U n w Mustaqil O'zbekiston davlatining 1 b u b
-2007-yillarda Yaponiyaning O'zbekiston
Download 1.6 Mb. Pdf ko'rish
|
11 sinf uzb tarixi 001
- Bu sahifa navigatsiya:
- Uilyam Persi Ozbekistonga keldi, O z b e k i s t o n n i n g N A T O „Tinchlik yolida hamkorlik"
- Ozbekiston va AQSH aloqalari
- Ozbekistonda 1996- yil bosMarigacha amerikalik sarmoyadorlar isbtirokida 206 ta 9 0zbekistoB
- Korporatsiyasi bilan hamkortikda tog jtastarttaa oftin va kumush ajratib otavchi „Zarafshon-NyunK>nt" qoshma korxonasi bor. Ba fcorxonada 2002- yiigacha 83 tonna
- 2001- yilda Oztekistoada AQSH bilan hamkoriikda anurfga ostiirilayotgan loyihaiar som* 70 dan ortdL AQSH sarmoyasi ishtirokida respafeHkamiTrta barpo etrtgan 305 ta
- „Shuni katta mamnuniyat bilan takidlashimiz zarurki, v jahon hamjamiyati xalqaro terrorizmga — bu jirkanch balo- qazoga qarshi elon qiliagan kurashda davlatimiz va
1995-2007-yillarda Yaponiyaning O'zbekiston iqtisodiyotiga kiritgan kreditlar miqdori 2 mlrd. AQSH dollarini tashkil etdi. O'zaro tovar ayirboshlash hajmi yildan yilga oshib bormoqda. O'zbekistonda 10 dan ortiq O'zbekiston—Yaponiya qo'shma korxonalari barpo etildi va faoliyat ko'rsat- moqda. O ' z b e k i s t o n n i n g T i n c h o k e a n h a v z a s i m a m l a k a t l a r i — Malayziya va I n d o n e z i y a bilan davlatlararo aloqalari o'rnatildi. B u b o r a d a O ' z b e k i s t o n P r e z i d e n t i I . K a r i m o v b o s h l i q davlat delegatsiyasining 1992- yil iyun oyidagi Malayziya va I n d o n e - z i y a g a s a f a r i m u h i m a h a m i y a t g a e g a d i r . S a f a r k u n l a r i d a O ' z b e k i s t o n v a M a l a y z i y a o ' r t a s i d a i q t i s o d i y v a t e x n i k a v i y hamkorlik t o ' g ' r i s i d a bitimlar i m z o l a n d i . S h u n i n g d e k , O ' z b e - kiston va I n d o n e z i y a o'rtasida d i p l o m a t a k a l o q a l a r o ' r n a t i s h 299 b o ' y i c h a q o ' s h m a a x b o r o t , ikki t o m o n l a m a m u n o s a b a t l a r b o ' y i c h a q o ' s h m a b a y o n o t , iqtisodiy va texnikaviy h a m k o r l i k to'g'risida bitim i m z o l a n d i . 1 9 9 5 - yil 8 — 1 0 - a p r e l k u n l a r i I n d o n e z i y a R e s p u b l i k a s i p r e z i d e n t i S u x a r t o rasmiy tashrif b i l a n O ' z b e k i s t o n d a b o ' l d i . M u z o k a r a l a r nihoyasida O'zbekiston Prezidenti I.Karimov va I n d o n e z i y a P r e z i d e n t i Suxarto O'zbekiston Respublikasi bilan I n d o n e z i y a Respublikasi o'rtasidagi m u n o s a b a t l a r va hamkorlik tamoyillari to'g'risidagi q o ' s h m a b a y o n n o m a imzoladilar. Ikki m a m l a k a t h u k u m a t l a r i o ' r t a s i d a g i sayohlik sohasidagi h a m - korlik haqidagi m e m o r a n d u m h a m d a ikki m a m l a k a t poytaxtlari o r a l i g ' i d a s a m o l y o t l a r q a t n o v i n i y o ' l g a q o ' y i s h t o ' g ' r i s i d a g i h u k u m a t l a r a r o b i t i m imzolandi. O ' z b e k i s t o n n i n g Osiyo va Okeaniya mintaqasidagi V y e t n a m Sotsialistik R e s p u b l i k a s i , K a m b o d j a , T a i l a n d , Avstraliya v a b o s h q a m a m l a k a t l a r b i l a n siyosiy-diplomatik aloqalari yo'lga qo'yildi, iqtisodiy va m a d a n i y hamkorligi rivojlanib b o r m o q d a . fevral kunlari A Q S H davlat kotibi Jeyms Beyker O ' z b e k i s - t o n g a rasmiy tashrif buyurdi va ikki davlat o'rtasida diplomatik aloqalar o'rnatildi. 1992-yil 16-mart k u n i T o s h k e n t d a birinchi b o ' l i b , A Q S H n i n g elchixonasi ochildi. 1993- yil 14- sentabrda A Q S H davlat d e p o r t a m e n t i n i n g maxsus topshiriqlar b o ' y i c h a e l c h i s i Strob Talbot O ' z b e k i s t o n d a b o i d i v a O ' z b e k i s t o n P r e z i d e n t i b i l a n h a m k o r l i k qilish m a s a l a l a r i d a s u h b a t l a s h d i . 