Лизинг – бу узоқ муддатли ижара бўлиб, унинг охирида ижарага олинган объектни сотиб олиш имконини беради. Бир томондан бу оддий ижара шаклига жуда ҳам ўхшаш. Аслида эса улар ўртасидаги фарқ етарлича аниқ. Лизинг


-жадвал. Лизинг обектларинииг умумий таснифи


Download 0.65 Mb.
bet6/32
Sana13.09.2023
Hajmi0.65 Mb.
#1676484
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   32
Bog'liq
Халкаро лизинг фани

33-жадвал. Лизинг обектларинииг умумий таснифи



Лизинг обектларини таснифлаш белгилари

Изох

1

2

3

1.

Нима мақсадда фойдаланишга кўра

• тадбиркорлик фаолиятини амалга ошириш максадида олинадиган обектлар

2.

Истемол килиш шаклига кўра

• ишлаб чиқариш жараёнида истемол қилинмайдиган обектлар



3.

Мураккаблик даражасига кўра

• айрим буюмлар
• буюмлар мажмуаси

4.

Қўзғалувчанлик даражасига кўра

• кўчмас мулк шаклидаги обектлар
• кўчар мулк шаклидаги обектлар

5.

Мулк шаклига кўра

• давлат мулки шаклидаги обектлар
• хусусий мулк шаклидаги обектлар

6.

Тармоққа кўра

• саноат тармоғига карашли обектлар
• курилиш тармоғига карашли обектлар
• қишлок хўжалиги ва х.к.

Жадвалнинг тўртинчи тартиб рақамида келтирилганидек, лизинг кўчар ва кўчмас мулкни ижарага беришда ҳам қўлланилади. Масалан, кўчар мулк кўринишидаги лизинг транспорт воситалари, қурилиш техникаси, сигналларни узатиш воситалари, асбоб-ускуналар, дастгохдар, лисензиялар, «ноу-хау», лойиҳалар, компютер дастурлари ва шунга ўхшашларни ўз ичига олади.
Ер участкалари ва табиат бошқа обектлари, шунингдек, еркин муомалада бўлиши қонун ҳужжатлари билан тақиқланган ёки муомалада бўлишининг алоҳида тартйби белгиланган мол-мулк лизинг обектлари бўлиши мумкин емас.
Шуни такидлаш лозимки, лизинг обектини ҳисобга олишнинг ўзига хос хусусиятлари бор. Масалан, молиявий лизинг обекти лизинг олувчи балансида ҳисобга олинади. Оператив лизинг обекти еса лизинг берувчи балансида ҳисобга олинади.
Лизинг обектига бўлган мулк ҳуқуқи уни бошқа бировга ўтказилиши ёки сотилиши билан аниқланади. Бинобарин, лизинг обектига бўлган мулк ҳуқуқи лизинг олувчи томонидан сотиб олингунга қадар лизинг берувчига тегишли бўлади. Масалан, молиявий лизингда лизинг шартномасининг амал қилиш муддати тугагунга қадар барча лизинг тўловлари тўланган тақдирда (агар лизинг шартномасида бошқача тартиб назарда тутилмаган бўлса) лизинг обектига бўлган мулк ҳуқуқи лизинг олувчига ўтиши мумкин.
Оператив лизингни амалга оширишда лизинг берувчи ва лизинг олувчи ўртасидаги лизинг обектининг олди-сотди шартномаси асосида лизинг обектига бўлган мулк ҳуқуқи лизинг олувчига ўтиши мумкин.
Лизинг олувчи банкрот бўлган, унинг мол-мулки хатга олинган ёки мусодара қилинган такдирда, лизинг обекти лизинг олувчининг умумий мол-мулкидан ажратилади ва лизинг берувчига қайтарилади. У мол-мулкни ўз хоҳишига кўра тасарруф етиши мумкин.
Агар лизинг берувчи ва лизинг олувчилар ўз хуқуқларини учинчи шахсга бермоқчи бўлса, у ҳолда лизинг берувчи лизинг олувчини хабардор қилган ҳолда лизинг шартномаси бўйича ўз ҳуқуқларидан тўлиқ ёки қисман учинчи шахс фойдасига воз кечиши мумкин. Худди шу тариқа лизинг олувчи лизинг берувчининг рухсати билан молиявий лизинг шартномаси бўйича ўз ҳуқуқларидан тўлиқ ёки қисман учинчи шахс фойдасига воз кечиши мумкин.

Download 0.65 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   32




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling