U n w Mustaqil O'zbekiston davlatining 1 b u b

1995-2007-yillarda Yaponiyaning O'zbekiston 
iqtisodiyotiga kiritgan kreditlar miqdori 2 mlrd. AQSH 
dollarini tashkil etdi. O'zaro tovar ayirboshlash hajmi 
yildan yilga oshib bormoqda. 
O'zbekistonda 10 dan ortiq O'zbekiston—Yaponiya 
qo'shma korxonalari barpo etildi va faoliyat ko'rsat-
moqda. 
O ' z b e k i s t o n n i n g  T i n c h  o k e a n  h a v z a s i  m a m l a k a t l a r i — 
Malayziya va  I n d o n e z i y a bilan davlatlararo aloqalari o'rnatildi. 
B u  b o r a d a  O ' z b e k i s t o n  P r e z i d e n t i  I . K a r i m o v  b o s h l i q davlat 
delegatsiyasining 1992- yil iyun oyidagi Malayziya va  I n d o n e -
z i y a g a  s a f a r i  m u h i m  a h a m i y a t g a  e g a d i r .  S a f a r  k u n l a r i d a 
O ' z b e k i s t o n  v a  M a l a y z i y a  o ' r t a s i d a  i q t i s o d i y  v a  t e x n i k a v i y 
hamkorlik  t o ' g ' r i s i d a bitimlar  i m z o l a n d i .  S h u n i n g d e k ,  O ' z b e -
kiston va  I n d o n e z i y a o'rtasida  d i p l o m a t a k  a l o q a l a r  o ' r n a t i s h 
299 

b o ' y i c h a  q o ' s h m a  a x b o r o t , ikki  t o m o n l a m a  m u n o s a b a t l a r 
b o ' y i c h a  q o ' s h m a  b a y o n o t , iqtisodiy va texnikaviy  h a m k o r l i k 
to'g'risida bitim  i m z o l a n d i . 
1 9 9 5 - yil  8 — 1 0 - a p r e l  k u n l a r i  I n d o n e z i y a  R e s p u b l i k a s i 
p r e z i d e n t i  S u x a r t o rasmiy tashrif  b i l a n  O ' z b e k i s t o n d a  b o ' l d i . 
M u z o k a r a l a r nihoyasida O'zbekiston Prezidenti I.Karimov va 
I n d o n e z i y a  P r e z i d e n t i Suxarto O'zbekiston Respublikasi bilan 
I n d o n e z i y a Respublikasi o'rtasidagi  m u n o s a b a t l a r va hamkorlik 
tamoyillari to'g'risidagi  q o ' s h m a  b a y o n n o m a imzoladilar. Ikki 
m a m l a k a t  h u k u m a t l a r i  o ' r t a s i d a g i sayohlik sohasidagi  h a m -
korlik haqidagi  m e m o r a n d u m  h a m d a ikki  m a m l a k a t poytaxtlari 
o r a l i g ' i d a  s a m o l y o t l a r  q a t n o v i n i  y o ' l g a  q o ' y i s h  t o ' g ' r i s i d a g i 
h u k u m a t l a r a r o  b i t i m imzolandi. 
O ' z b e k i s t o n n i n g Osiyo va Okeaniya mintaqasidagi  V y e t n a m 
Sotsialistik  R e s p u b l i k a s i ,  K a m b o d j a ,  T a i l a n d , Avstraliya  v a 
b o s h q a  m a m l a k a t l a r  b i l a n siyosiy-diplomatik aloqalari yo'lga 
qo'yildi, iqtisodiy va  m a d a n i y hamkorligi rivojlanib  b o r m o q d a . 
fevral kunlari  A Q S H davlat kotibi Jeyms Beyker  O ' z b e k i s -
t o n g a rasmiy tashrif buyurdi va ikki davlat o'rtasida diplomatik 
aloqalar o'rnatildi. 1992-yil 16-mart  k u n i  T o s h k e n t d a birinchi 
b o ' l i b ,  A Q S H n i n g elchixonasi ochildi. 1993- yil 14- sentabrda 
A Q S H davlat  d e p o r t a m e n t i n i n g maxsus topshiriqlar  b o ' y i c h a 
e l c h i s i Strob Talbot  O ' z b e k i s t o n d a  b o i d i  v a  O ' z b e k i s t o n 
P r e z i d e n t i  b i l a n  h a m k o r l i k qilish  m a s a l a l a r i d a  s u h b a t l a s h d i . 
