U n w Mustaqil O'zbekiston davlatining 1 b u b

kiston aloqalari  b o r m o q d a . Tojikistonda
  1 9 0 2 — l w 
284 

y i l l a r d a ^ ... . 
i q t i s o d i v
d a v o n l
  e t g a n  b i r o d a r k u s h l i k
  U
r u s h i  T o j i k i s t o n n i n g 
katlar i taraqqiyotiga salbiy ta'sir  e t d i , uning  q o ' s h n i  m a m l a -
ta'sir  e t c }
i m i a d a n
  O ' z b e k i s t o n  b i l a n  h a m k o r l i g i g a  h a m salbiy 
1997^i-
m u x o
l j f yilda  M o s k v a d a Tojikistonning rasmiy hokimiyati bilan 
s h a r t n o r i
1 
k
u
c
n
l
a
r
  o ' r t a s i d a  t u z i l g a t i milliy  m u r o s a  h a q i d a g i 
m
u
d
d
a
o
\ a Markaziy Osiyo mintaqasj mamlakatlari  u c h u n ayni 
yana  j o n ^ ° '
l d i
-  T ° J i ^
o
n
n
m
g  q o ' s h n i mamlakatlar bilan aloqalari 
1998-  v i l ^
s t o n
 Prezidenti Islom  K a t i m o v n i n g taklifiga  b i n o a n 
O ' z b e k k *~  y
3 1 1
^
1
" Tojikiston Prezidenti Imomali Rahmonov 
tashrif y
 
o
n
g
a  a m a l i
y tashrif bilan kelcjj. ikki mamlakat rahbarlari 
v a  T o i i i ^
1 0 1
^ bo'yicha  q o ' s h m a axb^jot imzoladilar. O'zbekiston 
e u m a n i V
i s t o n 
B
o
s
h 
v
a
z
i
r
l
a
r
i  s
° g '
u
9 n i saqlash,  m a d a n i y a t  v a 
t o ' e ' r i s P
  s o n a
'
 
f
a
n
'
t
e
x
n
i
k
a 
v
a
 wtorot
 sohalari bo'yicha hamkorlik 
o ' r t a s i d a ^  b i t i m l a r n i imzoladilar. IK±i  m a m l a k a t  h u k u m a t l a r i 
bo'vicha ^ tashish  h a m d a gaz yetkazib berish, Tojikistonniig qarzi 
O ' z b e k
 
0
<
z
a
r
0
 hisob-kitob to'g'risida.gi bitimlar  h a m imzolandi. 
m u s t a w i
s t o n
  v a
  T ° J
i k i s t o n
  m
u n o
^ a b a t l a r i  o ' z i n i n g  y a n g i , 
Q
l z b e k
j l a m l a n i s h  v a  t a r a q q i y o t  d a v
r
i
g a
  o ' t d i .  S h u  v a q t g a c h a 
i m z o l a n ^
o n 
b
i
l
a
n 
T
o
J
i
k
i
s
t
o
n
  o ' ^ i d a  3 0  d a n ortiq hujjatlar 
m l n  A ( l
a n
-
 
U
l
a
r
  ° '
I t a s i d a 
t
o
v
a
r
  ^ i ^ o s h l a s h hajmi 1997-yilda  5 0 
k o ' p d i r ^
H
 dollaridan oshdi, bu avvalgi yilga nisbatan 50 foiz 
k o m m m  O ' z b e k i s t o n  T o j i k i s t o n  h u d u d i d a n  o ' t g a n  t r a n s p o r t 
15 ta
  0
'Nikatsiyalardan foydalanrnoqda. 2000- yilda O'zbekistonda 
4 s h m
> b e k - t o j i k qo'shma korxonasi, Tojikistonda 3 ta tojik-o'zbek 
^ korxonasi faoliyat yuritdi. 