1 9 9 5 - y i l 6 - a p r e l d a A Q S H m u d o f a a v a z i r i Uilyam Persi O'zbekistonga keldi, O ' z b e k i s t o n n i n g N A T O „Tinchlik yo'lida hamkorlik" d a s t u r i d a i s h t i r o k i m u h o k a m a q i l i n d i . A Q S H a r m i y a s i o ' q u v - m a s h q m a r k a z i d a t i n c h l i k n i t a ' m i n l a s h m a q s a d i d a o'tkazilgan harbiy m a s h q l a r d a O ' z b e k i s t o n Qurolli K u c h l a r i v z v o d i i s h t i r o k e t d i . O ' z b e k i s t o n b i l a n A Q S H o'rtasida sarmoyaiarni rag'batlantirish va o ' z a r o h i m o y a qilish to'g'risida, ikki y o q l a m a soliq olmaslik t o 'g' r i s i da s h a r t n o m a l a r tuzilgan. T o s h k e n t — N y u - Y o r k o'rtasida bevosita h a v o yo'li ochildi. O'zbekiston Prezidenti I.Karimov 1 9 9 5 - y i l d a — B M T yubiley sessiyasi kunlarida A Q S H vitse-prezidenti Albert Gor b i l a n u c h r a s h d i . U c h r a s h u v d a j a h o n v a m i n t a q a v i y xavfsizlik m a s a l a l a r i , ikki davlat o ' r t a s i d a g i h a m k o r l i k n i rivojlantirish to'g'risida fikr almashindi. Ikki m a m l a k a t o'rtasidagi iqtisodiy O'zbekiston va AQSH aloqalari O ' z b e k i s t o n b i l a n A m e r i k a Q o ' s h m a Shtatlari o'rtasida davlatlararo aloqalar mustaqillikning dastlabki yillaridayoq y o ' l g a q o ' y i l d i . 1 9 9 2 - y i l 1 5 - 1 6 - 300 v a m a d a n i y a l o q a l a r g a k o ' m a k berish m a q s a d i d a A m e r i k a — O'zbekiston savdo palatasi tuzildi. Palata savdo va investitsiya munosabatlarini rivojlanishi u c h u n katta imkoniyatlar yaratdi. O'zbekistonda 1996- yil bosMarigacha amerikalik sarmoyadorlar isbtirokida 206 ta 9 0'zbekistoB— Amerika" qo'shma torxooaiafi ta^bkil tepdi va fafltiyat ko'rsatdi. Balar erasida NavoJy vil»yati Zarafshon vodiysidagi Muruntov AQSHaiag Nyamont Mayning Korporatsiyasi bilan hamkortikda tog' jtastarttaa oftin va kumush ajratib otavchi „Zarafshon-NyunK>nt" qo'shma korxonasi bor. Ba fcorxonada 2002- yiigacha 83 tonna oltin tayyoiiandi. O ' z b e k i s t o n P r e z i d e n t i I . K a r i m o v n i n g 1 9 9 6 - yil 2 3 — 2 8 - i y u n k u n l a r i d a A Q S H d a b o ' l i s h i O ' z b e k i s t o n v a A m e r i k a m u n o s a b a t l a r i n i yangi p o g ' o n a g a k o ' t a r d i . I . K a r i m o v A Q S H P r e z i d e n t i Bill Klin ton bilan u c h r a s h d i . Ikki m a m l a k a t o ' r t a - sidagi m u n o s a b a t l a r n i c h u q u r l a s h t i r i s h , t o m o n l a r m a n f a a t i g a d a x l d o r b o ' l g a n s i y o s i y , i q t i s o d i y , x a v f s i z l i k m a s a l a l a r i m u h o k a m a etildi. Bill K l i n t o n A Q S H m a ' m u r i y a t i M a r k a z i y Osiyo m a m l a k a t l a r i n i n g mustaqilligi, barqarorligi va ravnaqidan m a n f a a t d o r e k a n i n i , O ' z b e k i s t o n b i l a n q a l i n m u n o s a b a t l a r o ' r n a t i s h n i istayotganini, O ' z b e k i s t o n n i n g t e z r o q d u n y o h a m - j a m i y a t i g a i n t e g r a t s i y a l a s h u v i y o ' l i d a y o r d a m b e r a j a g i n i ta'kidladi. I. K a r i m o v b i l a n B. K l i n t o n uchrashuvi ikki m a m - lakat o'rtasidagi m u n o s a b a t l a r g a siyosiy z a m i n hozirladi. 1996- yil 2 5 - i y u n k u n i O ' z b e k i s t o n n i n g A Q S H d a g i e l c h i - x o n a s i o c h i l d i , b u f l i a r o s i m d a O ' z b e k i s t o n P r e z i d e n t i I . K a r i m o v A Q S H d a v l a t d e p a r t a m e n t i n i n g M D H davlatlari b o ' y i c h a vakili J. KolliiU qatnashdi. O ' z b e k i s t o n P r e z i d e n t i A Q S H d a g i X o r i j i y x u s u s i y s a r - m o y a l a r k o r p o r a t s i y a s i ( O P E K ) n i n g V a s h i n g t o n d a g i q a r o r - gohida o'tkazgan brifirigda, Xyuston shahrida O'zbekiston gaz va neft sanoatiga b a g ' i s h l a n g a n , D e n v e r shahrida O'zbekiston t o g ' - k o n sanoati imkoniyatlari va boy tabiiy