1 9 9 5 - y i l  6 - a p r e l d a  A Q S H  m u d o f a a  v a z i r i Uilyam Persi 
O'zbekistonga keldi,  O ' z b e k i s t o n n i n g  N A T O „Tinchlik yo'lida 
hamkorlik"  d a s t u r i d a  i s h t i r o k i  m u h o k a m a  q i l i n d i .  A Q S H 
a r m i y a s i  o ' q u v - m a s h q  m a r k a z i d a  t i n c h l i k n i  t a ' m i n l a s h 
m a q s a d i d a o'tkazilgan harbiy  m a s h q l a r d a  O ' z b e k i s t o n Qurolli 
K u c h l a r i  v z v o d i  i s h t i r o k  e t d i .  O ' z b e k i s t o n  b i l a n  A Q S H 
o'rtasida sarmoyaiarni rag'batlantirish va  o ' z a r o  h i m o y a qilish 
to'g'risida, ikki  y o q l a m a soliq olmaslik  t o 'g' r i s i da  s h a r t n o m a l a r 
tuzilgan.  T o s h k e n t —  N y u - Y o r k o'rtasida bevosita  h a v o yo'li 
ochildi. O'zbekiston Prezidenti I.Karimov  1 9 9 5 - y i l d a —  B M T 
yubiley sessiyasi kunlarida  A Q S H vitse-prezidenti Albert Gor 
b i l a n  u c h r a s h d i .  U c h r a s h u v d a  j a h o n  v a  m i n t a q a v i y xavfsizlik 
m a s a l a l a r i , ikki davlat  o ' r t a s i d a g i  h a m k o r l i k n i rivojlantirish 
to'g'risida fikr almashindi. Ikki  m a m l a k a t o'rtasidagi iqtisodiy 
O'zbekiston va
 AQSH 
aloqalari 
O ' z b e k i s t o n  b i l a n  A m e r i k a  Q o ' s h m a 
Shtatlari o'rtasida davlatlararo aloqalar 
mustaqillikning dastlabki yillaridayoq 
y o ' l g a  q o ' y i l d i .  1 9 9 2 - y i l  1 5 - 1 6 -
300 

v a  m a d a n i y  a l o q a l a r g a  k o ' m a k berish  m a q s a d i d a  A m e r i k a — 
O'zbekiston savdo palatasi tuzildi. Palata savdo va investitsiya 
munosabatlarini rivojlanishi  u c h u n katta imkoniyatlar yaratdi. 
O'zbekistonda 1996- yil bosMarigacha amerikalik 
sarmoyadorlar isbtirokida 206 ta
  9
0'zbekistoB— 
Amerika" qo'shma torxooaiafi ta^bkil tepdi va fafltiyat 
ko'rsatdi. Balar erasida NavoJy vil»yati Zarafshon 
vodiysidagi Muruntov AQSHaiag Nyamont Mayning 
Korporatsiyasi bilan hamkortikda tog' jtastarttaa oftin va 
kumush ajratib otavchi „Zarafshon-NyunK>nt" qo'shma 
korxonasi bor. Ba fcorxonada 2002- yiigacha 83 tonna 
oltin tayyoiiandi. 
O ' z b e k i s t o n  P r e z i d e n t i  I .  K a r i m o v n i n g  1 9 9 6 - yil  2 3 — 2 8 -
i y u n  k u n l a r i d a  A Q S H d a  b o ' l i s h i  O ' z b e k i s t o n  v a  A m e r i k a 
m u n o s a b a t l a r i n i yangi  p o g ' o n a g a  k o ' t a r d i .  I . K a r i m o v  A Q S H 
P r e z i d e n t i
 Bill Klin ton
 bilan  u c h r a s h d i . Ikki  m a m l a k a t  o ' r t a -
sidagi  m u n o s a b a t l a r n i  c h u q u r l a s h t i r i s h ,  t o m o n l a r  m a n f a a t i g a 
d a x l d o r  b o ' l g a n  s i y o s i y ,  i q t i s o d i y ,  x a v f s i z l i k  m a s a l a l a r i 
m u h o k a m a etildi. Bill  K l i n t o n  A Q S H  m a ' m u r i y a t i  M a r k a z i y 
Osiyo  m a m l a k a t l a r i n i n g mustaqilligi, barqarorligi va ravnaqidan 
m a n f a a t d o r  e k a n i n i ,  O ' z b e k i s t o n  b i l a n  q a l i n  m u n o s a b a t l a r 
o ' r n a t i s h n i istayotganini,  O ' z b e k i s t o n n i n g  t e z r o q  d u n y o  h a m -
j a m i y a t i g a  i n t e g r a t s i y a l a s h u v i  y o ' l i d a  y o r d a m  b e r a j a g i n i 
ta'kidladi. I.  K a r i m o v  b i l a n B.  K l i n t o n uchrashuvi ikki  m a m -
lakat o'rtasidagi  m u n o s a b a t l a r g a siyosiy  z a m i n hozirladi. 
1996- yil  2 5 -  i y u n  k u n i  O ' z b e k i s t o n n i n g  A Q S H d a g i  e l c h i -
x o n a s i  o c h i l d i ,  b u  f l i a r o s i m d a  O ' z b e k i s t o n  P r e z i d e n t i 
I .  K a r i m o v  A Q S H  d a v l a t  d e p a r t a m e n t i n i n g  M D H davlatlari 
b o ' y i c h a vakili
 J. KolliiU
 qatnashdi. 
O ' z b e k i s t o n  P r e z i d e n t i  A Q S H d a g i  X o r i j i y  x u s u s i y  s a r -
m o y a l a r  k o r p o r a t s i y a s i  ( O P E K ) n i n g  V a s h i n g t o n d a g i  q a r o r -
gohida o'tkazgan brifirigda, Xyuston shahrida O'zbekiston gaz 
va neft sanoatiga  b a g ' i s h l a n g a n ,  D e n v e r shahrida O'zbekiston 
t o g ' - k o n sanoati imkoniyatlari va boy tabiiy resurslariga bag'ish-
langan konferensiya  h a m d a  k o ' r g a z m a l a r d a qatnashdi va  n u t q 
s o ' z l a b  O ' z b e k i s t o n d a  c h e t  e l  s a r m o y a l a r i  v a biznesi  u c h u n 
yaratilgan qulay iqtisodiy, huquqiy, siyosiy sharoitlar to'g'risida 
batafsil axborot berdi. Bu tadbirlarda  A Q S H n i n g 70  d a n ortiq 
m o l i y a ,  t o g ' - k o n  s a n o a t i ,  i s h l a b  c h i q a r i s h  b i l a n  m a s h g ' u l 
y e t a k c h i  k o m p a n i y a l a r  r a h b a r l a r i  i s h t i r o k  e t d i l a r . ,,0'zbek-
301 

neftgaz" milliy korporatsiyasi bilan .,Enron" korporatsiyasi va 
OPEK
 o'rtasida loyihalarni mablag' bilan ta'minlash va sug'urta 
qilish to'g'risida protokol, O'zbekiston tashqi iqtisodiy faoliyat 
milliy banki bilan
 „Keys"
 korporatsiyasi o'rtasida lizing  k o m -
paniyasi tuzish to'g'risida bitimlar imzolandi. 
