O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi namangan davlat universiteti

Nazorat uchun savollar: 
1. Manzarali o’simliklar deb qanday o’simliklarga aytiladi? 
2. Manzarali o’simliklar qanday guruhlarga ajratiladi? 
3. Bir yillik manzarali o’simliklarga qaysi o’simliklar misol bo’ladi? 
4. Ko’p yillik manzarali o’simliklarga qaysi o’simliklar misol bo’ladi? 
5. Ikki yillik manzarali o’simliklarga qaysi o’simliklar misol bo’ladi? 
6. Qaysi daraxtlar manzarali hisoblanadi? 
7. Manzarali butalar qaysilar hsioblanadi? 
 
13-mavzu. YEM– XASHAK O’SIMLIKLAR 
Reja: 
1. 
Yem-xashak o’simliklarining ahamiyati. 
2. 
Yem-xashak o’tlar. 
3. 
Donli ekinlar.
4. 
Don-dukkakli ekinlar. 
5. 
Silosbop ekinlar. 
Tayanch iboralar: yem-xashak o’simliklar, yem-xashak o’simliklarning 
muhim turlari, yem-xashak o’tlar, donli ekinlar, don-dukkakli ekinlar, silosbop 
ekinlar, xashak, pichan, silos, senaj.
Mavzuning maqsadi: Yem-xashak o’simliklarining O’zbekiston florasida 
keng tarqalgan turlari bilan tanishtirish, yem-xashak o’simliklarning sistematik o’rni 
va o’simliklar qoplamidagi ahamiyati haqida ma’lumot berish.
Yem-xashak o’simliklarining ahamiyati. Bizga ma’lumki, aholining chorva 
mollariga bo’lgan talabi kun sayin o’sib bormoqda. Respublikamizda shu 
muammoni hal qilishda ancha tadbirlar o’tkaziladi. Bu tadbirlarning asosiy 
yo’nalishi - yem-xashak bazasini yaratish. Bu ish jarayonida tashkiliy, xo’jalik va 
texnologik tadbirlar bajarilib chorvani ozuqalar bilan tahminlash imkoniyati 
yaratiladi 
O’simliklardan tayyorlanadigan ozuqalarga ko’kat, dag’al xashaki pichan, 
somon, senaj, silos, don, ildizmeva, tuganakmeva va poliz ekinlari mevalar, xazon, 
buta va yarimbutalarning bir yillik novdalari kiradi. Bu ozuqalarning orasida eng 
ko’p tarqalgan, arzoni - bu ko’kat.

---

148 
- ko’kat tabiiy yaylovlar, pichanzorlar va maxsus ekilgan yem-xashak 
o’tlardan tayyorlanadi; 
- dag’al xashak ko’pincha tabiiy pichanzorlardan tayyorlanadi;
- somon don ekinlarining poyasi bo’lib, mollarga ozuqa sifatida ishlatiladi; 
- senaj va silos - bu germetik usulda tayyorlangan ozuqalar bo’lib, qishda bu 
ozuqalar asosiy servitaminli, sersuvli ozuqalardir.
- pichan dukkakli va qo’ng’irboshli o’tlardan tayyorlanadi, ozuqa hajmining 
40 % ini egallab, chorvachilikdan eng ko’p qo’llanadigan ozuqa hisoblanadi.