Kristallografiya va mineralogiya

]·H
2
O
Nomi grekcha «anal’kis» - kuchsiz so‘zidan olingan (ishqalanganda kuchsiz 
elektrlanadi).
Kimyoviy tarkibi: Na – 10,4%; Al – 12,3%; Si – 25,5%; O – 50,9%; H – 
0,9%. Aralashma sifatida K
2
O, ba’zan CaO va MgO bo‘lishi mumkin.
Singoniyasi kubik, simmetriya ko‘rinishi geksaoktaedrik – 3L
4
4L
3
6L
2
9PC. 
Fazoviy gruppasi: a
0
=13,71.
Anal’sim tetragon-trioktaedr va kubik qiyofada yaxshi kristallangan druzalar 
shaklida uchraydi.
Anal’sim rangsiz, oq ba’zan biroz och tusli ranglarda bo‘ladi. Yaltirashi 
shishasimon. Ulanish tekisligi yo‘q. Qattiqligi 5-5,5. Mo‘rt. Solishtirma og‘irligi 
2,2-2,3. Optik xususiyatlari: sindirish ko‘rsatkichi 1,489-1,479. Degidratatsiya 
natijasida kuchsiz ikkilantirib sindirish ko‘rsatkichi hosil bo‘ladi.
Anal’simni aniqlashda diagnostik belgi bo‘lib kristallar qiyofasi, qattiqligi 
va dahandam alangasida o‘zini tutishi xizmat qiladi. Rentgenogrammadagi asosiy 
chiziqlari: 3,45; 2,923; 1,735. Dahandam alangasida oson erib, shaffof shishaga 
aylanadi. Qizdirganda osonlikcha suvini ajratib xiralashadi. HCl da kremnezem 
cho‘kindisini ajratib eriydi.
Anal’sim gidrotermal yo‘l bilan, asosli effuziv tog‘ jinslarida,sseolitlar bilan 
mindalsimon bo‘shliqlarni to‘ldirib qotishni oxirgi bosqichida hosil bo‘ladi. Ayrim 
tog‘ jinslarida (Amerikani Yuqori ko‘l rayonida) anal’sim miqdori 47% gacha 
etadi. Anal’simni hosil bo‘lishida ekzogen jarayonlar muhim rol o‘ynaydi. Bu 
jarayonlarda dala shpatlari, leysit va boshqa minerallar hisobiga yuzaga keladi. 
Anal’sim konlari ancha ko‘p, ularni eng muhimlaridan Chexoslovakiyadagi, 
Vezuviy lavalaridagi, Xibin tog‘laridagi, Yakutiyadagi, Qrimdagi konlarini 

---

313 
ko‘rsatish mumkin. Anal’sim O‘zbekistonda Lashkerek rudali maydonida, Qurama 
tog‘larida, Olmaliqdagi mis konida va Shimoliy Farg‘onani kaynozoy 
yotqiziqlarida kuzatilgan.