resurslariga bag'ish- langan konferensiya h a m d a k o ' r g a z m a l a r d a qatnashdi va n u t q s o ' z l a b O ' z b e k i s t o n d a c h e t e l s a r m o y a l a r i v a biznesi u c h u n yaratilgan qulay iqtisodiy, huquqiy, siyosiy sharoitlar to'g'risida batafsil axborot berdi. Bu tadbirlarda A Q S H n i n g 70 d a n ortiq m o l i y a , t o g ' - k o n s a n o a t i , i s h l a b c h i q a r i s h b i l a n m a s h g ' u l y e t a k c h i k o m p a n i y a l a r r a h b a r l a r i i s h t i r o k e t d i l a r . ,,0'zbek- 301 neftgaz" milliy korporatsiyasi bilan .,Enron" korporatsiyasi va OPEK o'rtasida loyihalarni mablag' bilan ta'minlash va sug'urta qilish to'g'risida protokol, O'zbekiston tashqi iqtisodiy faoliyat milliy banki bilan „Keys" korporatsiyasi o'rtasida lizing k o m - paniyasi tuzish to'g'risida bitimlar imzolandi. L o y i h a l a r n i m a b l a g ' b i l a n t a ' m i n l a s h v a s u g ' u r t a q i l i s h to'g'risidagi protokol bo'yicha O P I K ajratadigan 400 m l n A Q S H dollari O'zbekistonda gaz sanoatini rivojlantirishga xizmat qiladi. 1996- yil b i r i n c h i y a r m i g a c h a O P I K ishtirokida O ' z b e k i s t o n iqtisodiyotiga 200 m l n dollarlik A Q S H sarmoyasi kiritildi. O'zbekiston delegatsiyasining Texas shtatining poytaxti Xyustonga safari chog'ida neft va gaz sanoati bilan bog'liq b o i g a n yirik korporatsiya va kompaniyalar rahbarlari bilan uchrashuvlar bo'ldi. ,,0'zbekneftgaz" korporatsiyasi va „Teksako" kompaniyasi o'rtasida q o ' s h m a korxona tuzish to ' g' r i si da ta'sis s h a r t n o m a , ,,0'zbekneftgaz" bilan „ E n r o n Oyl G a z Interneshnl" o'rtasida gaz konlarini izlab topish va ishga tushirish bo'yicha q o ' s h m a korxona tuzish to'g'risida s h a r t n o m a imzolandi. S h a r t n o m a d a A m e r i k a - n i n g m o y l a s h m a t e r i a l l a r i ishlab c h i q a r i s h t e x n o l o g i y a l a r i n i O'zbekistonga keltirish ko'zda tutiladi. Prezident I. Karimov va Tennessi shtatining gubernatori T. Sandkvest o'rtasida O ' z b e - kistonda „ G a z o m o t o r s " v a „ G a z k o m p r e s s o r " q o ' s h m a k o r x o - nalari tuzish to'g'risida hujjatlar imzolandi. O'zbekiston delegatsiyasining Kolorado shtatiga safari chog'ida I. Karimov va K o l o r a d o shtati gubernatori R. Romer o'rtasida hamkorlik to'g'risida bitim imzolandi. 28-iyun kuni I. Karimov „ N y u m o n t M a y n i n g " korporatsiyasining bosh qarorgohiga tashrif buyurib, uning prezidenti R. Kembri bilan uchrashdi, muzokaralar o ' t k a z d i . U c h r a s h u v c h o g ' i d a O ' z b e k i s t o n d a v l a t g e o l o g i y a q o ' m i t a s i bilan „ N y u m o n t M a y n i n g " o'rtasida oltin konlarini qidirib topilish borasida q o ' s h m a korxona tuzish to'g'risida bitim h a m d a O ' z b e k i s t o n d a v l a t g e o l o g i y a q o ' m i t a s i , „ N y u m o n t M a y n i n g " va „ M i t s u i " korporatsiyalari o'rtasida oltin konlarini birgalikda ishga tushirish sohasida bitim imzolandi. O ' z b e k i s t o n P r e z i d e n t i b o s h l i q d a v l a t d e l e g a t s i y a s i n i n g A Q S H d a bo'lishi cnet el sarmoyasi u c h u n respublikada yaratilgan shart-sharoitlar to'g'risidagi axborot taqchilligini bartaraf etdi. Safar chog'ida imzolangan hujjatlar Amerika biznesi va sarmoya- larining O'zbekistonga erkin kirib kelishi u c h u n yanada keng yo'l o c h d i . Ikki m a m l a k a t o' rt asi d ag i h a m k o r l i k O ' z b e k i s t o n d a g i i s l o h o t l a r n i q o ' l l a b - q u v v a t l a s h , o ' z a r o m a n f a a t l i a l o q a l a r n i kengaytirish yo'lidan bormoqda. O'zbekistonda A Q S H n i n g 28 ta 302 kompaniya, firma va banki o ' z vakolatxonalarini ochgari. Bular q o ' s h m a korxonalar barpo etish, savdo-sotiqni kengaytirish ishiga ko'maklashmoqda. 