O'zbek 1991-yilda  O ' z b e k i s t o n va  T u r k m a -
n i s t o n *
s t o n  v a 
T
u
r
k
m
a
"  n i s t o n  p f e z i d e n t l a r i  u c h r a s h u v i d a 
T u r k m a
a l o q a l a
"  „ 0 ' z b e k i
s
t o n  R e s p u b l i k a s i  b i l a n 
risida" s a v d o
_ - \ h a r t n o m a imzolandi. Bu shartnoma ikki davlat o'rtasidagi 
I  K #
i s o d i
y '
  m a
d a n i y aloqalarga  n
e g
i z bo'lib xizmat qilmoqda. 
t
o
n
g
a  r
A r i m o v n i n g  1 9 9 3 - y i l 14—15^ aprel kunlari  T u r k m a n i s -
g a y i s m ^ m i y
  s a f a r i
 **** davlat o'rtasidagi aloqalarni yanada  k e n -
v a  t a b i |
a
 xizmat qilmoqda.  A n a shu
  s a
f a r chog'ida  t o m o n l a r neft 
zarur  k V  S
3 2
  Q
3 2
*
  o u s
h > Q
a
Yta ishlash  v a tashish, buning  u c h u n 
s o h a d a
l ) r x o n a  v a inshootlarni qurish  h a m d a ishga tushirish,  b u 
m u h o k - ^ loyihalarni birgalikda pul bilan  t a ' m i n l a s h masalalarini 
t e m i r y o >
m a
 Qildilar-  T o m o n l a r  j a h o n talablariga  m o s avtomobil va 
'liar qurish sohasida zarur chora-tadbirlar ko'rish haqida 
285 

kelishib olishdi. Suv boyliklaridan foydalanish, ekologiya, savdo-
iqtisodiy aloqalarni kengaytirish masalalari  m u h o k a m a etildi. 
O'zbekiston Prezidenti I.  K a r i m o v 1996- yil 16- yanvar kuni 
amaliy tashrif bilan  T u r k m a n i s t o n d a  b o ' l d i . Chorjo'y shahrida 
S. Niyazov bilan I.  K a r i m o v o'rtasida va ikki  m a m l a k a t  d e l e -
gatsiyalari  o ' r t a s i d a  m u z o k a r a l a r  b o ' l d i .  B r e z i d e n t l a r
 O'zbe-
kiston bilan Turkmaniston o'rtasida do'stlik, hamkorlik va 
o'zaro yordam to'g'risidagi shartnomani,  O ' z b e k i s t o n  b i l a n 
T u r k m a n i s t o n  o ' r t a s i d a davlat chegarasini  q o ' r i q l a s h d a  h a m -
korlik qilish to'g'risidagi va suv xo'jaligi masalalari  b o ' y i c h a 
bitimlarni imzoladilar. Ikki  m a m l a k a t  h u k u m a t l a r i o'rtasida esa 
sarmoyalarni rag'batlantirish va  o ' z a r o himoyalash, havo  y o ' l i , 
bojxona ishlarida hamkorlik va  o ' z a r o  y o r d a m , uzoq  m u d d a t l i 
savdo-iqtisodiy  h a m k o r l i k n i n g asosiy yo'nalishlari,  d a r o m a d va 
m u l k d a n  i k k i  y o q l a m a  s o l i q  o l m a s l i k ,  m a d a n i y a t ,  t a ' l i m , 
s o g ' l i q n i  s a q l a s h , sayyohlik  v a  b o s h q a  s o h a l a r d a  h a m k o r l i k 
qilish to'g'risidagi 20  d a n ziyod bitimlar  i m z o l a n d i . 
