Library ziyonet uz/ A lvido, ey

Alvido, ey Gulsari (qissa) 
Chingiz Aytmatov 
 
104 
library.ziyonet.uz/ 
 
Hamon xayolidan Bektoy ketmasdi, befoyda gʻazab Tanaboyni ruhan ezib, iztirobga 
solayotgan edi. Bosh olib yotib qolganligi uchun emas (oʻsha yoqdan daf boʻlsin), 
boshqalarning iniga tuxum qoʻyib ketgan kakku qush singari oʻz otarini unga tashlab 
ketganligi uchun ham emas, pirovardida, birontasini yuborib, uning qoʻylarini olib 
ketishlari ham mumkin edi. Bu muttahamning avra-astarini ochib tashlay olmagani, bir 
gap bilan uni uyaltirib yerga kirgizib yubormagani unga alam qilardi. Goʻdak! Mishigʻini 
eplay olmagan goʻdak! Tanaboy boʻlsa keksa kommunist, butun hayotini kolxoz ishiga 
sarflagan kishi unga boplab javob qaytarish uchun soʻz topolmasa! Choʻponlik tayogʻini 
uloqtirganicha ketdi bu ona suti ogʻzidan ketmagan mishiqi. Tanaboy shunday voqea yuz 
beradi deb oʻylaganmidi? Uning jonajon ishi ustidan birov kuladi deb oʻylaganmidi? 
 
«Bas!» oʻzini toʻxtatdi u va bir daqiqadan soʻng yana oʻsha fikr koʻnglini buza boshladi. 
 
Mana, yana bitta sovliq qoʻziladi, egizak tugʻibdi, qanday chiroyli qoʻzichoqlar. Ammo 
ularni qayerga joylashtiramiz? Qoʻylarning yelini ham shalvirab yotibdi, ha, ularda 
qayoqdan ham sut boʻlsin? Demak, bulari ham nobud boʻladi? Eh, falokat! Ana, 
allaqachon u yerda sovuqda qoʻy-qoʻzilar oʻlib yotibdi. Tanaboy oʻlimtik qoʻzichoqlarni 
yigʻib olib chiqarib tashlashga ketdi. Halloslaganicha oldiga qizchasi yugurib keldi. 
 
– Ota, boshliqlar kelishyapti. 
 
– Mayli kelishaversin, – toʻngʻillab qoʻydi Tanaboy. – Sen bor qizim, oyingga qara. 
 
Tanaboy qoʻyxonadan chiqib, ikki otliqqa koʻzi tushdi. «O! Gulsari! – quvonib ketdi u. 
Qalbidagi eski tor bir ovoz chiqarib qoʻydi. – Koʻrishmaganimizga qancha vaqt boʻldi! 
Uning yurishiga qara, hamon oʻshandogʻ!..» Ularning biri Choro. Yoʻrgʻa otda 
kelayotgan charm pal'toli kishini esa tanimadi. Tumandan birontasi boʻlsa kerak. 
 
«Ha, nihoyat kelishdi», oʻyladi u alamzadalik bilan. Bu yerda uning shikoyat qilishi, oʻz 
qismatini aytib yuragini boʻshatib olishi mumkin edi, biroq uning bunday qilishi mumkin 
emasdi, u zorlanmaydi, mayli ular uyalishsin, ular qizarishsin. Shunday ham boʻladimi! 
«Oʻl» deb tashlab qoʻyib, endi qoralarini koʻrsatishayotgan boʻlsa... 
 
Tanaboy ularning kelishini kutib turmay harom oʻlgan qoʻzichoqlarni qoʻyxona 
burchagidagi uyumga olib borib tashlash uchun ketdi. Shoshilmasdan qaytib keldi. Ular 
bu orada qoʻraga kirishgan edi. Otlar ogʻir nafas olardi. Choro gunohkor va ayanchli bir 
qiyofada koʻrinardi. Demak, doʻsti oldida javobgarligini sezgan. Yoʻrgʻa ot ustidagi kishi 
esa gʻazabli, dahshatli koʻrinardi. U hatto Tanaboy bilan salomlashmadi ham. Darhol 
tutaqib ketdi: 
 
– Bu qanday yaramas ish! Qayerga borma shu ahvol! Bu yerda nimalar boʻlayotganini 
koʻryapsanmi! – oʻshqirdi u Choroga yuzlanib. Soʻng Tanaboy tomon oʻgirildi. – Bu 
nima qilganing, oʻrtoq, – dedi u qoʻli bilan nobud boʻlgan qoʻzichoqlarni Tanaboy olib 
borib tashlagan tomonga ishora qilib, – choʻpon, kommunist, qoʻylar boʻlsa oʻlyapti. 

---