2001- yilda O'ztekistoada AQSH bilan hamkoriikda anurfga ostiirilayotgan loyihaiar som* 70 dan ortdL AQSH sarmoyasi ishtirokida respafeHkamiTrta barpo etrtgan 305 ta qo'shma korxona sanoat, qisbloq xo'jatigi, to'qbnachilik, gaz-kimyo, neft, oltin qazib otisfa, transport, kommn- nikatsiya va ta'lim sehalarida samarali faoliyat ko'rsat- moqda. n Zarafshoa-Nyamont M , „0'z-T«ksako*, „0'zKeysmash u , „0'z~Keystraktor", „0'z-Eksayd u , „BiEyAy^niiig Xo'jaobod gaz ombori qnritishi, „ABB Lmn- mus Global" bilan hamkorlikdagi Sho'rtan gaz-kimyo majmuasi shnlar jumlasidandir. O'zbekistonning AQSH bilan savdo aybuunasi 300 mm. AQSH doUaridan oshdi. Istiqlol yillarida y u z l a b o ' z b e k yoshlari „ U m i d " j a m g ' a r - m a s i v a A Q S H h u k u m a t i dasturlari b o ' y i c h a A m e r i k a u n i v e r - s i t e t l a r i d a t a h s i l o l i b q a y t d i l a r . 2 0 0 1 — 2 0 0 2 - o ' q u v y i l i d a A Q S H da t a ' l i m olayotgan yoshlar soni 2 m i n g kishini tashkil etadi. 2 0 0 1 - y i l 1 1 - s e n t a b r k u n i x a l q a r o t e r r o r i s t l a r A Q S H d a sodir etgan fojiali voqealar paytida O'zbekiston birinchilardan b o ' l i b A Q S H h u k u m a t i n i n g X a l q a r o t e r r o r i z m g a q a r s h i a k s i l t e r r o r kaolitsiya t u z i s h h a q i d a g i taklifi t a r a f d o r i b o ' l i b chiqdi. „Shuni katta mamnuniyat bilan ta'kidlashimiz zarurki, v jahon hamjamiyati xalqaro terrorizmga — bu jirkanch balo- qazoga qarshi e'lon qiliagan kurashda davlatimiz va janiryatimiz ham qat'iy be! bog'lagamni dunyo maydoaida bugnn ko'pchiHk tan olmoqda va O'zbekistonimizga hurmat-e'tibor bflan qaramoqda." I. A. Karimov ,,0'zbekistonda demokratik o'zgarishlarni yanada chuqurlashtirish va foqarolik jamiyati asoslarini shakllantirMuiing asosiy yo'ttalishlari". „Xalq so'zi", 2002-yil 30-avgust. O'zbekiston bilan A Q S H o'rtasidagi 1 9 9 1 - y i l d a n 2 0 0 1 - y i l sentabrgacha davlat ahamiyati darajasida 28 ta tashrif qayd etilgan bo'lsa, 2001-sentabrdan 2002-yil apreligacha esa 20 taga yaqin ana shunday tashriflar amalga oshirildi. 303 2 0 0 2 - y i l 1 1 — 1 4 - m a r t kunlari O'zbekiston Prezidenti Islom Karimov boshliq davlat delegatsiyasi Prezident Jorj Bush taklifiga b i n o a n r a s m i y davlat tashrifi b i l a n A Q S H d a b o ' l d i . A Q S H P r e z i d e n t i J . Bush v a m a r t a b a l i h u k u m a t v a k i l l a r i Islom Karimovni Oq uyda obro'-e'tiborli m e h m o n sifatida kutib oldi. T o m o n l a r xalqaro ahvol, Markaziy Osiyodagi jarayonlar, xalqaro terrorizmga qarshi kurash, harbiy va harbiy-texnikaviy, iqtisodiy h a m k o r l i k m a s a l a l a r i d a f i k r a l m a s h d i l a r . T a s h r i f y a k u n i d a ,,0'zbekiston bilan A Q S H o'rtasida o'zaro sheriklik va hamkorlik asoslari t o ' g ' r i s i d a deklaratsiya", ilmiy-texnikaviy t a d q i q o t l a r , yadroviy materiallar va texnologiyalar tarqalishining oldini olishda hamkorlik, moliya, qishloq xo'jaligiga oid qator hujjatlar i m z o - landi. Eng m u h i m i , A Q S H ni sinovli damlarda qo'llab-quwatlagani u c h u n P r e z i d e n t i m i z Islom Karimov A m e r i k a j a m o a t c h i l i g i t o m o n i d a n „Xalqaro miqyosdagi lider" m u k o f o t i bilan t a q - dirlandi. Bu m u k o f o t A m e r i k a xalqining O ' z b e k i s t o n xalqiga hunnat-e'tiborining timsolidir. O'zbekistonning Yevropa ° ' z b e k i s t o n Respublikasining j a h o n mamlakatlari bilan ham- h a m j a m i y a t i g a integratsiyalashuvida korligi Y e v r o p a Ittifoqi m a m l a k a t l a r i bilan o ' z a r o m a n f a a t l i a l o q a l a r n i y o ' l g a qo'yish va tobora chuqurlashtirish alohida o ' r i n tutadi. 