P r e z i d e n t i m i z Islom  K a r i m o v n i n g 2007-yil  o k t y a b r  o y i d a 
T u r k m a n i s t o n g a  d a v l a t  t a s h r i f i ,  2 0 0 8 - y i l  m a r t  o y i d a 
T u r k m a n i s t o n  P r e z i d e n t i  G u r b a n g u l i  B e r d i m u h a m m e d o v n i n g 
O ' z b e k i s t o n g a  d a v l a t tashrifi  c h o g ' i d a  i q t i s o d i y  h a m k o r l i k 
to'g'risidagi davlatlararo  s h a r t n o m a ,  D o ' s t o n a  m u n o s a b a t l a r va 
h a r  t o m o n l a m a  h a m k o r l i k n i  y a n a d a  m u s t a h k a m l a s h 
t o ' g ' r i s i d a g i  d a v l a t l a r a r o  s h a r t n o m a  b a  b i r  q a t o r  b i t i m l a r 
imzolandi.  Q a b u l qilingan  s h a r t n o m a va bitimlar O'zbekiston va 
T u r k m a n i s t o n  o ' r t a s i d a g i  m u n o s a b a t l a r n i  y a n g i  b o s q i c h g a 
ko'tardi. 
yashovchi  b a r c h a xalqlar o'rtasidagi qadimiy do'stlik aloqa-
larini yangi sharoitda  m u s t a h k a m l a s h n i  n a z a r d a tutib
 „Turkis-
ton — umumiy uyimiz"
 degan  g ' o y a n i ilgari surdi.  M i n t a q a 
jamoatchilik vakillarini, birinchi navbatda, ijodkor ziyolilar— 
yozuvchilar, tarixjchilar va boshqalarning e'tiborini  T u r k i s t o n 
tuyg'usini—tarixiy birlik tuyg'usini qaytadan tiklashga qaratdi. 
M i n t a q a ziyolilari,  T u r k i s t o n  z a m i n i d a  y a s h o v c h i  b a r c h a 
xalqlarni yaqinlashtirish maqsadida yurgan sog'lom kuchlar bu 
g'oyani qo'llab-quwatladilar. „Turkiston—umumiy uyimiz" deb 
n o m olgan jamoatchilik harakati tashkil topdi. 
1 9 9 5 - y i l  2 1 - n o y a b r  k u n i  T o s h k e n t d a  M a r k a z i y  O s i y o 
ziyolilari ishtirokida
 „Qardosh xalqlar uchrashuvi"
 mavzusida 
Turkiston—umumiy 
uyimiz 
O ' z b e k i s t o n  P r e z i d e n t i  I s l o m  K a r i -
m o v o'zbek,  q o z o q , qirg'iz,  q o r a q a l -
p o q , tojik,  t u r k m a n  v a  m i n t a q a d a 
286 

IsK>ta Karimov va Chingiz Aytmatov. 
x a l q ^ o qurultoy bo'lib o'tdi. Qurultoyda  „ T u r k i s t o n — u m u m i y 
u y i r t ^ z " harakatiAi  b i r i n c h i l a r d a n  b o ' l i b  q o ' l l a b - q u w a t l a g a n 
o l a r r ^ r o  m a s h h u r  b o ' l g a n qirg'iz yozuvchisi Chingiz Aytmatov 
ma'Aiza qildi. Nfa'ruzachi va so'zga  c h i q q a n qardosh xalqlar 
vakiWari mintaqada yashab o'tgan ajdodlarimiz ruhi bilan olis 
istiqfblda tug'ilajak avlodlar bog'liqligi, mintaqa yaxlitligi, ya-
gon£ Turkiston t^yg'usining muqaddasligi haqida so'zladilar. 
Qur^'toyda, „Turk%on xalqlari madaniyati Assambleyasi" tashkil 
etildi- Chingiz Aylmatov Assambleya Prezidenti, Odil Yoqubov 
A s s ^ b l e y a  v i t s ^ p r e z i d e n t i  e t i b  s a y l a n d i .  A s s a m b l e y a n i n g 
q a r o % ) h i Toshkeflt shahrida bo'lib, Bishkek va Almatida uning 
bo'lirhlari tashkil etildi. 
