Mavzu: Issiqlik texnikasi predmeti va maqsadi. Asosiy tushunchalar va kattaliklar

1. Murakkab issiqlik almashish
YUqoridagi boblarda ko’rib chiqqanimizdek issiqlik bir jismdan ikkinchi jismga xar hil usulda berilishi mumkin. Xayotda, tabiatda, texnikada issiqlik uzatilish xodisalari sof xolatda birorta usul bilan emas, balki bir necha usul baravariga, ya’ni aralash holatda sodir bo’ladi. Bunday issiqlik almashinishni - murakkab issiqlik almashinish deyiladi.
Masalan, pech devori bilan havo orasidagi issiqlik almashinishda asosiy xodisa - konvektsiya bo’lib hisoblanadi, lekin issiqlik nurlanishi xodisasi bilan birga sodir bo’ladi.
Bunda issiqlik berish koeffitsenti ₀ = _k + _H bo’lib, devor sirtining yuza birligidan gaz qabul qilayotgan issiqlik miqdori quyidagicha bo’ladi.
(27)
Bu yerda, q_k - konvektiv issiqlik berilish miqdori;
q_g - issiqlik nurlanishi issiqlik miqdori;
T_g - pech devorining xarorati;
T_x - havo (gaz) ning xarorati.
Agar devor yupqa suyuqlik (plyonka) bilan qoplangan bo’lsa (xo’l bo’lsa) _H = 0 bo’lib, ₀ = _r bo’ladi.

2.YAssi sirtlar orqali issiqlikning uzatilishi

8-shaklda ifodalangan holatda devorning chap tomonida doimiy T1 xaroratli muhit, o’ng tomonida esa doimiy (o’zgarmas)T2 xaroratli muhitga tegib turibdi. Sxemadan ko’rinib turibdiki T1 >T2 bo’lsa, devorning xar bir m^2 yuzasi orqali uzatilayotgan (nisbiy) issiqlik oqimi q bo’ladi. Suyuqlik muhitdan devorning ichki (chap) sirtiga berilayotgan issiqlik mikdori: yoki (28)

8-shakl

To’siq (devor)orqali o’tayotgan issiqlik miqdori:
yoki (29)
Devorning chap (tashqi) sirtidan ikkinchi muhiti (gaz) ga berilayotgan issiqlik mikdori:
yoki (30)
SHaklda ifodalangan issiqlik xodisasida xaroratlar o’zgarmasa, uzatilayotgan issiqlik oqimi (q) o’zgarmas bo’ladi. SHuning uchun (192) (193) va (194) tengliklarni o’ng va chap tomonlarini qo’shib issiqlik oqimining tengligini hosil qilamiz:
, (31)
Tenglikdagi birinchi ifoda issiqlik uzatilishining barcha koeffitsentlarini ifodalaydi va issiqlik uzatilish koeffitsenti deyiladi.
, (32)
Bunga teskari bo’lgan qiymatni issiqlik uzatilishining termik qarshiligi deyiladi.

(32) tenglikni hisobga olsak (195) tenglik soddalashadi.
, (33)
Ma’lum vaqt () davomida ma’lum yuza (F) dan o’tgan issiqlik miqdori
Q = F ·  · k (t₁ – t₂ ) , J (34)

Agar to’siq (devor) bir necha qatlam bo’lsa (197) dagi K ning ifodasi o’zgaradi, ya’ni (35)