Tashishlarni tashkil etish va transport logistikasi” kafedrasi “texnik ijotkorlik asoslari” fanidan ma’ruzalar kursi andijon-2021-yil

Ilmiy tadqiqotning strukturasi

Ilmiy tadqiqot - bu ob`ektiv borliqni, qonuniylikni va dunyo realligi xodisalari aloqalarini o`rganadigan jarayondir.
Ilmiy yo‘nalish deb, fanning muayyan tarmog‘ida jamoaviy tarzda bajariladigan yirik fundamental, nazariy va amaliy masalalarni hal etishga bag‘ishlangan ilmiy tadqiqot sohasiga aytiladi. Ilmiy yo‘nalish kompleks muammolar, mavzular va masalalar kabi tizilmaviy birliklarga ega.
Bilish - odam ongining, odam fikrining ilmiy tadqiqot yordamida boshqariladigan, bilmasdan bilishiga yoki to`liqmas va aniq bo`lmagandan to`liqrok va aniqroq bilishga yo`naltirilgan murakkab xarakat jarayoni.
Amaliy tadqiqotda olib boriladigan ilmiy tadqiqot, ayniksa texnika soxasida qator etaplardan o`tadi. Bular ilmiy tadqiqotdagi strukturani tashkil qiladi va u quyidagilardir.

1. 
   Muammoning qo`yilishi.
   

Bu etap tadqiqot qilinishi kerak bo`lgan muammoni izlash bilangina bog`lik bo`lib qolmasdan, ilmiy tadqiqotning masalalarini aniq va ravon ifodalanishini xam izlaydi. Tadqiqot masalasini to`g`ri ifodalash favqulotda katta axamiyatli, chunki tadqiqotning muvaffaqqiyatli tugashi unga ko`p jixatdan bog`liq.
Muammoni qo`yishda ma`lumot yig`ish va dastlabki ma`lumotlarga ishlov berishga o`ta katta ish kiritiladi- texnik va nazariy usullar, o`xshash masalalarni yechish vositalari, qo`shni soxadagi tadqiqotlar natijalari haqidagi ma`lumotlar va boshqa maxsus ma`lumotlar yig`ish boshlangunchagina emas, balki butun ish mobaynida davom etish kerak.
2.Dastlabki faraz.
Odatda ishchi faraz aniq ifodalangan tadqiqot masalasiga va yig`ilgan dastlabki materialning tanqidiy taxliliga tayangan xolda chiqaziladi. Ayni vaqtda ishchi faraz bir- necha variant bo`lishi mumkin, ulardan eng maqsadga muvofiqlarini olinadi, ayni vaqtda boshqa variantlarini xam e`tibordan qoldirilmaydi.
Ishchi farazni aniqlash uchun ba`zan dastlabki tajribalar o`tkazishga xam to`g`ri keladi. Ular o`rganilayotgan ob`ektni chuqurroq o`rganish imkonini beradi.