„ T u r k i s t o n — u i n u m i y  u y i m i z "  g ' o y a s i n i  t o ' g ' r i  t u s h u n i s h 
lozirn.  U n i n g tagida Markaziy Osiyo mamlakatlarini birlashtirish 
yoki  u l a r tepasid^  t u r u v c h i yangi bir  t u z i l m a n i yaratish kabi 
macj
s
adlar qo'yil^yotgani  y o ' q .  „ T u r k i s t o n — u m u m i y  u y i m i z " 
d e g ^ d a  b a r c h a t%kiy davlatlar,  h a m m a turkiy xalqlar  n a z a r d a 
t u t i l
a
y o t g a n i ham  y o ' q .  G a p Turkiston deb  n o m l a n g a n siyosiy-
jug'f^fiy  h u d u d Ustida,  h u d u d d a g i mamlakatlarning  o ' z a r o 
birli8ini mustaHlcamlash,  u l a r n i n g xalqlarini  y a q i n l a s h t i r i s h 
haqWa  b o r m o q d #  M a r k a z i y Osiyo davlatlarining  h a r biri  o ' z 
d o i r % d a , o'z tara^qiyot yo'lidan rivojlanib boraveradi. 
287 

Turkiston xalqlari madaniyati Assambleyasi tashabbusi bilan 
Markaziy Osiyo mamlakatlari madaniyat, san'at, adabiyot va fan 
namoyandalari o'rtasida aloqalarni chuqurlashtirish, xalqlarni bir-
biriga yanada yaqinlashtirish tadbirlari ko'rilmoqda. 1997-yilda 
Bishkekda „Mustaqillik vaziyatida ma'naviyat masalasi" 
mavzusida simpozium bo'lib o'tdi. Simpoziumda qardosh xalqlar 
ma'naviyatining yangi sharoitdagi holati va rivojlantirish muarrt-
molari haqida qimmatli fikrlar bildirildi. 
Toshkentda 1997- yil aprelda taniqli qozoq adibi Muxtor 
Avezovning ijodiga bag'ishlangan „Muxtor Avezov va O'zbek 
adabiyoti" mavzusida ilmiy konferensiya bo'ldi. 1997-yil may 
oyida „Mustaqillik — baxtimiz, toleimiz, kamolimiz" mavzusida 
mushoira, „ Markaziy Osiyo mustaqil davlatlari xalqlari 
she'riyatining buguni va ertasi" mavzusida davra suhbati bo'lib 
o'tdi. 
1997- yil — oktabrda Assambleya Almatida „Muxtor Avezov 
va jahon adabiyoti" mavzusida uning 100 yilligiga bag'ishlangan 
xalqaro konferensiya o'tkazdi. 
1997- yil oktabr oyidan boshlab Assambleya tashabbusi bilan 8 
sahifalik „Markaziy Osiyo madaniyati" nomli haftalik gazeta 
o'zbek, qozoq, qirg'iz, tojik, rus tillarida chiqmoqda. Bu tadbirlar 
mintaqa xalqlari o'rtasidagi azaliy do'stlik aloqalarini yanada 
mustahkamlash va chuqurlashtirishga ko'maklashmoqda. 
Savol va topshiriqlar 
1. Markaziy Osiyo mintaqasiga qanday respublikalar kiradi? Bu ibora 
q a c h o n muomalaga kiritildi? 
2. Markaziy Osiyo respublikalari o'rtasida aloqalarning  y o i g a  q o ' y i -
lishi haqida nimalarni bilasiz? 
3 .  O r o l  m u a m m o s i n i  h a l  q i l i s h  y o ' l i d a  q a n d a y  t a d b i r l a r  a m a l g a 
oshirilmoqda? 
4. Markaziy Osiyo Iqtisodiy Hamjamiyati  ( M O I H ) tashkil topishini 
tushuntirib bering. 
5.  M O I H davlatfari o'rtasidagi aloqalar haqida nimalarni bilasiz? 
6. O'zbekistonning Qozog'iston, Qirg'iziston va Tojikiston bilan tuzil-
gan abadiy do'stlik to'g'risidagi shartnomalarning mohiyati nima? 
7.  N i m a sababdan  M O I H Markaziy Osiyo Hamkorlik tashkiloti etib 
qayta tuzildi? 