1996- yil 2 1 - i y u n d a Florensiya shahrida i m z o l a n g a n O ' z b e k i s t o n bilan Yevropa Ittifoqi o'rtasidagi „Sheriklik va hamkorlik to'g'risidagi b i t i m " , uning 1999- yil 1- iyulda kuchga kirishi mamlakatimizning Yevropa Ittifoqi m a m l a k a t l a r i bilan o ' z a r o m u n o s a b a t l a r i n i n g h u q u q i y negiziga aylandi. O'zbekistonning Yevropa Ittifoqi mamlakatlari bilan siyosiy, iqtisodiy, ilmiy-texnik va m a d a n i y - g u m a n i t a r aloqalari yildan- yilga rivojlanib, c h u q u r l a s h i b b o r m o q d a . B u g u n g i k u n g a c h a respublikamizda Yevropa Ittifoqiga a'zo mamlakatlarning 145 firma va kompaniyasi vakolatxonalari akkreditatsiya qilindi. Yevropalik sarmoyadorlar ishtirokida tashkil etilgan 491 ta korxona ishlayapti, ulardan 111 tasi yflz foizlik Yevropa kapitaliga ega. 1995—2002- yilladga Yevropa Ittifoqi mamlakatlarining firma va kompaniyalari respublikamizda u m u m i y qiymati qariyb 8 m l r d A Q S H dollarlik yirik sarmoyaviy loyihalarni amalga oshirishda qatnashdi. 2002- yilda O'zbekistonning Yevropa Ittifoqi mamlakatlari bilan m a h s u l o t ayirboshlash hajmi 1 mlrd 65,8 m l n A Q S H dollarini, 2 0 0 3 - yilda esa 1,2 mlrd A Q S H dollarini tashkil etdi. 304 O'zbekistonning Yevropa Ittifoqining a'zosi, ulkan iqtisodiy va ilmiy-texnikaviy salohiyatga ega bo'lgan G e r m a n i y a bilan o'zaro manfaatli aloqalari kengayib b o r m o q d a . O'zbekiston Prezidentining Germaniyaga 1993-yil 2 8 - aprel k u n i b o s h l a n g a n v a b e s h k u n d a v o m e t g a n r a s m i y tashrifi O ' z b e k i s t o n bilan G e r m a n i y a o'rtasida m u n o s a b a t l a r n i y o i g a q o ' y i s h d a m u h i m a h a m i y a t g a egadir. A y n i p a y t d a b u safar respublikamizga Yevropa sari katta y o ' l n i o c h d i . I. Karimov G F R Federal prezidenti Rixard fon Vayzenker va Federal kansleri Gelmut Kol bilan samimiy, o'zaro tenglik asosida, ishonch va q a t ' i y a t b i l a n s u h b a t l a s h d i . I k k i d a v l a t o ' r t a s i d a m a d a n i y hamkorlik to'g'risida, sarmoyalar qo'yishni amalga oshirish va o'zaro himoya qilishga ko'maklashish to'g'risida, ilmiy tadqiqotlar va mutaxassislar fondini tashkil etish to'g'risida bitimlar imzolandi. O'zbekiston delegatsiyasi G e r m a n i y a sanoatini o'rganishga katta e'tibor berishdi. Safar samarali bo'ldi, jiddiy va istiqbolli m u n o s a - batlar o'rnatishga, bo'lajak hamkorlik imoratiga poydevor qo'yildi. „Doycfie-bank", „ M e r c e d e s - B e n z " va „Simens" kompaniya- larining rahbarlari bilan uchrashuvlar bo'ldi, ular bilan hamkorlik qilish haqida kelishib olindi. Safar natijalariga ko'ra O'zbekiston— G e r m a n i y a h a m k o r l i g i m a s a l a l a r i b o ' y i c h a h u k u m a t l a r a r o komissiya tuzildi. T o s h k e n t d a ikki t o m o n l a m a savdo-iqtisodiy palata tashkil etildi, G F R n i n g elchixonasi ochildi. 1994-yil 1- sentabrda G F R poytaxti B o n n d a O'zbekiston Respublikasining Yevropada birinchi elchixonasi ochildi. Hozirgi paytda elchixona G e r m a n i y a n i n g yangi poytaxti Berlin s h a h r i d a faoliyat yurit- moqda. „Toshkent-Frankfurt" havo yo'li yo'lga qo'yildi, O ' z b e - kistonda „ D o y c h e - b a n k " n i n g bo'limi faoliyat ko'rsatmoqda. 1 9 9 5 - y i l a p r e l d a G e r m a n i y a F e d e r a l P r e z i d e n t i Roman Gersogning O ' z b e k i s t o n d a b o ' l i s h i ikki m a m l a k a t o'rtasidagi hamkorlikni yanada mustahkamladi. R o m a n Gersog O'zbekistonda istiqomat qilayotgan 50 mingdan ortiqroq nemis millatiga mansub O'zbekiston mqarolarining hayoti bilan tanishib, ular u c h u n teng i m k o n i y a t l a r y a r a t i l g a n i d a n m a m n u n b o ' l d i . G e r m a n i y a n i n g „Geydelberg" firmasi O'zbekistonda nashriyot-matbaa sohasida hamkorlik qilayotgan yirik kompaniyadir. „Geydelberg" firmasi asbob-uskunalari b i l a n Yangiyo'l kitob fabrikasi, T o s h k e n t va Nukus poligrafiya kombinatlari, Samarqanddagi „Tong" nashriyoti q a y t a j i h o z l a n d i . O ' z b e k i s t o n d a g i „Rastr" v a „Groteks" n a s h r i y o t l a r i „ G e y d e l b e r g " f i r m a s i t e x n o l o g i y a s i a s o s i d a ishlamoqda. Natijada maktablar uchun darslik, o'quv qo'llanmalari va boshqa turdagi nashriyot mahsulotlari ishlab chiqarish a n c h a 20 — Q. Usmonov 305 y a x s h i l a n d i . 