So’z boshi elektr uskunalarini ekspluatasiya qilishda xavfsizlik texnikasi qoidalarni davlat tilidagi 1 nashri Energoatom nashriyoti tomonidan 1987 yilda nashr etilgan rus tilidagi nusxasi, amaldagi rahbariy

Ushbu jadvalda hamda bundan keyingi Qoida tekstlarida 3 kV kuchlannshli 
elektr uskunalari b kV kuchlanishli elektr uskunalariga tenglashtirila-di, 
kuchlanishn 20 kV esa 35 kV ga, 60 kV esa 110 kV ga tenglashtiriladi. 
3.1.4. Ushbu elektr uskunalarda xizmat qilmaydgan xodimnn elektr uskunaga navbatchi 
yoki tezkor ta’mirlash xodimi yoxud, yakka o’zi ko’rib chiqish huquqiga ega bo’lgan 
xodim hamrohligiga ijozat beri kirgizish mumkin. 
Nazoratchi xodim elektr uskunada ishlashga ruxsa ztilgan ishchi xavfsizligini to’la 
ta’minlashi, hamda tok o’tkazuvchi qismga mutlaqo yaqinlashmaslik haqida 
ogoxlantirishi kerak. 
3.1.5. Kuchlanishi 1000 voltdan yukori bo’lgan elekt uskunalarni ko’rib chiqish paytida 
tok o’tkazuvchi qismlari 3.1 jadvalda ko’rsatilgandan kam masofaga yaqin- lashishga 
qarshi qo’yiladigal to’siqlar bilan jihozlanmagan* xona va hujralarga kirish man etiladi. 
Kuchlanishi 1000 Voltgacha bo’lgan elektr uskunani ko’rib chiqishda shchit, elektr 
uskuna, o’lchov asbobi joylashgan shkaf, boshqaruv pulti va boshqa uskunalar eshigini 
ochishga ruxsat etiladi 
Elektr uskunani ko’rib chiqish jarayonida biron-bir ishnn bajarish man qilinadi. 
3.1.6. 6-35 kV kuchlanishli elektr uskunada yega tutashish sodir bo’lsa xodimlarnn 
yopik taqsimlovchi elektr uskunada 4 metrdan, ochiq taqsimlovchi elektr uskuna va 
elektr uzatish tarmoqa 8 metrdan kam masofaga yaqinlashishga faqat tarmoqni tezda 
o’chirish, iste’molchini boshka tarmoqdan ulash, hamda kuchlanish tasiriga tushib 
qolgan shaxsni qutqarish uchun ruxsat etiladi, Bunday hollarda, elektr uskunada 
ishlatiladigan himoya vositalaridan foydalanish kerak. 
3.1.7. Kuchlanishi 1000 Voltdan yuqori qo’l privodli ajratgich (raz’edinitel), uzgich 
(otdelitel) va uchirgich (vыklyuchatel) uskunalarini o’chirish va yoqishda dielektrik 
qo’lqopdan foydalannsh kerak, 
3.1.8. Saqlagich qo’yish va olishda ushbu tarmoqdan kuchlanishni olish shart. 
Kuchlanishni olib tashlovchi kommutasion apparatlar o’rnatilmagan elektr qo’shilmada
g
saqlagichni kuchlanish ostida olish va qo’yish, щu tarmoqqa ulangan iste’molchi 
uchirilgan taqdirda ruxsat etiladi. 
Ikkilamchi zanjirlarda, yoritgich tarmog’ila hamda kuchlanish transformatorida 
saqlagichni quvvatni olmasdan va kuchlanish ostida almashtirishga ruxsat etiladi. 
3.1.9. Kuchlanish ostida saqlagichni almashtirish kerak bo’lib qolsa, quyidagi himoya 
vositasidan foydalanish zarur: 
1000 v kuchlanishdan yuqori bo’lgan elektr uskunada dielektrik qo’lqop va himoya 
kuzoynagini qo’llagan holda ombir (shtanga)dan; 
1000 v kuchlanishgacha bo’lgan elektr uskunada-izolyasiyalangan ombir yoki dielektrik 
qo’lqop va himoya kuzoynagidan foydalaniladi. 
3.1.10. Kommutasion apparatlar bilan jizhozlanmagan 1000 v kuchlanishgacha bo’lgan 
shchit va yig’ilmalarda o’rnatilgan saqlagichlar (predoxranitellar) ustma-ust
g
fazalar 
vertikal joylashgan bo’lsa, saqlagichni olish va qo’yish iste’molchidan quvvatni 
olmasdan turib, kuchlanish ostida almashtirishga ruxsat etiladi. Bunday paytda ko’zni 
himoya qilish vositasi o’rniga yuzni himoya qilish vositasidan foydalanish tavsiya 
qilinadi. 
3.1.11. Ish olib borilayotgan elektr uskuna hujrasidan tashqari, xonada qolgan barcha 
xona, hujra, shchit va yig’ilmalarning eshiklari qulflangan bo’lishi kerak. 

---

3.1.12. 1000 V kuchlanishdan 1000B kuchlanishdan yuqori bo’lgan elektr uskuna 
(yopiq
g
komplekt, ochiq taqsimlovchi elektr uskunaning xona va hujralari), hamda 1000 
V kuchlanishdan yuqori bo’lgan elektr uskuna tashqarisida joylashgan 1000 V 
kuchlanishgacha bo’lgan shchit va elektr uskuna shchit va yig’ilmalarning kalitlari 
navbatchi hnsobida bo’lishi shart, Navbatchi bo’lmagan elektr uskunalarida kalitlar 
ma’muriy-texnik xizmatchi hisobida bo’lishi mumkin. 
Har bir kalit nomerlangan bo’lishi darkor: 
Kalitlarning bir komplekti zahirada saqlanishi kerak. 
Kalitlar tilxat bilan qo’yidagi xodimlarga berilishi kerak: 
yakka uzi kurib chiqish huquqiga ega bo’lgan xodimlarga — barcha xonalarning 
kalitlari: 
tezkor-ta’mirlovchi xodimlar ichidan ajratilgan ishlashga ijozat beruvchi shaxsga, ish 
rahbari va ishboshiga, nazorat qiluvchiga – faqat ish olib borilishi uchun ajratilgan xona 
kaliti beriladi. 
3.1.13. Har kuni nsh tugagandan so’ng va elektr uskuna ko’rib chiqilgandan keyin 
kalitlar albatta qaytarib topishrilishi kerak. Navbatchi bo’lmagan elektr uskunada ish 
olib borilganda ushbu elektr uskuna joylashgan xona kaliti, ko’rnb chiqilgandan yoki 
ish batamom tutallangandan so’ng, uzog’i bilan keyingi ish kunidan kechiktirmasdan 
topshirilishi kerak. 
Elektr uskuna joylashgan xona kalitini uzok muddatga berish elektr tarmog’i 
korxonasining taqsimlovchi elektr uskunalarida tezkor o’chirish-yoqish ega bo’lgan 
iste’molchi xodimiga hamda yakka ko’rib chiqish huquqiga ega bo’ltan navbatchiga, 
tezkor — ta’mirlash va ma’muriy-texnik xodnmlarga berish zaruratini korxona bosh 
muxandisi belgilaydi. 
Kalitni olish va qaytarish jarayoni istalgan shakldagi ish jurnali yoki tezkor-
dispetcherlik jurnallarida qayd qilinishi kerak. 
3.1.14. Elektr tokiga tushib, jarohatlanganni qutkarish uchun elektr uskunadan 
kuchlanishii olish ruxsatsiz bajarilishi mumkii.