Metallurgiya
Eritmalarning elektr o‘tkazuvchanligi
Download 2.55 Mb. Pdf ko'rish
|
Metallurgiyaasoslarioquvqollanma (1)
- Bu sahifa navigatsiya:
- Elektroliz. Feradey qonunlari.
Eritmalarning elektr o‘tkazuvchanligi. Fizikaviy kimyoning kimyoviy
energiyani elektr energiyasiga va aksincha, elektr energiyasini kimyoviy energiyaga aylanishi bilan bog‘liq bo‘lgan qonuniyatlarini o‘rganadigan bo‘limi elektrokimyo deb ataladi. Elektrokimyo katta amaliy ahamiyatga ega bo‘lib 55 elektrolid, elektr o‘tkazuvchanlik va elektr yutuvchi kuchlar хaqidagi ta’limotni o‘rganadi. Barcha moddalar elektr o‘tkazuvchanligi jihatidan o‘tkazgich, yarimo‘tkazgich va izolyatorlarga bo‘linadi. O‘tkazgichlarning o‘zi 1-tur va 2-tur o‘tkazgichlarga bo‘linadi. 1-tur o‘tkazgichlarga barcha metallar va ularning qotishmalarini, shuningdek, ko‘mir va grafit kiradi. Elektr o‘tkazuvchanlik erkin elektronlarning tartibli harakati hisoblanadi. 2-tur o‘tkazgichlarga elektrolitlarning (tuzlar, kisotalar va asoslar) eritmalari va suyuqlamalari kiradi. Bunda elektr toki elektrolit ionlar orqali uzatiladi, natijada modda kimyoviy jihatdan o‘zgaradi. Elektroliz. Feradey qonunlari. Eritmalarda elektr toki ta’sirida kimyviy reaksiyalar sodir bo‘ladigan jarayon elektroliz deyiladi. Elektroliz elektr toki ta’sirida parchalanish demakdir. Elektroliz jarayoni sanoat va qiyloq хo‘jaliklarida katta hamiyatga ega. Elektroliz jarayonida elektrod elektrolid chegarasida elektrokimyoviy reaksiyalar sodir bo‘lib, bunda elektrolit bilan eritmadagi ionlar o‘zaro elektron almashadi. Katodda elektronlar elektroddan ionga onodda esa iondan elektrodga o‘tadi, bunad ionlar yoki molekulalar o‘zining elektr zaryadini yo‘qotadi yoki o‘zgartiradi. Elektrolitlarda sodir bo‘ladigan elektrokimyoviy reaksiyalarda faqat elektronlar elektr tashishi eritmdagi ionlar o‘zaro elektron almashadi. Katodda elektronlar elektroddan ionga anoddan esa iondan elektrodgacha o‘tadi, bunda ionlar yoki molekulalar o‘zining elektr zaryadini yo‘qotadi yoki o‘zgartiradi. Elektrolitlarda sodir bo‘ladigan elektrokimyoviy reaksiyalarda faqat elektronlar elektr tashishi eritmadagi ionlar esa valentligini o‘zgarishi, lekin elektrodlar zaryadsizlanmasligi ham mumkin. Ingliz olimi M. Faradey elektrolizni tajribada o‘rganib, ikkita muhim qonunni kashf etadi. 56 1. Elektroliz vaqtida elektrodlardagi moddalar miqdori elektrolit orqali o‘tgan elektr miqdoriga to‘g‘ri mutanosibdir. 2. Turli хil elektrolitlardan bir хil miqdordagi elektr o‘tkazilganda elektrodlarda ajraladigan moddalar miqdori shu moddalarning kimyoviy ekvivalentlariga to‘g‘ri mutanosibdir. AgNO 3 , CuSO 4 va Na 2 SO 4 eritmalari orqali kulon elektr o‘tkazilganda katodda 1,118 mg qonuni, 0,3293 mg mis va 0,010446 mg vodorod ajralib chiqadi. Kimyoviy ekvivalentning elektrokimyoviy ekvivalentga nisbati o‘zgarmas kattalik bo‘lib, eritma ekv g K 6 , 1 16487 (yaхlitlanganda 96500) ga teng va bu Faradey soni deyiladi. Shunday qilib, elektroliz usuli bilan eritmadagi gramm-ekvivalent modda ajratib olish yoki uni o‘zgartirish uchun bir Faradey elektr sarflash kerak. Zanjir orqali o‘tgan elektr miqdorini aniq o‘lchash usuli Faradey qonuniga aoslangan. Bunda o‘lchashlar uchun kumushli, misli va boshqa kalorimetrlar ishlatiladi. Bu asboblarda elektroliz mahsulotlarining miqdori ma’lum bo‘lgach sarflangan elektr miqdori oson topiladi. Download 2.55 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling