O'zbekiston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxsus t a ’lim vazirligi

54

---

Azotli o ‘g ‘itlar o'sim liklar hayotida m uhim rol o ‘ynaydigan oqsil, 
nuklein kislotalar singari organik m oddalar tarkibiga kiradi va o ‘suvchi 
organlar hosil qilishda qatnashadi. Fosfor ham nukleoproteidlar, nuklein 
kislotalar tarkibiga kiradi, o'sim liklam ing generativ organlari va ildiz 
sistemasining hosil bo'lishida k atta rol o'naydi. Kaliy esa o'sim liklarda 
m o d d a la r a lm a s h in u v id a is h tiro k e ta d i, u la rn in g k a s a llik la r g a
chidamliligini oshiradi.
Bakterial o 'g ‘itlar. Tuproqning ozuqalik rejimiga ta ’sir etuvshi foydali 
m ikroorganizm lam ing rivojlanishiga yordam beradi. M ikroorganizmlar 
va b a k te riy a la rd a n b io lo g ik u su ld a tay y o rlan g a n bu o 'g 'itla rn in g
ta ’sirchanligi bakteriyalarning turiga va uning to 'g 'ri qo'llanishiga hamda 
sharoitga bogliq. Bakterial o 'g 'itla rn in g eng k o 'p tarqalgani nitragin, 
azotobakterin, fosfobakterin, AM B preparati va boshqalardir.
N itragin  - d u k k a k li e k in la r ild iz id a y a sh o v sh i s o f tu g a n a k
bakteriyalardan tayyorlanadi va 500 g dan shisha idishlarga solinadi. 
U larning yaroqliligi 9 oygacha. Ekish oldidan bir shisha nitragin suvda 
eritilib bir gektar yerga ekishga m o'ljallangan dukkakli ekinlar urug'lari 
ho'llanadi, so'ng ekiladi.
A zotobakterin -  tu p ro q d a e rk in y ash ov chi va h a v o d a g i azo tn i 
o'zlashtiruvchi bakteriyalardan tayyorlanadi.
Fosfobakterin - tuproqning organik fosfotlarini o'zlashtira oladigan 
bakteriyalardan tayyorlanadi.
AM B preparati - tarkibida turli bakteriyalar bo'ladi. Bunday bakterial 
o 'g 'itla r organik m o d d alar va tu p ro q chirindisining parchalanishini 
tezlashtiradi, o'sim liklam ing m ineral m oddalar va azot bilan oziqlanishini 
yaxshilaydi.
O 'g 'itla rn i tupro qq a solish m e’yori gektariga kilogram m hisobida 
o'lchanadi. Buning uchun quyidagi hisob ishlarini olib borish maqsadga 
muvofiq bo'ladi. M asalan, har gektar m aydonga 100 kg hisobida fosfor 
solishni k o 'rib chiqaylik. B uning uchun solinadigan o 'g 'i t - oddiy 
supcrfosfat tarkibida 20 foiz ta ’sir ctuvchi fosfor moddasi bor.
1 0 0 - 2 0 kg
X - 100 kg