Muhandislik geologik tadqiqotlar
Download 6.17 Mb. Pdf ko'rish
|
-qullanma
|
bu yerda: h – Tabiiy namlikda olib tekshirilayotgan namunaning tabiiy va
bino bosimi ta’siridagi balandligi, mm. h 1 – tekshirilayotgan namunaning tabiiy va bino bosimi ta’sirida namlangandan keyingi balandligi, mm. h 0 – tabiiy namlikda olib tekshirilayotgan namunaning tabiiy bosim ta’siridagi balandligi, mm. S – ning qiymati buyicha jinslar quyidagicha bo’ladi: Agar S> 0,01 bo’lsa, cho’kish hodisasiga ega ekanligi va S< 0,01 bo’lsa – amalda cho’kuvchanlik xossasiga ega emasligi aniqlanadi. Shuni nazarda tutish lozimki: Lyoss va lyossimon jinslardagi cho’kish zonasi, yer yuzidan 8...10m, ba’zan 20...25 m chuqurlikda ro’y berib, nisbiy cho’kuvchanlikni 30...40m ga yetadigan butun lyossli jinslar qalinligiga hisoblanmasdan, faqat yuqori qatlamlari uchun hisobga olinadi. Cho’kuvchanlikni asosiy aniqlovchi chegaralar lyossimon jinslarning zichligi va g’ovakligidir. Zichlik qiymati – 1,7g/sm 3 , g’ovakligi esa – 80% atrofida bo’lib, bular ushbu ko’rsatgichlarning yuqori qiymatlari hisoblanadi. Laboratoriya sharoitida lyossimon jinslarning cho’kuvchanligini kompression asbobda, dala sharoitida esa – shtamplar bilan tekshirib ko’riladi. Tabiiy namlikdagi (1) va suvga to’yingan (2) lyossimon jinsning zichlanishining egri chiziqlari (14.12-rasm) da ko’rsatilgan. Birinchi qabariqli egri chiziq (1) - katta bosim ostida, jinsning yuqori darajada zichlanganligini ko’rsatadi. Ikkinchi egri botiq chiziq – uncha katta bo’lmagan bosimdagi, yuqori zichlanganlikni ko’rsatadi. Birinchi holda, bog’lanishlar anchagina mustahkam bo’lib faqatgina kuchayib borayotgan zo’riqishlardan buzilsa, ikkinchi holda 122 bog’lanish mustahkamligi lyossimon jinsni suv bilan namlanganda sezilarli darajada pasayadi. 1 va 2 egri chiziqlarni, bir - biridan farqlanishi tabiiy namlik- dagi va suv bilan namlangandagi zichlanish darajasi turlicha bo’lishligini ko’rsatadi va lyossimon jinslar uchun cho’kuvchanlik mezoni bo’lishi mumkin. Ikki egri chiziqli grafik – lyossimon jinslarning cho’kuvchanligi qiymati doimiy bo’lmasdan, balki siquvchi kuchga bog’liqligini ko’rsatadi. Ikki egri chiziqli grafik usuli, bosimning har qanday qiymatiga tanlab olingan oraliqdagi cho’kuvchanlikni aniqlashga imkon beradi (14.13-rasm). Cho’kuvchanlikni bitta egri chiziq yordamida aniqlash usuli, mavjud bo’lib, bu usulda jinsdan 1 ta namuna olinib, oldindan belgilangan yuklamaga moslab namlanadi (14.14- rasm). Birinchi egri chiziq usuli inshootning ishlash sharoitidagi jinsning haqiqiy holatini ifodalaydi deb hisoblanadi. Hozirda laboratoriya sharoitida sinash chog’ida cho’kuvchanlikni aniqlashda namunaga inshoot og’irligi va ustidagi namlangan grunt og’irligidan kam bo’lmagan kuchda sinashni tavsiya qilinmoqda. Dala sharoitidagi cho’kuvchanlikni shtamp usulida aniqlash laboratoriya usuliga qaraganda aniqroq bo’ladi. Shtamp usuli bilan aniqlashda, namlangan Download 6.17 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|