2 0 0 1 - y i l d a O ' z b e k i s t o n — G e r m a n i y a — R o s s i y a hamkorligidagi „Namangan qog'oz" q o ' s h m a korxonasi qurilib ishga tushirildi. O ' z b e k i s t o n n i n g G e r m a n i y a bilan hamkorligi boshqa sohalarda h a m kengayib bormoqda. O ' z b e k i s t o n P r e z i d e n t i I . A . K a r i m o v n i n g 2 0 0 1 - y i l 2 — 5 - aprel kunlari G e r m a n i y a Federativ Respublikasiga, G e r m a n i y a F e d e r a l kansleri G e r x a r d S h r y o d e r n i n g 2 0 0 2 - y i l 9—10- m a y k u n l a r i O ' z b e k i s t o n g a qilgan rasmiy safarlari O ' z b e k i s t o n - G e r m a n i y a o ' r t a s i d a g i o ' z a r o m a n f a a t l i h a m k o r l i k n i y a n g i bosqichga k o ' t a r d i . Ikki m a m l a k a t t a d b i r k o r l a r i v a r a s m i y d o i r a l a r i o ' r t a s i d a aloqalar kengayib b o r m o q d a . 1997- yilda O ' z b e k i s t o n d a 55 ta G e r m a n i y a k o m p a n i y a s i n i n g vakolatxonalari faoliyat yuritgan bo'lsa, 2 0 0 1 - yilda bu ko'rsatkich 80 taga yetdi. U l a r n i n g eng yiriklari „Xobas T A P O " , „Xiva K a r p e t " va boshqalardir. 2 0 0 3 - yilda g e r m a n i y a l i k s a r m o y a d o r l a r i s h t i r o k i d a yengil s a n o a t , o z i q - o v q a t s a n o a t i , q i s h l o q x o ' j a l i g i m a h s u l o t l a r i n i q a y t a ishlash, farmatsevtika sanoati, t r a n s p o r t va b o s h q a s o h a l a r d a tashkil etilgan 138 ta korxona faoliyat k o ' r s a t d i , u l a r d a n 40 tasi yuz foizlik G e r m a n i y a kapitaliga ega. O'zbekistonga kiritila- yotgan G e r m a n i y a sarmoyalari hajmi 2 0 0 1 - yildayoq 1 mlrd A Q S H d o l l a r i d a n o s h d i . Ikki m a m l a k a t o ' r t a s i d a g i s a v d o aylanmasi 2 0 0 1 - y i l d a 283,3 m l n A Q S H dollarini tashkil etdi. G e r m a n i y a F e d e r a t i v R e s p u b l i k a s i O ' z b e k i s t o n n i n g Y e v r o - padagi eng yirik iqtisodiy hamkoridir. 1994- yil 9—12- iyun kunlari O'zbekiston davlat delegatsiyasi Niderlandiya (Gollandiya)da bo'ldi, qirolicha Veatriks va hukumat boshlig'i — b o s h vazir Rudolf Lyubbers bilan ikki t o m o n l a m a hamkorlik to'g'risida suhbatlar bo'ldi. O'zbekiston delegatsiyasi a'zolari kun davomida dehqonlar va chorvadorlar xo'jaligida bo'ldi, u l a r b i l a n s u h b a t l a s h d i , k o ' p n a r s a l a r n i o ' r g a n i s h d i . Safar natijasida O'zbekiston va Gollandiya o'rtasida davlatlararo m u n o - sabatlar prinsiplari haqida bayonot va savdo-iqtisodiy hamkorlik haqida protokol imzolandi. Gollandiya agrar xo'jaligi texnologiyasi, urug' va nasllari, m e h n a t usularidan O'zbekistonda foydalanishga kelishildi. Bugungl k u n d a O'zbekistonda Gollandiya kartoshka urug'lari ekilib m o i hosil yetishtirilmoqda. O'zbekiston bilan Fransiya o'rtasida munosabatlarni o'rnatish va rivojlantirish m u h i m ahamiyatga ega. 1993- yil 28—30- oktabr kunlari O'zbekiston delegatsiyasining Fransiyaga rasmiy tashrifi ikki davlat o'rtasidagi hamkorlikka asos soldi. Prezident I. Karimov Fransiya Prezidenti F. Mitteian, Fransiyaning boshqa rahbarlari 306 h a m d a jamoatchilik vakillari bilan d o ' s t o n a suhbat va samarali muzokaralar yuritdi. F.Mitteran qabul marosimida nutq so'zlab: „Hozirgi siyosiy vaziyatda Markaziy Osiyoda yetakchi o ' r i n n i egallab turgan mustaqil O'zbekiston Sharq bilan G ' a r b o'rtasida ishonchli ko'prik bo'lishi m u m k i n . K o ' p asrlik tarix teran a n ' a n a - larga ega b o ' l g a n , i n s o n i y a t n i n g faxriga aylangan a l l o m a l a r n i yetkazib bergan O'zbekiston d o i m o fransuzlarning diqqatini tortib kelgan. Bu tashrifdan keyin shuni ishonch bilan