8.  M O H raisi etib kim saylandi? 
9 .  O ' z b e k i s t o n n i n g  Q o z o g ' i s t o n  b i l a n  h a m k o r l i g i  h a q i d a  s o ' z l a b 
bering. 
288 

10. O'zbekiston va Qirg'iziston o'rtasidagi hamkorlik aloqalari haqida 
nimalarni bilasiz? 
11. O'zbekiston va Tojikiston o'rtasidagi aloqalar haqida so'zlab bering. 
12. O'zbekiston va Turkmaniston o'rtasidagi aloqalar haqida nimalarni 
22- §. O'zbekistonning xorijiy mamlakatlar bilan 
o'zaro manfaatli aloqalari 
O ' z b e k i s t o n davlat  m u s t a q i l l i g i n i  q o ' l g a  k i r i t g a n  k u n d a n 
boshlab, jahondagi nufuzli davlatlar bilan hamkorlik qilish yo'lidan 
bormoqda. 
rivojlantirishga kirishdi.  N e g a k i ,  O ' z b e k i s t o n n i n g  r u h i ,  d i n i , 
urf-odatlari va  a n ' a n a l a r i Osiyodagi mamlakatlarga yaqindir. 
1 9 9 1 - y i l  1 6 — 1 9 - d e k a b r  k u n l a r i  1 .  K a r i m o v  b o s h l i q 
O ' z b e k i s t o n davlat delegatsiyasi  m a m l a k a t i m i z mustaqilligini 
birinchi  b o ' l i b  t a n olgan  m a m l a k a t — Turkiyada  b o ' l d i . Turkiya 
p r e z i d e n t i Turg'ut O'zol,  b o s h vazir Sulaymon Demirel va 
b o s h q a  r a h b a r l a r ,  i s h b i l a r m o n l a r  b i l a n  a m a l i y  u c h r a s h u v l a r , 
suhbatlar bo'lib o'tdi. Safar  c h o g ' i d a
 O'zbekiston Respublikasi 
bilan Turkiya jumhuriyati o'rtasida davlatlararo munosabat-
larning asoslari va maqsadlari to'g'risida
  s h a r t n o m a , konsullik 
vakolatxonalarini ayirboshlash to'g'risida protokol, iqtisodiy va 
savdo sohasidagi  h a m k o r l i k  t o ' g ' r i s i d a  b i t i m ,  m a d a n i y a t , fan, 
t a ' l i m ,  s o g ' l i q n i  s a q l a s h , sport  v a  t u r i z m  s o h a s i d a g i  o ' z a r o 
h a m k o r l i k  t o ' g ' r i s i d a  b i t i m ,  t r a n s p o r t  v a  k o m m u n i k a t s i y a l a r 
sohasidagi  h a m k o r l i k  t o ' g ' r i s i d a  b i t i m ,  a x b o r o t ayirboshlash, 
t e l e v i d e n i y a  v a  r a d i o  e s h i t t i r i s h  b o ' y i c h a  h a m k o r l i k  q i l i s h 
haqida protokollar va  b o s h q a hujjatlar imzolandi. 
O ' z b e k i s t o n bilan Turkiya o'rtasidagi  m u n o s a b a t l a r keyingi 
yillarda  a n c h a kengaydi. 1992- yil  2 8 - aprel kuni O'zbekistonda 
Turkiya elchixonasi, Turkiyada O'zbekiston elchixonasi  o c h i l -
d i  v a faoliyat  k o ' r s a t m o q d a .  H a m k o r l i k n i n g  y a n a d a  c h u q u r -
lashtirishda Turkiya davlati rahbarlari  T u r g ' u t  O ' z o l ,  S u l a y m o n 
D e m i r e l ,  T a n s u Chiller,  M esu t Yilmazar  A h m e t Sezerlarning 
O'zbekistonga rasmiy tashriflari  c h o g ' i d a  i m z o l a n g a n hujjatlar 
katta ahamiyatga ega  b o ' l d i . Ikki davlat o'rtasidagi hamkorlik 
1 9 - Q . Usmonov 289 
bilasiz? 