L o y i h a l a r n i  m a b l a g '  b i l a n  t a ' m i n l a s h  v a  s u g ' u r t a  q i l i s h 
to'g'risidagi protokol bo'yicha  O P I K ajratadigan 400  m l n  A Q S H 
dollari O'zbekistonda gaz sanoatini rivojlantirishga xizmat qiladi. 
1996- yil  b i r i n c h i  y a r m i g a c h a  O P I K ishtirokida  O ' z b e k i s t o n 
iqtisodiyotiga 200  m l n dollarlik  A Q S H sarmoyasi kiritildi. 
O'zbekiston delegatsiyasining Texas shtatining poytaxti 
Xyustonga safari chog'ida neft va gaz sanoati bilan bog'liq  b o i g a n 
yirik korporatsiya va kompaniyalar rahbarlari bilan uchrashuvlar 
bo'ldi. ,,0'zbekneftgaz" korporatsiyasi va „Teksako" kompaniyasi 
o'rtasida  q o ' s h m a korxona tuzish to ' g' r i si da ta'sis  s h a r t n o m a , 
,,0'zbekneftgaz" bilan  „ E n r o n Oyl  G a z Interneshnl" o'rtasida gaz 
konlarini izlab topish va ishga tushirish bo'yicha  q o ' s h m a korxona 
tuzish to'g'risida  s h a r t n o m a imzolandi.  S h a r t n o m a d a  A m e r i k a -
n i n g  m o y l a s h  m a t e r i a l l a r i ishlab  c h i q a r i s h  t e x n o l o g i y a l a r i n i 
O'zbekistonga keltirish ko'zda tutiladi. Prezident I. Karimov va 
Tennessi shtatining gubernatori T. Sandkvest o'rtasida  O ' z b e -
kistonda  „ G a z o m o t o r s "  v a  „ G a z k o m p r e s s o r "  q o ' s h m a  k o r x o -
nalari tuzish to'g'risida hujjatlar imzolandi. 
O'zbekiston delegatsiyasining Kolorado shtatiga safari chog'ida 
I. Karimov
 va  K o l o r a d o shtati gubernatori
 R. Romer
 o'rtasida 
hamkorlik to'g'risida bitim imzolandi. 28-iyun kuni I. Karimov 
„ N y u m o n t  M a y n i n g " korporatsiyasining bosh qarorgohiga tashrif 
buyurib, uning prezidenti
 R. Kembri
 bilan uchrashdi, muzokaralar 
o ' t k a z d i .  U c h r a s h u v  c h o g ' i d a  O ' z b e k i s t o n  d a v l a t  g e o l o g i y a 
q o ' m i t a s i bilan  „ N y u m o n t  M a y n i n g " o'rtasida oltin konlarini 
qidirib topilish borasida  q o ' s h m a korxona tuzish to'g'risida bitim 
h a m d a  O ' z b e k i s t o n  d a v l a t  g e o l o g i y a  q o ' m i t a s i ,  „ N y u m o n t 
M a y n i n g " va  „ M i t s u i " korporatsiyalari o'rtasida oltin konlarini 
birgalikda ishga tushirish sohasida bitim imzolandi. 
O ' z b e k i s t o n  P r e z i d e n t i  b o s h l i q  d a v l a t  d e l e g a t s i y a s i n i n g 
A Q S H d a bo'lishi cnet el sarmoyasi  u c h u n respublikada yaratilgan 
shart-sharoitlar to'g'risidagi axborot taqchilligini bartaraf etdi. 
Safar chog'ida imzolangan hujjatlar Amerika biznesi va sarmoya-
larining O'zbekistonga erkin kirib kelishi  u c h u n yanada keng yo'l 
o c h d i . Ikki  m a m l a k a t  o' rt asi d ag i  h a m k o r l i k  O ' z b e k i s t o n d a g i 
i s l o h o t l a r n i  q o ' l l a b - q u v v a t l a s h ,  o ' z a r o  m a n f a a t l i  a l o q a l a r n i 
kengaytirish yo'lidan bormoqda. O'zbekistonda  A Q S H n i n g 28 ta 
302 

kompaniya, firma va banki  o ' z vakolatxonalarini ochgari. Bular 
q o ' s h m a korxonalar barpo etish, savdo-sotiqni kengaytirish ishiga 
ko'maklashmoqda. 
2001- yilda O'ztekistoada AQSH bilan hamkoriikda 
anurfga ostiirilayotgan loyihaiar som* 70 dan ortdL AQSH 
sarmoyasi ishtirokida respafeHkamiTrta barpo etrtgan 305 ta 
qo'shma korxona sanoat, qisbloq xo'jatigi, to'qbnachilik, 
gaz-kimyo, neft, oltin qazib otisfa, transport, kommn-
nikatsiya va ta'lim sehalarida samarali faoliyat ko'rsat-
moqda.
  n
Zarafshoa-Nyamont
M
, „0'z-T«ksako*, 
„0'zKeysmash
u
, „0'z~Keystraktor", „0'z-Eksayd
u
, 
„BiEyAy^niiig Xo'jaobod gaz ombori qnritishi, „ABB Lmn-
mus Global" bilan hamkorlikdagi Sho'rtan gaz-kimyo 
majmuasi shnlar jumlasidandir. O'zbekistonning AQSH 
bilan savdo aybuunasi 300 mm. AQSH doUaridan oshdi. 
