Mavzu : Poydevorlarni qurish texnologiyasi

Qoziq urnatish ishlarini kabul kilib olish.
Sifatini nazorat kilish. 
Qoziq botirish (urnatish) ishlarini kabul kilish lozim asosini tekshirib kurish, bajarilgan ishlarning 
loyixidagicha muvofikligini tekshirish, Qoziqlarning eki shpuntning xolati tugriligini instrumental 
tekshirish, Qoziqlarni nazoratli sinash bilan amalga oshiriladi. Qoziqlar xolatining loyixadagidan 
ogishi tosma turidagi rostverkda Qoziq diametridan, Qoziqlar maydonidaQoziqning iki karuga 
ulchamidan ortik bulmasligi kerak. 
Qoziq poydevorlarining kurish jaraenida va yakunlashda sifatni nazorat kilishni amalga oshirishda 
kuyidagi mezonlarga amal kilinadi: 
Qoziq kokish ishlarini kutarish kobiliyati boglik buladi, bu esa butun bino eki inshoot uchun juda 
muxim axamiyatga ega. 
Qoziqlarning urnatish ularni amalga oshirish jaraenida sifatini operasiyalar buyicha nazorat 
kilishini talab etadt. 
Umumiy xolda kuyidagilar nazorat kilinadi: 
• 
Kurilish maydoniga kelib tushaetgan buyumlar va materiallarning lolyixaga muvofikligi; 
• 
Kokiladigan Qoziqlarning botirilishi eki tikiladigan Qoziqlarning kurilishi tasdiklangan 
texnologiyalariga amal kilish; 
• 
Qoziqlarning kutarish kobiliyati; 
• 
Rejada Qoziqlar xolatining geodezik taksimlanishiga muvofikligi. 
Asosiy nazorat kilinuvchi parametr Qoziqlarning kutarish kobiliyatlarini ta’minlash xisoblanadi. 
Botirilgan Qoziqlarning kutarish kobiliyati statik va dinamik metodlar bilan tikiladigan Qoziqlarniki 
fakat statik metod bilan aniklanadi. 
Qoziqning kutarish kobiliyatini aniklash. Mustaxkam gruntga tayanuvchi Qoziq- ustunlar uchun 
asosiy omil Qoziq materialining mustaxkamligi xisoblanadi, chunki ular zich gruntlargaloyixadagi 
belgigacha kokiladi. Osilib turuvchi (osma) Qoziqlaruchun ularning kutarish kobiliyati sinov 
yuklanishlar va dinamik yuklanishlar usuli bilan aniklanadi (6.30rasm). 
Statik metod bilan kutarish kobiliyati barcha Qoziqlar kokib bulingandan sung aniklanadi. Buning 
uchun Qoziqka yukoridan gidravlik damkratlar bilan uning atrofidagi gruntga nisbatan siljish 
paytigicha ta’sir kilinadi. Sinov bu usulida chegoraviy xisobdagi 1/10 …1/13 boskichlar bilan 
usuvchi yuklanish Qoziqka uzatiladi chukishlar ulchanadi va ular orasidagi boglanish grvfigi 
kuriladi. CHegoraviy yul kuyiladigan yuklanish uchun Qoziq gruntga oldingi botirilishdan 5 
martadan ortik kattalikka botishi natijasidagi yuklanishdan oldingi daraja kabul kilinadi. Bu usul 
ishonchli, lekin juda kup mexnat talab, va Qoziq maydoning mustaxkamlik tavsiflarini baxolash 
uchun katta vakt oraligi talab etiladi (4..12 sutka). 
Dinamik usul tuxtash kiymati buyicha kokilaetgan Qoziqning kutarish kobiliyatini baxolashga 
asoslangan, shuning uchun bu metod statik metodni tulik
6.30 rasm. Qoziqlarning kutarish kobiliyatinianiklash 