aytish mumkinki, m a m l a k a t i n g i z biz u c h u n y a n a d a y a q i n b o ' l i b q o l d i " , d e b t a ' k i d l a d i . B u V a t a n i m i z t o ' g ' r i s i d a , u n i n g s h o n - s h u h r a t i n i ulug'lovchi xolisona, oliyjanoblik bilan berilgan bahodir. Safar natijasida Parijda ,,0'zbekiston Respublikasi va Fransiya Respub- likasi o'rtasida do'stlik va hamkorlik to'g'risida shartnoma", madaniyat, ilmiy-texnikaviy va maorif sohasida hamkorlik qilish to'g'risida bitim, sarmoyalarni o'zaro rag'batlantirish va himoya- lash to'g'risida bitim imzolandi. Mamlakatimiz rahbarining Parij Xartiyasini imzolashi respub- l i k a m i z d a d e m o k r a t i y a n i n g y a n a d a rivojlanishi, s h u n i n g d e k , O'zbekistonning Yevropa va boshqa taraqqiy etgan mamlakatlar bilan yanada yaqinlashuvi u c h u n m u h i m ahamiyatga ega bo'ldi. O'zbekiston Milliy banki bilan Fransiyadagi yirik „Kredit Kom- mersial de Frans" b a n k i o ' r t a s i d a m u d d a o l a r h a q i d a b i t i m i m z o l a n d i , u n d a B u x o r o d a neftni qayta ishlash zavodi qurish loyihasini pul bilan ta'minlash ko'zda tutildi. Taniqli „Elf-akiten" neft-kimyo konserni, „Texnip" firmasi va boshqa kompaniyalar bilan Buxoroda neftni qayta ishlash zavodi qurishga kelishildi. Fransiya va O'zbekiston o'rtasida savdo-sotiq hisob-kitoblarini t a ' m i n l a b t u r g a n „Kredit kommersial de Frans" banki zavod qurilishini h a m mablag' bilan ta'rninladi. O'zbekiston bu bankka mablag' qo'ydi, u hamkorlik u c h u n kafolat bo'lib turibdi. Ana shu hamkorlik va hujjatlar qatoriga 1994- yil 2 5 — 2 7 - aprel kunlari Fransiya Prezidenti F.Mitteranning O'zbekistonga qilgan rasmiy tashrifi chog'ida imzolangan ikki mamlakat tashqi ishlar vazirliklari o'rtasidagi hamkorlik to'g'risida, O'zbekiston va Fransiya o'rtasida fuqarolarning erkin harakati haqidagi bitimlar, shuningdek havo transporti sohasida hamkorlik to'g'risidagi deklaratsiyalar qo'shildi. 1996-yil aprel oyida O'zbekiston Prezidenti boshchiligidagi davlat delegatsiyasining F r a n s i y a g a tashrifi c h o g ' i d a ikki m a m l a k a t o'rtasida ikki t o m o n l a m a soliq olmaslik to'g'risida konvensiya h a m d a moliyaviy protokol imzolandi. O'zbekiston bilan Fransiya o'rtasida iqtisodiy, ilmiy, madaniy aloqalar kengayib b o r m o q d a . Qishloq xo'jalik mahsulotlarini 307 qayta ishlash, oziq-ovqat, neft va gaz sanoati, qurilish va boshqa sohalarda hamkorlik qilinmoqda. O ' z b e k i s t o n x a l q a r o ishlarda k a t t a tajriba va nufuzga ega bo'lgan Buyuk Britaniya bilan h a m hamkorlik qilmoqda. 1993-yil 17—19-iyul kunlari Buyuk Britaniya qirolichasining qizi malika Anna O ' z b e k i s t o n d a b o ' l i b , m a m l a k a t i m i z bilan, xalqimizning turmush tarzi bilan tanishib, Samarqand shahrining o'lmas tarixiy yodgorliklarini ziyorat qilib ketdi. 1993-yil 15-oktabr kuni Buyuk Britaniya tashqi ishlar va hamdo'stlik ishlari bo'yicha davlat vaziri Daglas Xogning O'zbekistonga safari chog'ida ikki davlat o'rtasida m a d a n i y a t va t a ' l i m sohasidagi hamkorlik, ikki y o q l a m a soliq olmaslik to'g'risida bitimlar imzolandi. 1 9 9 3 - yil 2 2 — 2 5 - n o y a b r k u n l a r i O ' z b e k i s t o n P r e z i d e n t i I. Karimov boshliq respublikamiz delegatsiyasining rasmiy amaliy tashrif bilan Buyuk Britaniya va Shimoliy Irlandiya birlashgan qirolligida bo'lishi ikki m a m l a k a t o'rtasidagi h a m k o r l i k tarixida b u y u k voqea b o ' l d i . M a m l a k a t i m i z rahbarini qirolicha Yeliza- veta II, b o s h vazir J.Meyjor b i l a n s a m i m i y , o c h i q , o ' z a r o manfaatli suhbatlari, m u z o k a r a l a r i b o ' l i b o ' t d i . Safar samarali bo'ldi. O'zbekiston Respublikasi bilan Buyuk Britaniya qirolligi o'rtasida o'zaro iqtisodiy aloqalar to'g'risida shartnoma, s a r m o - yalarni o'zaro rag'batlantirish va himoyalash to'g'risida