Istiqlol yillarida  y u z l a b  o ' z b e k yoshlari  „ U m i d "  j a m g ' a r -
m a s i  v a  A Q S H  h u k u m a t i dasturlari  b o ' y i c h a  A m e r i k a  u n i v e r -
s i t e t l a r i d a  t a h s i l  o l i b  q a y t d i l a r .  2 0 0 1 — 2 0 0 2 - o ' q u v  y i l i d a 
A Q S H da  t a ' l i m olayotgan yoshlar soni 2  m i n g kishini tashkil 
etadi. 
2 0 0 1 - y i l  1 1 - s e n t a b r  k u n i  x a l q a r o  t e r r o r i s t l a r  A Q S H d a 
sodir etgan fojiali voqealar paytida O'zbekiston birinchilardan 
b o ' l i b  A Q S H  h u k u m a t i n i n g  X a l q a r o  t e r r o r i z m g a  q a r s h i 
a k s i l t e r r o r kaolitsiya  t u z i s h  h a q i d a g i taklifi  t a r a f d o r i  b o ' l i b 
chiqdi. 
„Shuni katta mamnuniyat bilan ta'kidlashimiz zarurki, 
v jahon hamjamiyati xalqaro terrorizmga — bu jirkanch balo-
qazoga qarshi e'lon qiliagan kurashda davlatimiz va 
janiryatimiz ham qat'iy be! bog'lagamni dunyo maydoaida 
bugnn ko'pchiHk tan olmoqda va O'zbekistonimizga 
hurmat-e'tibor bflan qaramoqda." 
I. A. Karimov
 ,,0'zbekistonda demokratik o'zgarishlarni yanada 
chuqurlashtirish va foqarolik jamiyati asoslarini shakllantirMuiing 
asosiy yo'ttalishlari". „Xalq so'zi", 2002-yil 30-avgust. 
O'zbekiston bilan  A Q S H o'rtasidagi  1 9 9 1 - y i l d a n  2 0 0 1 - y i l 
sentabrgacha davlat ahamiyati darajasida 28 ta tashrif qayd etilgan 
bo'lsa, 2001-sentabrdan 2002-yil apreligacha esa 20 taga yaqin ana 
shunday tashriflar amalga oshirildi. 
303 

2 0 0 2 - y i l  1 1 — 1 4 - m a r t kunlari O'zbekiston Prezidenti Islom 
Karimov boshliq davlat delegatsiyasi Prezident Jorj Bush taklifiga 
b i n o a n  r a s m i y davlat tashrifi  b i l a n  A Q S H d a  b o ' l d i .  A Q S H 
P r e z i d e n t i
  J . Bush
  v a  m a r t a b a l i  h u k u m a t  v a k i l l a r i
 Islom 
Karimovni Oq uyda obro'-e'tiborli  m e h m o n sifatida kutib oldi. 
T o m o n l a r xalqaro ahvol, Markaziy Osiyodagi jarayonlar, xalqaro 
terrorizmga qarshi kurash, harbiy va harbiy-texnikaviy, iqtisodiy 
h a m k o r l i k  m a s a l a l a r i d a  f i k r  a l m a s h d i l a r .  T a s h r i f  y a k u n i d a 
,,0'zbekiston bilan  A Q S H o'rtasida o'zaro sheriklik va hamkorlik 
asoslari  t o ' g ' r i s i d a deklaratsiya", ilmiy-texnikaviy  t a d q i q o t l a r , 
yadroviy materiallar va texnologiyalar tarqalishining oldini olishda 
hamkorlik, moliya, qishloq xo'jaligiga oid qator hujjatlar  i m z o -
landi. 
Eng  m u h i m i ,  A Q S H ni sinovli damlarda qo'llab-quwatlagani 
u c h u n  P r e z i d e n t i m i z
 Islom Karimov
  A m e r i k a  j a m o a t c h i l i g i 
t o m o n i d a n
 „Xalqaro miqyosdagi lider"
  m u k o f o t i bilan  t a q -
dirlandi. Bu  m u k o f o t  A m e r i k a xalqining  O ' z b e k i s t o n xalqiga 
hunnat-e'tiborining timsolidir. 
O'zbekistonning Yevropa  ° ' z
b e k i
s t o n Respublikasining  j a h o n 
mamlakatlari bilan ham-
  h a m j a m i y a t i g a integratsiyalashuvida 
korligi
  Y e v r o p a Ittifoqi  m a m l a k a t l a r i bilan 
o ' z a r o  m a n f a a t l i  a l o q a l a r n i  y o ' l g a 
qo'yish va tobora chuqurlashtirish alohida  o ' r i n tutadi. 1996- yil 
2 1 - i y u n d a Florensiya shahrida  i m z o l a n g a n  O ' z b e k i s t o n bilan 
Yevropa Ittifoqi o'rtasidagi „Sheriklik va hamkorlik to'g'risidagi 
b i t i m " , uning 1999- yil 1- iyulda kuchga kirishi mamlakatimizning 
Yevropa Ittifoqi  m a m l a k a t l a r i bilan  o ' z a r o  m u n o s a b a t l a r i n i n g 
h u q u q i y negiziga aylandi. 
