Tizimli tahlil – har xil tabiatga va tavsifga ega boʻlgan hodisalar va jarayonlarni, fanlararo muammolarni oʻrganish va bayon etish uchun kerak boʻladigan tushunchalar, jarayonlar va texnologiyalar toʻplamidir. Bu toʻplam shunday tizimlarni tadqiq qilishning usullari, metodlari, umumiy qonunlarini oʻz ichiga oladi. Bu, nazariya va amaliyotning murakkab, koʻpincha toʻlaaniq boʻlmagan, muammolarini oʻrganish metodologiyasidir.
Fanning predmet sohasiga tizimli jarayonlarning predmetli aspektlarini va predmetli jarayonlar va hodisalarning tizimli aspektlarini oʻrganuvchi fan boʻlimi kiradi. Bu ta’rifni predmet sohasining tizimli ta’rifi deb hisoblash mumkin.
Fikrlashning alohida turi, jarayon, hodisaning mohiyatini bilish bilan birga, balki ularni boshqara olishni ham xohlovchi tahlilchiga xos tizimli fikrlashdir. Ba’zida uni analitik fikrlashga tenglashtiradilar, ammo bu tenglashtirish toʻliq ma’noda emas. Tafakkur analitik boʻlishi mumkin, tizimli yondoshish esa, tizimlar nazariyasiga asoslangan metodologiyadir.
Predmetli (predmetga yoʻnaltirilgan) fikrlash – bu xususiy va umumiy voqyealar va hodisalar qatorida, bir maqsadga yoʻnaltirilgan holda (odatda, oʻrganish maqsadida) sabab-oqibat aloqalarini va qonuniyatlarini topish, aniqlash va faollashtirishga yordam beruvchi metod (prinsip)dir. Koʻp hollarda bu sistemalarni tadqiq qilishning metodikasi va texnologiyasidir.
|
2
|
3
|
3
|
Qanday asosiy tizim usullari va protseduralari bor?
Tizim elementi - qismlarga ajratib boʻlmaydigan tizim obyektidir.
Har qanday tizimning muhim tarkibiy qismlari uning tarkibiy elementlari va ular orasidagi bogʻlanishlardir.
Tizimni elementlarga (kichik tizimlarga) ajratish jarayoni va element tushunchasining oʻzi shartli va nisbiydir, chunki har qanday element oʻz navbatida har doim boshqa elementlarning toʻplami sifatida qaralishi mumkin. Masalan, elektron ham atom kabi tuganmasdir.
Tizimning birinchi boʻlinishi (dekompozitsiya) natijasida birinchi darajadagi quyi tizimlar (bloklar) shakllanadi, ikkinchi akt jarayonida birinchi darajadagi quyi tizimlar ikkinchi darajali quyi tizimlarga ajraladi va h.k.
Natijada, oʻrganilayotgan tizimni turli darajadagi quyi tizimlar daraxti sifatida namoyish etilishi mumkin.
Tizimni tashkil etuvchi barcha quyi tizimlar va elementlar oʻzaro joylashgan va bir-birlari bilan oʻzaro bogʻliq boʻlganligi sababli, biz nafaqat tizimning tarkibi, balki uning tuzilishi haqida ham gapirish mumkin.
|
|
2
|
1
|
2
|
Aniq sharoitda qaror qabul qilish qanday amalga oshiriladi?
Qaror qabul qilishning umumiy jarayoni qoʻyidagi bosqichlardan iborat boʻlishi mumkin:
Muammo va muhit tahlili;
Masalaning qoʻyilishi;
Masalani yechish usulini tanlash
Yechimni baholash usulini tanlash (adaptasiya, ishlab chiqish);
Masalani yechish;
Natijani tahlil qilish, izohlash.
Qaror qabul qiluvchi shaxs – qaror qabul qilish nazariyasi, jarayonlar tadqiqoti, tizimli tahlil fanlarida - muayyan vakolatlarga ega boʻlgan va qabul qilingan va amalga oshirilgan boshqaruv qarorining oqibatlari uchun javobgar boʻlgan qaror subyekti (egasi) (qoʻmondon, boshliq, menejer va boshqalar).
Qaror qabul qiluvchi shaxs – qaror uchun mas’ul boʻlgan bir yoki bir nechta odamlar jamoasi. Misol, kengash raisi, direktorlar kengashi.
Qaror qabul qiluvchi bilan bir qatorda (aslida harakat uchun eng yaxshi variantni tanlagan kishi) muammo egasini ajratib koʻrsatish mumkin - muammolarni hal qilishi va ushbu qaror uchun javobgar boʻlishi kerak, bundan tashqari, qaror qabul qiluvchining rollari va muammoning egasi turli odamlarga tegishli boʻlishi mumkin.
|
|
2
|
3
|
3
|
Axborot miqdori va entropiyaning, tizimdagi tartibsizlikning bog’liqligi nimada?
|
Do'stlaringiz bilan baham: |
