Muhandislik geologik tadqiqotlar


Download 6.17 Mb.
Pdf ko'rish
bet44/192
Sana20.10.2023
Hajmi6.17 Mb.
#1713802
1   ...   40   41   42   43   44   45   46   47   ...   192
Bog'liq
-qullanma

 
 


65 
 
12.1 – rasm. Burmalar va ularning elementlari 
Do’ngliklari yuqoriga qaratilgan qabariq bukilmalar antiklinal bukilmalar 
yoki geologlar tili bilan aytganda antiklinallar deyiladi. (12.2-rasm) 
Botiq, ya’ni cho’qqisi pastga qaragan bukilmalar sinklinal bukilmalar yoki
sinklinallar va mul’dalar deyiladi. 
Ko’pincha, bukilmalarning yuvilib ketgan qismlarini xayolan tiklashga
havo bukilmalari qurishga to’g’ri keladi. Agar yer qobig’ining qo’shni 
uchastkalaridagi gorizontal kuchlarining ayirmasi qatlamlarning bir-biridan 
ajralishiga olib, borsa, ularda bir-biriga nisbatan gorizontal siljish yuz beradi. Yer 
qatlamlarining bunday gorizontal siljishi siljish deb ataladi (12.2-rasm). Agar
12.2 – rasm. Bukilmalarning shakllari;
1 – to’g’ri; 2, 3 – qiyalikda

12.3 – rasm. Fleksura.


66 
qo’shni uchatkalarning vertikal kuchi ta’sirida qatlamlar o’rtasidagi bog’lanish 
buzilib, ular bir-biriga nisbatan vertikaliga siljigan bo’lsa, bunday siljish uzilma
deb ataladi (12.4-rasm). Qatlamlarning bir-biriga nisbatan vertikal siljish kattaligi 
uzilma amplitudasi deb ataladi. Agar qatlamlarning siljishida ularning yaxlitligi 
buzilmasa, bu holda tirsakli bukilma yoki fleksura vujudga keladi (12.3-rasm).
Ko’pincha, uzilmalar ma’lum bir chiziq bo’yicha yuz bermaydi, balki har - 
xil uzilma chiziqlari bo’yicha hosil bo’lgan bir necha uzilmalar seriyasi holida 
uchraydi. Bular g’orst va grabenlardan iborat. 
Gorst bir joyning ikki tomoni ma’lum darajada pastga tushib, o’rtasi 
ko’tarilib qolganda hosil bo’ladi (12.4-rasm). 

Download 6.17 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   40   41   42   43   44   45   46   47   ...   192




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling