,C,D,E,F,G,H,J,O turlari mavjud.