O'zbekistonning Yevropa Ittifoqi mamlakatlari bilan siyosiy, 
iqtisodiy, ilmiy-texnik va  m a d a n i y - g u m a n i t a r aloqalari yildan-
yilga rivojlanib,  c h u q u r l a s h i b  b o r m o q d a .  B u g u n g i  k u n g a c h a 
respublikamizda Yevropa Ittifoqiga a'zo mamlakatlarning 145 firma 
va kompaniyasi vakolatxonalari akkreditatsiya qilindi. Yevropalik 
sarmoyadorlar ishtirokida tashkil etilgan 491 ta korxona ishlayapti, 
ulardan 111 tasi yflz foizlik Yevropa kapitaliga ega. 1995—2002-
yilladga Yevropa Ittifoqi mamlakatlarining firma va kompaniyalari 
respublikamizda  u m u m i y qiymati qariyb 8  m l r d  A Q S H dollarlik 
yirik sarmoyaviy loyihalarni amalga oshirishda qatnashdi. 2002- yilda 
O'zbekistonning Yevropa Ittifoqi mamlakatlari bilan  m a h s u l o t 
ayirboshlash hajmi 1 mlrd 65,8  m l n  A Q S H dollarini,  2 0 0 3 - yilda 
esa 1,2 mlrd  A Q S H dollarini tashkil etdi. 
304 

O'zbekistonning Yevropa Ittifoqining a'zosi, ulkan iqtisodiy 
va ilmiy-texnikaviy salohiyatga ega bo'lgan  G e r m a n i y a bilan o'zaro 
manfaatli aloqalari kengayib  b o r m o q d a . 
O'zbekiston Prezidentining
 Germaniyaga
 1993-yil  2 8 - aprel 
k u n i  b o s h l a n g a n  v a  b e s h  k u n  d a v o m  e t g a n  r a s m i y tashrifi 
O ' z b e k i s t o n bilan  G e r m a n i y a o'rtasida  m u n o s a b a t l a r n i  y o i g a 
q o ' y i s h d a  m u h i m  a h a m i y a t g a egadir.  A y n i  p a y t d a  b u safar 
respublikamizga Yevropa sari katta  y o ' l n i  o c h d i . I. Karimov 
G F R Federal prezidenti
 Rixard fon Vayzenker
 va Federal kansleri 
Gelmut Kol
 bilan samimiy, o'zaro tenglik asosida, ishonch va 
q a t ' i y a t  b i l a n  s u h b a t l a s h d i .  I k k i  d a v l a t  o ' r t a s i d a  m a d a n i y 
hamkorlik to'g'risida, sarmoyalar qo'yishni amalga oshirish va 
o'zaro himoya qilishga ko'maklashish to'g'risida, ilmiy tadqiqotlar 
va mutaxassislar fondini tashkil etish to'g'risida bitimlar imzolandi. 
O'zbekiston delegatsiyasi  G e r m a n i y a sanoatini o'rganishga katta 
e'tibor berishdi. Safar samarali bo'ldi, jiddiy va istiqbolli  m u n o s a -
batlar o'rnatishga, bo'lajak hamkorlik imoratiga poydevor qo'yildi. 
„Doycfie-bank",  „ M e r c e d e s - B e n z " va „Simens" kompaniya-
larining rahbarlari bilan uchrashuvlar bo'ldi, ular bilan hamkorlik 
qilish haqida kelishib olindi. Safar natijalariga ko'ra O'zbekiston— 
G e r m a n i y a  h a m k o r l i g i  m a s a l a l a r i  b o ' y i c h a  h u k u m a t l a r a r o 
komissiya tuzildi.  T o s h k e n t d a ikki  t o m o n l a m a savdo-iqtisodiy 
palata tashkil etildi,  G F R n i n g elchixonasi ochildi. 1994-yil 1-
sentabrda  G F R poytaxti  B o n n d a O'zbekiston Respublikasining 
Yevropada birinchi elchixonasi ochildi. Hozirgi paytda elchixona 
G e r m a n i y a n i n g yangi poytaxti Berlin  s h a h r i d a faoliyat yurit-
moqda. „Toshkent-Frankfurt" havo yo'li yo'lga qo'yildi,  O ' z b e -
kistonda  „ D o y c h e - b a n k " n i n g bo'limi faoliyat ko'rsatmoqda. 
1 9 9 5 - y i l  a p r e l d a  G e r m a n i y a  F e d e r a l  P r e z i d e n t i
 Roman 
Gersogning
  O ' z b e k i s t o n d a  b o ' l i s h i ikki  m a m l a k a t o'rtasidagi 
hamkorlikni yanada mustahkamladi.  R o m a n Gersog O'zbekistonda 
istiqomat qilayotgan 50 mingdan ortiqroq nemis millatiga mansub 
O'zbekiston mqarolarining hayoti bilan tanishib, ular  u c h u n teng 
i m k o n i y a t l a r  y a r a t i l g a n i d a n  m a m n u n  b o ' l d i .  G e r m a n i y a n i n g 
„Geydelberg"
 firmasi O'zbekistonda nashriyot-matbaa sohasida 
hamkorlik qilayotgan yirik kompaniyadir. „Geydelberg" firmasi 
asbob-uskunalari  b i l a n Yangiyo'l kitob fabrikasi,  T o s h k e n t va 
Nukus poligrafiya kombinatlari, Samarqanddagi „Tong" nashriyoti 
q a y t a  j i h o z l a n d i .  O ' z b e k i s t o n d a g i
 „Rastr"
  v a
 „Groteks" 
n a s h r i y o t l a r i  „ G e y d e l b e r g "  f i r m a s i  t e x n o l o g i y a s i  a s o s i d a 
ishlamoqda. Natijada maktablar uchun darslik, o'quv qo'llanmalari 
va boshqa turdagi nashriyot mahsulotlari ishlab chiqarish  a n c h a 
20 — Q. Usmonov 
305 

y a x s h i l a n d i .  2 0 0 1 - y i l d a  O ' z b e k i s t o n — G e r m a n i y a —  R o s s i y a 
hamkorligidagi
 „Namangan qog'oz"
  q o ' s h m a korxonasi qurilib 
ishga tushirildi.  O ' z b e k i s t o n n i n g  G e r m a n i y a bilan hamkorligi 
boshqa sohalarda  h a m kengayib bormoqda. 
O ' z b e k i s t o n  P r e z i d e n t i  I .  A .  K a r i m o v n i n g  2 0 0 1 - y i l  2 — 5 -
aprel kunlari  G e r m a n i y a Federativ Respublikasiga,  G e r m a n i y a 
F e d e r a l kansleri  G e r x a r d  S h r y o d e r n i n g  2 0 0 2 - y i l 9—10-  m a y 
k u n l a r i  O ' z b e k i s t o n g a qilgan rasmiy safarlari  O ' z b e k i s t o n -
G e r m a n i y a  o ' r t a s i d a g i  o ' z a r o  m a n f a a t l i  h a m k o r l i k n i  y a n g i 
bosqichga  k o ' t a r d i . 
Ikki  m a m l a k a t  t a d b i r k o r l a r i  v a  r a s m i y  d o i r a l a r i  o ' r t a s i d a 
aloqalar kengayib  b o r m o q d a . 1997- yilda  O ' z b e k i s t o n d a 55 ta 
G e r m a n i y a  k o m p a n i y a s i n i n g vakolatxonalari faoliyat yuritgan 
bo'lsa,  2 0 0 1 - yilda bu ko'rsatkich 80 taga yetdi.  U l a r n i n g eng 
yiriklari „Xobas  T A P O " , „Xiva  K a r p e t " va boshqalardir.  2 0 0 3 -
yilda  g e r m a n i y a l i k  s a r m o y a d o r l a r  i s h t i r o k i d a yengil  s a n o a t , 
o z i q - o v q a t  s a n o a t i ,  q i s h l o q  x o ' j a l i g i  m a h s u l o t l a r i n i  q a y t a 
ishlash, farmatsevtika sanoati,  t r a n s p o r t va  b o s h q a  s o h a l a r d a 
tashkil etilgan 138 ta korxona faoliyat  k o ' r s a t d i ,  u l a r d a n 40 tasi 
yuz foizlik  G e r m a n i y a kapitaliga ega. O'zbekistonga kiritila-
yotgan  G e r m a n i y a sarmoyalari hajmi  2 0 0 1 - yildayoq 1 mlrd 
A Q S H  d o l l a r i d a n  o s h d i . Ikki  m a m l a k a t  o ' r t a s i d a g i  s a v d o 
aylanmasi  2 0 0 1 - y i l d a 283,3  m l n  A Q S H dollarini tashkil etdi. 
G e r m a n i y a  F e d e r a t i v  R e s p u b l i k a s i  O ' z b e k i s t o n n i n g  Y e v r o -
padagi eng yirik iqtisodiy hamkoridir. 
1994- yil 9—12- iyun kunlari O'zbekiston davlat delegatsiyasi 
Niderlandiya
 (Gollandiya)da bo'ldi, qirolicha
 Veatriks
 va hukumat 
boshlig'i —  b o s h vazir
 Rudolf Lyubbers
 bilan ikki  t o m o n l a m a 
hamkorlik to'g'risida suhbatlar bo'ldi. O'zbekiston delegatsiyasi 
a'zolari kun davomida dehqonlar va chorvadorlar xo'jaligida bo'ldi, 
u l a r  b i l a n  s u h b a t l a s h d i ,  k o ' p  n a r s a l a r n i  o ' r g a n i s h d i . Safar 
natijasida O'zbekiston va Gollandiya o'rtasida davlatlararo  m u n o -
sabatlar prinsiplari haqida bayonot va savdo-iqtisodiy hamkorlik 
haqida protokol imzolandi. Gollandiya agrar xo'jaligi texnologiyasi, 
urug' va nasllari,  m e h n a t usularidan O'zbekistonda foydalanishga 
kelishildi. Bugungl  k u n d a O'zbekistonda Gollandiya kartoshka 
urug'lari ekilib  m o i hosil yetishtirilmoqda. 
O'zbekiston bilan Fransiya o'rtasida munosabatlarni o'rnatish 
va rivojlantirish  m u h i m ahamiyatga ega. 1993- yil 28—30- oktabr 
kunlari O'zbekiston delegatsiyasining
 Fransiyaga
 rasmiy tashrifi 
ikki davlat o'rtasidagi hamkorlikka asos soldi. Prezident I. Karimov 
Fransiya Prezidenti F. Mitteian, Fransiyaning boshqa rahbarlari 
306 

h a m d a jamoatchilik vakillari bilan  d o ' s t o n a suhbat va samarali 
muzokaralar yuritdi. F.Mitteran qabul marosimida nutq so'zlab: 
„Hozirgi siyosiy vaziyatda Markaziy Osiyoda yetakchi  o ' r i n n i 
egallab turgan mustaqil O'zbekiston Sharq bilan  G ' a r b o'rtasida 
ishonchli ko'prik bo'lishi  m u m k i n .  K o ' p asrlik tarix teran  a n ' a n a -
larga ega  b o ' l g a n ,  i n s o n i y a t n i n g faxriga aylangan  a l l o m a l a r n i 
yetkazib bergan O'zbekiston  d o i m o fransuzlarning diqqatini tortib 
kelgan. Bu tashrifdan keyin shuni ishonch bilan aytish mumkinki, 
m a m l a k a t i n g i z biz  u c h u n  y a n a d a  y a q i n  b o ' l i b  q o l d i " ,  d e b 
t a ' k i d l a d i .  B u  V a t a n i m i z  t o ' g ' r i s i d a ,  u n i n g  s h o n - s h u h r a t i n i 
ulug'lovchi xolisona, oliyjanoblik bilan berilgan bahodir. Safar 
natijasida Parijda
 ,,0'zbekiston Respublikasi va Fransiya Respub-
likasi o'rtasida do'stlik va hamkorlik to'g'risida shartnoma", 
madaniyat, ilmiy-texnikaviy va maorif sohasida hamkorlik qilish 
to'g'risida bitim, sarmoyalarni o'zaro rag'batlantirish va himoya-
lash to'g'risida bitim imzolandi. 
Mamlakatimiz rahbarining
 Parij Xartiyasini
 imzolashi respub-
l i k a m i z d a  d e m o k r a t i y a n i n g  y a n a d a rivojlanishi,  s h u n i n g d e k , 
O'zbekistonning Yevropa va boshqa taraqqiy etgan mamlakatlar 
bilan yanada yaqinlashuvi  u c h u n  m u h i m ahamiyatga ega bo'ldi. 
O'zbekiston Milliy banki bilan Fransiyadagi yirik „Kredit Kom-
mersial de Frans"
  b a n k i  o ' r t a s i d a  m u d d a o l a r  h a q i d a  b i t i m 
i m z o l a n d i ,  u n d a  B u x o r o d a neftni qayta ishlash zavodi qurish 
loyihasini pul bilan ta'minlash ko'zda tutildi. Taniqli
 „Elf-akiten" 
neft-kimyo konserni,
 „Texnip"
 firmasi va boshqa kompaniyalar 
bilan Buxoroda neftni qayta ishlash zavodi qurishga kelishildi. 
Fransiya va O'zbekiston o'rtasida savdo-sotiq hisob-kitoblarini 
t a ' m i n l a b  t u r g a n
 „Kredit kommersial de Frans"
 banki zavod 
qurilishini  h a m mablag' bilan ta'rninladi. O'zbekiston bu bankka 
mablag' qo'ydi, u hamkorlik  u c h u n kafolat bo'lib turibdi. Ana shu 
hamkorlik va hujjatlar qatoriga 1994- yil  2 5 — 2 7 - aprel kunlari 
Fransiya Prezidenti
 F.Mitteranning
 O'zbekistonga qilgan rasmiy 
tashrifi chog'ida imzolangan ikki mamlakat tashqi ishlar vazirliklari 
o'rtasidagi hamkorlik to'g'risida, O'zbekiston va Fransiya o'rtasida 
fuqarolarning erkin harakati haqidagi bitimlar, shuningdek havo 
transporti sohasida hamkorlik to'g'risidagi deklaratsiyalar qo'shildi. 
1996-yil aprel oyida O'zbekiston Prezidenti boshchiligidagi davlat 
delegatsiyasining  F r a n s i y a g a tashrifi  c h o g ' i d a ikki  m a m l a k a t 
o'rtasida ikki  t o m o n l a m a soliq olmaslik to'g'risida konvensiya 
h a m d a moliyaviy protokol imzolandi. 
O'zbekiston bilan Fransiya o'rtasida iqtisodiy, ilmiy, madaniy 
aloqalar kengayib  b o r m o q d a . Qishloq xo'jalik mahsulotlarini 
307 

qayta ishlash, oziq-ovqat, neft va gaz sanoati, qurilish va boshqa 
sohalarda hamkorlik qilinmoqda. 
O ' z b e k i s t o n  x a l q a r o ishlarda  k a t t a tajriba va nufuzga ega 
bo'lgan
 Buyuk Britaniya
 bilan  h a m hamkorlik qilmoqda. 1993-yil 
17—19-iyul kunlari Buyuk Britaniya qirolichasining qizi
 malika 
Anna
  O ' z b e k i s t o n d a  b o ' l i b ,  m a m l a k a t i m i z bilan, xalqimizning 
turmush tarzi bilan tanishib, Samarqand shahrining o'lmas tarixiy 
yodgorliklarini ziyorat qilib ketdi. 1993-yil 15-oktabr kuni Buyuk 
Britaniya tashqi ishlar va hamdo'stlik ishlari bo'yicha davlat vaziri 
Daglas Xogning
 O'zbekistonga safari chog'ida ikki davlat o'rtasida 
m a d a n i y a t va  t a ' l i m sohasidagi hamkorlik, ikki  y o q l a m a soliq 
olmaslik to'g'risida bitimlar imzolandi. 
1 9 9 3 - yil  2 2 — 2 5 -  n o y a b r  k u n l a r i  O ' z b e k i s t o n  P r e z i d e n t i 
I. Karimov boshliq respublikamiz delegatsiyasining rasmiy amaliy 
tashrif bilan
 Buyuk Britaniya
 va
 Shimoliy Irlandiya
 birlashgan 
qirolligida bo'lishi ikki  m a m l a k a t o'rtasidagi  h a m k o r l i k tarixida 
b u y u k voqea  b o ' l d i .  M a m l a k a t i m i z rahbarini qirolicha
 Yeliza-
veta II,
  b o s h vazir
 J.Meyjor
  b i l a n  s a m i m i y ,  o c h i q ,  o ' z a r o 
manfaatli suhbatlari,  m u z o k a r a l a r i  b o ' l i b  o ' t d i . Safar samarali 
bo'ldi.
 O'zbekiston Respublikasi bilan Buyuk Britaniya qirolligi 
o'rtasida o'zaro iqtisodiy aloqalar to'g'risida shartnoma,
  s a r m o -
yalarni o'zaro rag'batlantirish va himoyalash to'g'risida bitim, havo 
y o ' l l a r i n i  o c h i s h  t o ' g ' r i s i d a  b i t i m , ikki  m a m l a k a t  h u d u d i d a 
f u q a r o l a r n i n g  e r k i n yurishi  h a q i d a  m e m o r a n d u m  i m z o l a n d i . 
M a s h h u r
 Rotshildlar
 banki  h a m d a Yevropa tiklash va taraqqiyot 
b a n k i  r a h b a r l a r i  b i l a n  u c h r a s h u v l a r  b o ' l d i ,  u l a r  b i l a n  o ' z a r o 
h a m k o r l i k  h a q i d a  b i t i m l a r  t u z i l d i .  Y e v r o p a  q a y t a tiklash  v a 
taraqqiyot banki O'zbekistonda oltin qazib olish korxonalari qurish 
u c h u n 150  m l n  A Q S H dollari ajratishga qaror qildi. O'zbekiston va 
„Lonro"
 kompaniyasi o'rtasida imzolangan oltin biznes haqidagi 
b i t i m  a m a l i y  a h a m i y a t g a  e g a  b o ' l d i .  B u  t a d b i r l a r  a m a l g a 
o s h i r i l m o q d a .  L i v e r p u l  p a x t a assotsiatsiyasi  r a h b a r l a r i  b i l a n 
O'zbekiston paxta tolasini  j a h o n bozorida sotish masalalari bo'yicha 
muzokaralar bo'ldi. „Toshkent—London" havo yo'lida samolyot 
qatnovining yo'lga qo'yilishi aloqalarni yaxshilashda  m u h i m
 j 
ahamiyatga ega bo'lfli. 1996-yilning boshlarida O'zbekistonda— ) 
Britaniya Kengashi bo'limining ish boshlashi  h a m - k o r l i k n i
 J 
mustahkamlash va kengaytirish yo'lidagi yangi qadam bo'ldi. \ 
O'zbelustonning
 Finlandiya, Avstriya, Belgiya, Shveysariya,
 j 
Italiya, Ispaniya, Gretsiya, Polsha, Vengriya, Chexiya, Slovakiya,
 j 
Xorvatiya, Bolgariya
 kabi Yevropa mamlakatlari bilan siyosiy, \ 
diplomatik, iqtisodiy va madaniy aloqalari o'rnatildi va kengayib 
308 

bormoqda. Shveysariyaning Altendorf shahrida O'zbekiston Savdo 
uyining ochilishi  m u h i m voqea bo'ldi. Bu maskan bugungi kunda 
savdo uyigina bo'lib qolmay, O'zbekistonning Yevropa va  j a h o n d a 
biznes va savdo markazi hisoblanadigan  m a m l a k a t — Shveysa-
riyadagi vakobtxonasiga  h a m aylandi. 1995-yil oktabrda Jenevada 
,,0'zbekistonda xususiyiashtirish: hamkorlik uchun imkoniyatlar" 
mavzusida konferensiya bo'lib o'tdi. Shu yil noyabr oyida esa 
L o n d o n d a  o ' t g a n
 „O'zbekistonda biznes"
  k o n f e r e n s i y a s i d a 
iqtisodiy islohotlarning xususiyatlari  m u h o k a m a qilindi.  S h t u t -
gartda  b o ' l i b  o ' t g a n
 „Buyuk ipak yo'li merosi: O'zbekiston" 
ko'rgazmasi O'zbekistonning aql-ziyo sohasida  j a h o n d a tutgan 
o'rniga va salohiyatiga berilgan katta  b a h o bo'ldi. 
O'zbekiston Prezidentining Davosda  h a r yili o'tadigan  j a h o n 
iqtisodiy  a n j u m a n i d a ishtirok etishi va  a n j u m a n d a  s o ' z l a g a n 
nutqlari uning ishtirokchilarini, davlat va  h u k u m a t boshliqlarini, 
xalqaro moliya tashkilotlari, yirik banklar va kompaniyalarning 
rahbarlarini, qolaversa  j a h o n biznesmenlarini O'zbekiston bilan, 
uning salohiyati bilan tanishtirdi, O'zbekistonga xorijiy sarmoya-
larni jalb qilishda katta ahamiyatga ega bo'ldi. 
O ' z b e k i s t o n  t a s h q i siyosatining  j o ' g ' r o f i y a s i uzluksiz  k e n -
g a y i b  b o r m o q d a . U  m u s t a q i l l i k n i  m u s t a h k a m l a s h g a ,  x a l q 
farovonligini va xavfsizligini  t a ' m i n l a s h g a yo'naltirilgan.  O ' z b e k 
diplomatiyasi xorijiy  m a m l a k a t l a r d a n  s a d a q a  s o ' r a s h g a  e m a s , 
ikki  t o m o n l a m a manfaatdorlikka, insonparvarlikning yuksak va 
oliyjanob prinsiplariga tayanadi. Respublika Prezidenti I.  K a r i -
m o v qaysi  m a m l a k a t d a  b o i m a s i n ,  a w a l o , ulardagi ilg'or tajri-
b a n i  o ' r g a n i s h g a , foydali  n a r s a l a r n i  t o p i s h g a ,  u l a r d a n foy-
dalanishga alphida e'tibor beradi. 
O'zbekiston tashqi siyosatida iqtisodiy omillar hal qiluvchi 
rol  o ' y n a y d i . Xorijiy  m a m l a k a t l a r d a n respublikaga ilg'or  t e x -
nologiyalar, sarmoyalar kirib kelishi,  k o ' p l a b  q o ' s h m a  k o r x o n a -
larning qurilishi oqilona tashqi siyosatning natijasidir.