O'zbekiston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxsus t a ’lim vazirligi

Organik o ‘g ‘itlarga ekinlar hosilini qayta ishlash paytida hosil bo'lgan 
chiqitlar, o'sim lik va tu p ro q m ikroorganizm lari uchun ozuqa m anbai 
hisoblanadigan ham m a organik m oddalar kiradi. U lar turiga qarab o 'ta
qim m atli o 'g 'itd ir. U larning tarkibida o'sim likning oziqlanishi uchun 
z a ru r b o 'lgan barcha m o d d ala r b o 'lad i. M asalan, g o 'n g tuproq nin g 
fizikaviy xossalarini yaxshilaydigan o 'g 'it hisoblanadi. Y erga g o 'n g
solinganda m ikrobiologik jarayonlarningjadallashuvi natijasida u chiriydi 
va tuproqda k o 'p m iqdorda karbonat angidrid ajraladi ham da o'sim liklar 
o'zlashtira oladigan kimyoviy birikm alar hosil bo'ladi. G o'ngning yerda 
c h irish i uzoq v a q t d a v o m e ta d i va h osil b o 'lg a n m in e ral o z iq la r 
o'sim liklarni bir m e’yorda oziq m oddalar bilan ta ’minlaydi. G o'ngdan 
tashqari organik o 'g 'it sifatida kom post, yog'osh kuli, parranda axlati, 
k o 'k a t o 'g 'itla m i misol qilib keltirish mumkin.
M in era l o ‘g ‘itla r  — a z o tli, fo sfo rli, k a liy li, k o m p le k s va 
m ikroo'g'itlarga bo'linib, bular asosan sanoat asosida ishlab chiqariladi. 
M ineral o 'g 'itla r ta rk ib id a 50 foizgacha va u n d an o rtiq asosiy oziq 
u n su rlari b o 'la d i. U la rn i tashish oson, u lar yerlarg a m exanizatsiya 
yordam ida solinadi.
M ineral o 'g 'i t l a r ta rk ib id a g i oziq m o d d a la rn i o 's im lik la r oson 
o'zlashtiradi, bu o 'g 'itla r hosildorlikni 20-35 foiz ga oshiradi.
M in eral o 'g 'i t l a r ta rk ib id a g i oziq m o d d a la rn in g tu rig a q a ra b
quyidagilarga bo'linadi:
a ) azotli o'g 'itlar: natriyli selitra N a N 0 3- 16,4 % N , kalsiyli selitra 
C a ( N 0 3)2-1 3 -1 6 % N ,am m o n iy su lfat (N H J jS O ,,-20-21 % N ,am m oniy 
xlorid N H 4 C l - 24-26 % N, amm iakli selitra N H 4 N 0 3 34,5 % N, 
kalsiy sianamid C aC N , 18,5-21 % N, mochevina CO (N H 2)2- 46 % N.
b) fosforli o 'g 'itlar: oddiy superfosfat Ca (Н ^РО Д H 20 - 14-20 % , 
P20 5, q o'sh superfosfat Ca (Ь ^Р О Д H 20 - 45-50 % P , 0 5 , pretsipitat 
CaH PO 2H20 - 38 - 40 % P20 5 .
d) kaliyli o 'g 'itla r: kaliy xlorid K C I - 56,9-62 % K 20 , kaliy sulfat 
K 2S 0 4- 45-55 % K 20 .
e) kompleks o 'g 'itla r: am m ofo sN H 4H 2P 0 4- l l - 1 2 % N , 40-60 %P20 5, 
diammofos (N H 4 )2 H P 0 4-18 % N , 50 % P 20 5 , kaliyli selitra K N 0 3- 13 
% azot va 45 % gacha kaliy bor.