М. X o d jit d in o V a, Л. Kizayev suv kimyosi va míkrobíologiya

Actinomyecetales
t a r ti b ig a
Actinom ycetaceal, M ycobac- 
teriaceale, Trankiaceale, Nocardiaceale, Steptom ycetaceale, 
Micromonosporaceale
va b o s h q a la r k ira d i. Q u y id a a k t i n o -
m itsc tla rn in g eng m uhim vakillari t a ’riflanadi.
A ctinoray cctaceale oilasi g ra m m u sb a t b a k te riy a la rd a n tash kil 
to p g a n b o 'l i b , s h o x la g a n g i f h o s il q ila d i; b u g i l l a r o s o n
fragm entatsiyalanib, natijada shoxlanuvchi tayoqcha kokk, difleroid 
h u jay ra lar hosil boMadi. O c h iq m itseliy va sp o ra hosil q ilm a y d i. 
H a rak atlan m a y d i. F ak u k ativ a n a e ro b va aerob. X c m o o rg a n o tro f. 
A yrim vakillari turii kasalliklami q o ‘zg‘atuvchilardir. M a z k u r oilaga 
Actinomyces, Arachnia, Bifidobacterium
va boshqa a v lo d la r kiradi.
M u c o b a c t c r i a c e a l c o i i a s i n i n g v a k i l l a r i g r a m m u s b a t ,
h arak atlan m ay d ig an ta y o q c h a la rd ir. U la r h u ja y ra la m in g b iro z
e g ilg a n lig i, sh o x la n ish i b ila n fa rq q ila d i (s h o x la n is h y o sh
hujayralarga xos). M ayda m itseliy hosil qiladi. U ning kalta ichaklari 
tezd a a lo h id a boMakchalarga boM inib ketadi. BoMinish yoMi bilan
k o ‘p a y a d i, s p o ra h o sil q ilm a y d i. A e ro b . X c m o o r g a n o tr o f . 
M u k o b ak teriy a lar koloniyasi p a sta sim o n yoki suyuq, sh ilim sh iq
boMadi. U la r tu p ro q d a keng ta rq a lg a n boMib, liar xil o rg a n ik
m oddalarni parchalaydi. Bir q ato r vakillari odam larda va hayvonlarda 
kasallik q o ‘zg‘atadi.
Frankiaceale
oilasi shoxlovchi h aq iq iy m itseliy hosil qilad ig an 
tu rla rd a n tashkil topgan. G iflari in g ich k a (0 ,3 —0,5 m k m ), ay rim
tu rla rid a y o ‘g ‘on ro q boMadi. B u b ak teriy alar d u k k ak d o sh boM­
m agan k o ‘pchilik ikki pallali o ‘sim liklar (k a n d ag 'o ch , lox, c h a k a n - 
da va boshqalarda) tugunak hosil qiladi. T ugunakning g if b ilan toMa

---

h u ja y ra la rid a sfera yoki t o ‘g ‘n a g ‘ich shaklidagi s h ish la r hosil 
boM adi. S ferik ta n a c h a ia r v e z ik u la d eb atala d i. B u b a k te riy a la r 
o 's im lik la r sim b io n ti boM ib, tu g a n a k d a m o lek u lar a z o t fiksatsi- 
y alash i m um kin. M ikroaerofil. T uproqda erkin yashovchi bosqichi 
b o r. O ilan in g b itta F ra n k ia avlodi boMib, u n g a o 'n t a t u r k iradi.
N o c a rd ia c e a le oilasi y ax sh i rivojlangan s u b s tra t m itseliysi 
boM gan ae ro b a k tin o m itse tla rd a n tashkil topgan; m itseliysi dastlab 
ta y o q c h a s im o n , s o ‘n g ra k o k k sim o n hujayralarga ajra lad i. A yrim
n o k a rd iy a la rg in a nozik o c h iq m itseliy hosil qiladi, u n d a s p o ra la r 
z a n jiri hosil boMadi. G ra m m u s b a t. H arak atlan m ay d i. Q a ttiq oziq 
m u h itid a n o k a rd iy a la r x a m irg a o'x sh ag an boMadi. M u ra k k ab
o rg a n ik b irik m alarn i, ju m la d a n , gum us m o d d alarn i p arch alay d i.
M az k u r oilaga 
Nocardia
avlodi kiradi, uning 31 ta turi m avjud.
S ta p to m y c c ta c e a l o ila s i y ax sh i riv o jla n g a n , s h o x la g a n
s u b s tra t m itseliysi hosil q ilu v c h i org an izm larn i o ‘z ich iga olad i; 
mitseliysi fragm entlangan ipchalardan tashkil topgan.U Iarda ochiq 
m itse liy hosil b o ‘la d i, u n in g sporali sp o ra b a n d i b o r. S tre p to - 
m its e tla rn in g v ak illari s u b s tra ig a o ‘sib k ira d ig a n , k o 'p in c h a
p ig m e n tla sh g a n (rang li) zieh koloniya hosil qiladi. G ra m m u sb a t. 
X e m o o r g a n o tro fla r . A e ro b . S tr e p to m its e tla r tu p r o q d a k eng 
ta rq a lg a n o rg a n iz m la r boMib, h a r xil o rganik m o d d a la rn in g p a r- 
chalanishida ishtirok ctadi. Streptokokklar yuqori sam ara beradigan 
k o ‘p g in a a n tib io tik ia r p ro d u ts e n ti boMib, tib b iy o td a , v e te rin a - 
riy a d a , ek in larn i z a ra rk u n a n d a va kasallikiardan h im o y a qilishda 
ish la tila d i. O ilaga t o ‘rt av lo d kiradi. S h u la rd a n S tre p to m y c e s 
a v lo d in in g 450 d an o rtiq tu ri bor.
M ie ro m o n o sp o ra c c a le oila.siga ochiq m itseliy hosil qiladigan