O'zbekistonning Yaqin 
va O'rta Sharq mamla-
katlari bilan hamkorligi 
O ' z b e k i s t o n  R e s p u b l i k a s i  b i r i n c h i 
navbatda Yaqin va  O ' r t a  S h a r q  h a m -
d a  a r a b  m a m l a k a t l a r i  b i l a n  d a v -
latlararo  m u n o s a b a t l a r o'rnatish va 

g a z l a m a  v a  t a y y o r  k i y i m - k e c h a k  i s h l a b  c h i q a r i s h ,  q i s h l o q 
x o ' j a l i k  m a h s u l o t l a r i n i  q a y t a  i s h l a s h ,  q o ' s h m a  k o r x o n a l a r 
qurish, kadrlar tayyorlash,  t u r i z m n i rivojlantirish va  b o s h q a 
sohalarda amaliy natijalar  b e r m o q d a .  O ' z b e k i s t o n d a  T u r k i y a 
s a r m o y a d o r l a r i  i s h t i r o k i d a 200  d a n  o r t i q r o q  q o ' s h m a  k o r -
xonalar barpo etildi. 1996- yil iyun oyida O'zbekiston  a v t o m o -
bilsozlik korxonalari assotsiatsiyasi —  , , 0 ' z a v t o s a n o a t "  T u r -
kiyaning  „ K o c h X o l d i n g " konserni bilan  S a m a r q a n d  s h a h n d a 
„ S a m K o c h a v t o " o'zbek-turk  q o ' s h m a korxonasini barpo etish 
to'g'risida  s h a r t n o m a tuzdilar. Tez  o r a d a bu  q o ' s h m a korxona 
bunyod etildi va sig'imi  o ' r t a c h a avtobuslar  h a m d a 8  t o n n a -
gacha yuk ko'taradigan yuk avtomobillar yig'ish yo'lga qo'yildi. 
Ikki  m a m l a k a t  o ' r t a s i d a g i  o ' z a r o  t o v a r  a y i r b o s h l a s h  h a j m i 
1992- yilda 75 mln  A Q S H dollarini tashkil etgan bo'lsa, 1998-
yilda 275 mln  A Q S H dollariga ko'paydi. 
1992-yil 27—28- iyun kunlari Pokiston Islom Respublikasi 
Bosh vaziri  M u h a m m a d  N a v o z Sharifning  O ' z b e k i s t o n g a 
rasmiy davlat tashrifi ikki davlat o'rtasidagi aloqalarga asos soldi. 
Safar kunlarida ,,0'zbekiston Respublikasi bilan Pokiston Islom 
Respublikasi o'rtasida davlatlararo munosabatlar va hamkorlik 
^rinsiplari to'g'risida"  s h a r t n o m a , iqtisodiy va savdo hamkorligi 
to'g'risida,  m a d a n i y a t , sog'liqni saqlash, fan, texnika, kadrlar 
tayyorlash,  t u r i z m , sport va  o m m a v i y axborot sohasida  h a m -
Korlik qilish to'g'risida bitimlar imzolandi. 
O'zbekiston va Pokiston o'rtasidagi  h a m k o r l i k n i O'zbekiston 
prezidenti Islom Karimovning 1992-yil 13—14-avgust kunlari 
P o k i s t o n g a rasmiy tashrifi va  u n d a  i m z o l a n g a n hujjatlar  y a n a d a 
'yangi  p o g ' o n a g a  k o ' t a r d i . Ikki davlat o'rtasida suv resurslari, 
^lektrlashtirish, irrigatsiya va melioratsiya sohasida  h a m k o r l i k 
j\ilish to'g'risida,  p o c h t a va  t e l e k o m m u n i k a t s i y a sohasida, dav-
v
a t  b a n k l a r i  v a milliy  b a n k l a r  o ' r t a s i d a  v a k o l a t x o n a l a r ayir-
b o s h l a s h  t o ' g ' r i s i d a , investitsiyalar  v a  s a r m o y a l a r n i  h i m o y a 
qilish to'g'risida bitimlar imzolandi. 
i  P o k i s t o n  I s l o m t  R e s p u b l i k a s i  B o s h vaziri Benazir  B x u t t o 
9 9 5 - yil  m a y  v a  n o y a b r  o y l a r i d a  O ' z b e k i s t o n g a  t a s h r i f 
Aiuyurdi.
 Ikki davlat  o ' r t a s i d a g i  h a m k o r l i k n i kengaytirish va 
L
v l a r k a z i y  O s i y o xavfsizligi,  A f g ' o n i s t o n d a  b i r o d a r k u s h l i k 
jvirushini to'xtatish masalalari  b o ' y i c h a fikr almashildi. Iqtiso-
l^Iiyot, sog'liqni saqlash, fan, texnika, sayyohlikni rivojlantirish 
laqida bitimlar imzolandi. 
2\ 
90 

O'zbekistonda Pokiston sarmoyalari ishtirokida 120 
qo'shma korxona tuzilgan. Tabani, Merkuriy, Metro, 
Laksan Taraka kabi 19 ta yirik firma va kompaniyalar 
faoliyat ko'rsatmoqdalar. 1994- yilda O'zbekiston va 
Pokiston o'rtasida tovar ayirboshlash hajmi 4,3 mln AQSH 
doliarini tashkil etdi. O'zbekiston Pokistonga charm 
xomashyosi, pilla, shoyi matolar, shisha, bfllur, yengjl sanoat 
uchun mashina va uskunalar eksport qibnoqda. Pokistondan 
esa xalq iste'moli mollari, xususan, tayyor kiyimiar, 
poyabzal, charm buyumlar, kakao va shakar keltirilrrioqda 
1992- yil  2 4 — 2 5 -  n o y a b r  k u n l a r i  r e s p u b l i k a m i z  P r e z i d e n t i 
I. Karimovning
 Eron Islom Jumhuriyatiga
 rasmiy davlat tashrifi 
O'zbekiston va Eron o'rtasida davlatlararo aloqalarga asos soldi. 
Safar  c h o g ' i d a
 ,,0'zbekiston Respublikasi bilan Eron Islom 
Jumhuriyati o'rtasida davlatlararo munosabatlarning asoslari 
to'g'risida"
 deklaratsiya, havo transporti sohasidagi hamjihatlik 
to'g'risida  m e m o r a n d u m , iqtisodiy va ilmiy-texnikaviy hamkorlik 
sohasidagi hamjihatlik to'g'risida  m e m o r a n d u m , pochta, telefon 
v a telegraf  s o h a s i d a g i  h a m j i h a t l i k  t o ' g ' r i s i d a  m e m o r a n d u m , 
davlat Markaziy banklari o'rtasida bitim imzolandi. 1993- yil 18-
oktabrda  E r o n prezidenti Ali
 Akbar Xoshimiy Rafsanjoniyning 
O ' z b e k i s t o n g a  r a s m i y  t a s h r i f i  b i l a n  k e l i s h i  i k k i  m a m l a k a t 
o'rtasidagi aloqalarni  y a n a d a kengayishiga  k o ' m a k l a s h d i . Safar 
c h o g ' i d a  t r a n z i t  a l o q a l a r n i tartibga solish  t o ' g ' r i s i d a  h a m d a 
xalqaro avtomobil qatnovi to'g'risida bitimlar imzolandi. 
O'zbekiston bilan Eron o'rtasidagi o'zaro aloqalar 
transport sohasida keng rivojlandi. 1996-yilda O'zbe-
kiston Eron hududi orqali 34 ming tonna yuk tashigan 
" bo'lsa, 2001-yiIi bu ko'rsatkich 487 ming tonnani tashkil 
etdi. 2001-yili O'zbekiston hududi orqali Eronning 750 
ming tonna tranzit yuki olib o'tildi. O'zbekiston yuklari, 
asosan, Eronning Bander Abbos va Chobahor portlari or-
qali Janubi-sharqiy Osiyo mintaqasiga cMqarflmoqda. 
2002- yil boshlarigacha Eron tadbirkorlari sarmoyalari 
ishtirokida mamlakatimizda 50 ga yaqin O'zbekiston— 
Eron qo'shma korxonasi barpo etildi va ular, asosan, 
ishlah chiqarish bilan shug'ullanmoqda. 
291 

2 0 0 2 - yil  2 6 - aprel kuni  E r o n prezidenti Sayyid  M u h a m m a d 
H o t a m i y n i n g  O ' z b e k i s t o n g a  q i l g a n  r a s m i y tashrifi  p a y t i d a 
O ' z b e k i s t o n  v a  E r o n  o ' r t a s i d a  i m z o l a n g a n ikki  t o m o n l a m a 
soliqqa tortilishga  y o ' l qo'ymaslik,  d a r o m a d va sarmoya soliq-
lariga taalluqli  m a ' l u m o t l a r n i  a l m a s h i s h ,  t r a n s p o r t vositalari 
haydovchilari  u c h u n viza masalalarini yengillashtirish,  O ' z b e -
kiston tovar ishlab chiqaruvchilari va tadbirkorlar palatasi bilan 
E r o n n i n g savdo, sanoat va  t o g ' - k o n sanoati pajatasi o'rtasida 
h a m k o r l i k  t o ' g ' r i s i d a  h u j j a t l a r  i k k i  m a m l a k a t  o ' r t a s i d a g i 
m u n o s a b a t l a r n i n g  h u q u q i y asosini  y a n a d a boyitdi. 
O'zbekiston Prezidenti I.  K a r i m o v boshliq davlat delegatsi-
yasi rasmiy tashrifi bilan Saudiya
 Arabistoni, Misrda
  b o ' l d i va 
u l a r  b i l a n  d a v l a t l a r a r o  m u n o s a b a t l a r n i n g asoslari  t o ' g ' r i s i d a 
s h a r t n o m a l a r , iqtisodiy, ilmiy-texnikaviy va madaniy hamkorlik 
bitimlari imzolandi. Saudiya Arabistoni, Misr davlat va hukumat 
vakillarining  O ' z b e k i s t o n g a rasmiy safari  p a y t i d a  i m z o l a n g a n 
hujjatlar esa davlatlararo  m u n o s a b a t l a r n i  y a n a d a rivojlanti-
rishga xizmat  q i l m o q d a . O'zbekistonlik yoshlar  Q o h i r a univer-
sitetida, „Al-Azxor" va „Ayn  S h a m s " universitetlarida, misr-
liklar  T o s h k e n t texnika va agrar universitetlarida tahsil  k o ' r -
m o q d a l a r .  T o s h k e n t d a  M i s r  R e s p u b l i k a s i n i n g fan  v a  t a ' l i m 
m a r k a z i faol ishlab turibdi. 
1992- yilda O'zbekiston Pokiston,  E r o n va Turkiya  t o m o n i -
d a n tuzilgan iqtisodiy hamkorlik tashkiloti (EKO)ga  a ' z o  b o ' l i b 
kirdi. 1992- yil 10-  m a y d a Ashgabatda O'zbekiston,  Q o z o g ' i s -
t o n ,  Q i r g ' i z i s t o n ,  T u r k m a n i s t o n ,  E r o n ,  T u r k i y a ,  P o k i s t o n 
davlat  v a  h u k u m a t  r a h b a r l a r i n i n g  u c h r a s h u v i  b o ' l d i .  U c h r a -
s h u v d a  T r a n s o s i y o  t e m i r y o ' l i n i vujudga keltirish  m a q s a d i d a 
T a j a n — S e r a x s — M a s h x a d  t e m i r y o ' l i  q u r i s h  h a q i d a  b i t i m n i , 
bojxona xizmatini tashkil etish, shu soha  u c h u n mutaxassislar 
tayyorlash haqida hujjatlarni imzoladilar.