O'zbekiston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxsus t a ’lim vazirligi

N AZORAT SAVOLLARI
1. K a rto sh k a a y n im a slig i u ch u n q a n d a y  
tadbiqlam i qo'llash kerak?
2. N im a uchun kartoshka tez-tez sug'oriladi?
3. Kartoshkani kuzda ekish mumkinmi?
k u rta k o 's a boshlaydi.
8-rasm. 
K artoshka
124

---

TO PINAM BUR (YER NOKI)
Ahamiyati.
T o p in a m b u rd a n , a so sa n ch o rv a u c h u n o zu q a o ‘simligi 
sila lid a foydalaniladi. T o p in a m b u rn in g yer ustki (poyasi) va yer ostki 
qiim i (tuganag i) d an foydalaniladi.
T op in am b u rn in g poyasi ch o rv a m ollari uchun to 'y im li ozuq a b o 'lib , 
(a rk ib id a g i p ro te in (21fo iz), m o y va az o tsiz m o d d a la r n in g k o 'p lig i 
jih atid an m a k k a jo 'x o rid a n u stu n tu ra d i.
T o p in a m b u r tu g a n a g in in g k im y o v iy ta rk ib i k a r to s h k a tu g a n a g i 
lurkibiga o 'x sh a sh b o 'lib , farqi uning ta rk ib id a shu uglevodlar k arto sh k a 
fuik ib id ag i kraxm al k o 'rin is h id a cm as, balki u asosan inulin sh aklida 
m uvjiuldir (30-40foiz). Q u ru q m o d d a n in g inulin q a n d la ri (polisaxarid) 
k oiiiiinhiilit b o 'lib , toza holda t a ’msiz, rangi oq, unsim ondir. U spirtda 
riim n y d i. sovuq suvda sckin, issiq suvda tez eriydi.
lo p in a m b u r tu g an ag id a g i in u lin u g lev o d larn in g 80 foizini tash k il 
cladi, q ishda saqlanish vaq tid a p arc h a la n ib q an d g a ay lan adi v a tu g an ak
mcvnga shirin ta ’m beradi.
Н1о1оц1уа*1. U sovuqqa chidam li, qisqa kun o'sim lik b o 'lg an i uchun 
shlinoliy (u m an lard a ham y etish tirish m um kin. U n in g yer ustki qism i 
6*C so vuqqa burdosh beradi. T u g a n a g i m u zlag a n d an s o 'n g erib y an a 
о *z lioliga qaylish xususiyatiga ega.
Topinam bur boshqa m adaniy o'sim liklarga 
n lib n ta n tu p ro q turlariga m o sla n u v c h a n d ir 
(nho'ihok 
vii
nho'rtob tuproqdan boshqa), shuning 
•к Inin и I
wii
xil luproqlurda o'sadi va hosil beradi.
l o p in am b u r tuproq ozuqasiga talab c h an ,
I t hosil tu p ro q d an 3 kg azot 1,2-1,4 kg fosfor 
va 4,5 kg kaliy olib chiqadi. O 'sish d av ri 120- 
2(H) kun bo'ladi.
Y er n o k i o 's is h d a v r id a 8 -1 0 m a r t a
sug'oriU a hosildorligi oshadi.
lo p m u m b u rn i bir yerda 10 yil, h a tto 40 
yil o 's tir ilg a n i t o 'g 'r is i d a m a ’lu m o t b o r.
I 'yu/.o, P atta, Kicvskaya. Belaya, Severokav- 
ka/.skaya krasnaya, M LO S-650Y U , Beliy uro- 
jayniy, Vadim va K rasnoklubneviy va b o sh q a 
navlari keng tarqalgan (9-rasm ).
9-rasn.