O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi namangan davlat universiteti

pichanning ahamiyati va tayyorlanishi. Dag’al ozuqalarni orasida pichan 
keng qo’llanadigan ozuqadir. Yil davomida talab qilinadigan ozuqa miqdorini 40% 
pichan evaziga tahminlanadi. Boshqa dag’al ozuqalarga nisbatan pichanni 
to’yimliligi yuqori bo’ladi. Beda pichanini 1 kg.da 0,49 ozuqa birligi mavjud, 1 kg. 
ko’katida 0,20 - 0,22 ozuqa birligi bo’ladi. pichanni tayyorlash umuman qiyin 
yemas, yaxshi saqlanadi. Faqat namlikdan saqlansa bir necha yil saqlash mumkin. 
pichan tarkibida har xil vitaminlar, mineral bo’ladi. 
pichanni tabiiy pichanzorlar, yaylovlar va ekilgan yem - xashak o’tlardan 
tayyorlanadi. pichan sof yoki qo’shib ekilgan o’t aralashmasidan tayyorlanadi. 
SHuning uchun yuqori sifatli pichan tayyorlash uchun avvalo o’tlarni o’rish 
muddatini aniqlash lozim. Yuqori sifatli pichan tayyorlash uchun o’tlar boshoqlash 
va gullash davrida o’rilishi lozim. Tabiiy yaylovlarda to’la gullaganda o’riladi. 
Dukkakli ekinlar shonalash davrida, oqsil ko’p to’plagan bo’ladi. Ammo bu davrda 
o’rilsa hosil kam bo’ladi, shuning uchun ishlab chiqarishda ko’pchilik o’tlar gullash 
davrini boshlanishida o’riladi. Kech o’rilsa bargi kamayadi, oqsil kamayadi, pichan 
sifati pasayadi. Har dalada o’tlarning rivojlanishiga qarab o’rish muddati 
belgilanadi. Ko’p va bir yillik o’tlar bir necha marotaba o’riladi, bu holda hamma 
o’rimlarini bir xil davrda o’rish mumkin yemas. SHuning uchun bir mavsum davrida 
o’rimlarni o’rish muddati yillar va o’rimlar bo’yicha o’zgarib turishi lozim. 
pichan sifati o’rish balandligiga ham bog’liqdir. O’rish balandligi navbatdagi 
o’rimlarni qayta o’sishi ham bog’liq. Agar 6 sm ning o’rniga 12 sm ga o’rilsa hosil 
20-45% ga kamayadi. O’simlikning pastki qismida oqsil miqdori kam bo’ladi. 
Ammo 4 sm dan past o’rish mumkin emas, chunki navbatdagi o’rim sust o’sadi. 
O’rtacha o’tzor 4-6 sm. ga o’riladi, tabiiy o’tloqlar 6-7 sm ga, notekislik yerlarda 8-
10 sm ga balandlikda o’riladi. 
pichanni saqlash uchun maxsus joy tayyorlanadi. Yuzasi toza, nam 
saqlamaydigan, suv to’planmaydigan bo’lishi kerak. G’aramning balandligi 5-7 m, 
eni pastda 4 m, o’rta qismida 5.5 m , yuqoriga qarab kamayadi. Uzunligi 20 m va 
undan ham ortiq bo’ladi. Usti dag’al poyalar, plyonka bilan qo’lanadi. pichan suvdan 
saqlansa bir necha yil sifatini saqlash mumkin.

---

151 
G’aramlarning atrofida 20–25 sm. chuqurlikda egatlar olinadi, suv to’planib 
qolmasligi uchun. Oddiy usulda tayyorlangan pichanni sifati saqlash davrida 7-8% 
ga, zichlangan pichan 2 - 2,5% ga pasayadi. 
pichanni sifati quyidagi belgilar bilan aniqlanadi: hidi, rangi (sariq, yashil, 
sarg’ish-yashil, to’q sariq), o’rilgan davri (guli, shonasiga qarab), namligi (bir qism 
pichan qo’lga olinib buraladi, agar bargi to’kilib ketsa namligi meyoridan kam, agar 
pichanni usti nam bo’lsa, demak namligi ortiqcha, yengil buralib bargi to’kilmasa 
namligi meyorda).