---

a- 
Qoziqlarni 
statik yuklar bilan sinash sxemasi; b- ushaning uzi, gidravlik domkratlar bilan; 1-sinaluvchi Qoziq; 
2-yuklar uchun platforma; 3- yuklar(temirbeton eki metall); 4- yukoltiruvchi va tutib koluvchi 
richoglar; 5- tayanch Qoziqlar; 6- xomutlar;7- kundalang tusin;8- domkrat;v- Qoziqlarni dinamik 
yuklanish bilan sinash egri chizigi; g- avtomatik yigindi tuxtashn xisoblash sxemasi; d- tuxtashni 
tortilgan sim bilan ulchash;1- Qoziq;2-xomut;3-sharnir;4-xropovikli chizgich;5- yunaltiruvchi;6-
elastik tuxtab kolish kursatkichi; 7-elastik tuxtab kolishini ulchash uchun ulchov chizgichi; 8-
tayanch xomuti; 9- kestirma; 10-tayanch; 11-sharnir;12- koldik tuxtab kolish kursatkichi; 13-koldik 
tuxtab kolishni ulchash uchun ulchov chizgichi; 14- yunaltiruvchi; 15- Qoziqlar; 16- tortilgan sim. 
Dinamik usul tukmokning pastga tushishida va Qoziqning uni botirish yulida bajargan ishning 
tengligigacha asoslangan. Asos sifatida loyixa tashkiloti belgilaydigan nazorat tuxtash kabul 
kilinadi. Tuxtashlar tuxtashni ulchagichlar bilan ulchanadi, ularni gruntga kuyish eki Qoziqka 
xomut erdamida osib kuyish mumkin.tuxtashni ulchagich ulchov chizgichidan iborat bulib, uning 
buyicha tuxtashlar kursatkichlari xarakatlanadi. Qoziq gruntga botirilganda kursatkichlardan 
biripastga xarakatlanadi va ulchov chizgichida koldik tuxtashning yigindi kiymatini kursatadi. 
Qoziqning yukoriga kayta xarakatlanishi mavjuj bulganda gruntning elastik reaksiyasi xisobiga 
ikkinchi kursatkich xam yukoriga kuriladi va ulchov chizgichida elastik tuxtashning yigindi 
kiymatini kursatadi. Tuxtash ulchagichlari bulmaganda Qoziqni xisobdagi vakt oraligida kokshidagi 
tuxtashi kattaligini nivelir, gidravlik shayton, er sirtida sim bilan aniklash mumkin. 
Qoziqni kokish jaraenida grunt kuchlangan xolatda bulishini xisobga olib, Qoziqning kutarish 
kobiliyati yukorirok kursatilishini nazarda tutish kerak.Qoziqlarni kutarish kobiliyatini tekshirishni 
Qoziqlar dam olgandan sung va grunt barkarorlashgandan keyin, soz tuproklarda -15…25 sutkadan 
keyin va loyli gruntlarda 30…35 sutkadan sung tekshiriladi. 
Rejada Qoziqning xolatini nazorat kilishda yul kuyiladigan ogishlar ortib kuzatiladi:0,2d 
kokiluvchi Qoziqlar uchun ularning bir katorda joylashishida va 0,3 d Qoziqlar ikki va uch kator 
bulib tasmada eki Qoziqlar yaprogida joylashganda (d- dumalok Qoziqning diametori eki tugri turt 
burchak Qoziqning maksimal ulchami). Taer Qoziq poydevorlarini kabul kilib olish kuyidagi 
xujjatlarni ilova kilgan xolda dalolatnoma bilan rasmiylashtiriladi: 
• 
Qoziqlarning pasportlari va zavod taerlovchilarning yigma rostverki; 
• 
Tikiladigan Qoziqlarni va monolit rostverklarning betoni pasportlari; 
• 
Tikiladigan Qoziqlar va monolit rostverklarning armatura sinchlarini kabul kilish; 
• 
Qoziq maydonini va taer rostverkni topshirish dalolatnomalari; 
• 
Qoziqlarni dinamik eki statik sinash natijalari.