bitim, havo y o ' l l a r i n i o c h i s h t o ' g ' r i s i d a b i t i m , ikki m a m l a k a t h u d u d i d a f u q a r o l a r n i n g e r k i n yurishi h a q i d a m e m o r a n d u m i m z o l a n d i . M a s h h u r Rotshildlar banki h a m d a Yevropa tiklash va taraqqiyot b a n k i r a h b a r l a r i b i l a n u c h r a s h u v l a r b o ' l d i , u l a r b i l a n o ' z a r o h a m k o r l i k h a q i d a b i t i m l a r t u z i l d i . Y e v r o p a q a y t a tiklash v a taraqqiyot banki O'zbekistonda oltin qazib olish korxonalari qurish u c h u n 150 m l n A Q S H dollari ajratishga qaror qildi. O'zbekiston va „Lonro" kompaniyasi o'rtasida imzolangan oltin biznes haqidagi b i t i m a m a l i y a h a m i y a t g a e g a b o ' l d i . B u t a d b i r l a r a m a l g a o s h i r i l m o q d a . L i v e r p u l p a x t a assotsiatsiyasi r a h b a r l a r i b i l a n O'zbekiston paxta tolasini j a h o n bozorida sotish masalalari bo'yicha muzokaralar bo'ldi. „Toshkent—London" havo yo'lida samolyot qatnovining yo'lga qo'yilishi aloqalarni yaxshilashda m u h i m j ahamiyatga ega bo'lfli. 1996-yilning boshlarida O'zbekistonda— ) Britaniya Kengashi bo'limining ish boshlashi h a m - k o r l i k n i J mustahkamlash va kengaytirish yo'lidagi yangi qadam bo'ldi. \ O'zbelustonning Finlandiya, Avstriya, Belgiya, Shveysariya, j Italiya, Ispaniya, Gretsiya, Polsha, Vengriya, Chexiya, Slovakiya, j Xorvatiya, Bolgariya kabi Yevropa mamlakatlari bilan siyosiy, \ diplomatik, iqtisodiy va madaniy aloqalari o'rnatildi va kengayib 308 bormoqda. Shveysariyaning Altendorf shahrida O'zbekiston Savdo uyining ochilishi m u h i m voqea bo'ldi. Bu maskan bugungi kunda savdo uyigina bo'lib qolmay, O'zbekistonning Yevropa va j a h o n d a biznes va savdo markazi hisoblanadigan m a m l a k a t — Shveysa- riyadagi vakobtxonasiga h a m aylandi. 1995-yil oktabrda Jenevada ,,0'zbekistonda xususiyiashtirish: hamkorlik uchun imkoniyatlar" mavzusida konferensiya bo'lib o'tdi. Shu yil noyabr oyida esa L o n d o n d a o ' t g a n „O'zbekistonda biznes" k o n f e r e n s i y a s i d a iqtisodiy islohotlarning xususiyatlari m u h o k a m a qilindi. S h t u t - gartda b o ' l i b o ' t g a n „Buyuk ipak yo'li merosi: O'zbekiston" ko'rgazmasi O'zbekistonning aql-ziyo sohasida j a h o n d a tutgan o'rniga va salohiyatiga berilgan katta b a h o bo'ldi. O'zbekiston Prezidentining Davosda h a r yili o'tadigan j a h o n iqtisodiy a n j u m a n i d a ishtirok etishi va a n j u m a n d a s o ' z l a g a n nutqlari uning ishtirokchilarini, davlat va h u k u m a t boshliqlarini, xalqaro moliya tashkilotlari, yirik banklar va kompaniyalarning rahbarlarini, qolaversa j a h o n biznesmenlarini O'zbekiston bilan, uning salohiyati bilan tanishtirdi, O'zbekistonga xorijiy sarmoya- larni jalb qilishda katta ahamiyatga ega bo'ldi. O ' z b e k i s t o n t a s h q i siyosatining j o ' g ' r o f i y a s i uzluksiz k e n - g a y i b b o r m o q d a . U m u s t a q i l l i k n i m u s t a h k a m l a s h g a , x a l q farovonligini va xavfsizligini t a ' m i n l a s h g a yo'naltirilgan. O ' z b e k diplomatiyasi xorijiy m a m l a k a t l a r d a n s a d a q a s o ' r a s h g a e m a s , ikki t o m o n l a m a manfaatdorlikka, insonparvarlikning yuksak va oliyjanob prinsiplariga tayanadi. Respublika Prezidenti I. K a r i - m o v qaysi m a m l a k a t d a b o i m a s i n , a w a l o , ulardagi ilg'or tajri- b a n i o ' r g a n i s h g a , foydali n a r s a l a r n i t o p i s h g a , u l a r d a n foy- dalanishga alphida e'tibor beradi. O'zbekiston tashqi siyosatida iqtisodiy omillar hal qiluvchi rol o ' y n a y d i . Xorijiy m a m l a k a t l a r d a n respublikaga ilg'or t e x - nologiyalar, sarmoyalar kirib kelishi, k o ' p l a b q o ' s h m a k o r x o n a - larning qurilishi oqilona tashqi siyosatning natijasidir. Download 1.6 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling