Ўқув модули бирликлари


Синов қоришмалари учун таркибни ҳисоблаш


Download 0.66 Mb.
Pdf ko'rish
bet7/16
Sana04.02.2023
Hajmi0.66 Mb.
#1157631
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   16
Bog'liq
7-МАЪРУЗА. Бетон қоришмаси ва бетон хоссалари, бетон турлари

Синов қоришмалари учун таркибни ҳисоблаш. Бетон таркибини 
ҳисоблаш учун қуйидаги маълумотлар зарур: бетон маркаси R
б
, бетон аралашмасини 
осон тўлдирувчанлиги, шунингдек дастлабки материалларнинг тафсилоти - 
цементнинг фаоллиги R
ц
, цемент, қум, шағал ёки майда тошнинг тўкилма ва 
ҳақиқий зичлиги шағал ёки майда тошнинг ғоваклилиги ҳамда доналарининг 
йириклиги. 
 
Масала. Ўртача кесимли қуйма тўсинлар ва устунларни бетонлаш учун  
R
б
қ30 МПа бўлган М300 маркали оғир бетон таркибини танлаш ва барабаннинг 
фойдали ҳажми Vқ1200 л бўлган бетон аралаштиргичда қоришмага 
сарфланадиган материални ҳисоблаб топиш талаб этилади. Бетон 
аралашмасининг сурилувчанлиги С
1
қ2. . . 4 см. 
Дастлабки материаллар тафсилоти: фаоллиги R
ц
қ44 МПа бўлган портландцемент, 
қуруқ ташкил этувчиларнинг тўкма зичлиги 

т.ц
қ1200 кг/м
3
; 

т.қ
қ1500 кг/м
3


т.ч(ш)
қ1600 кг/м
3
; уларнинг ҳақиқий зичлиги 

ц
қ3100 кг/м
3


қ 
қ2600 кг/м
3


ч
қ2700 
кг/м
3
; фракцияланган гранит чақиқ тошнинг ғоваклилиги 0,41; майда тошнинг 
йирик донаси 40 мм, йирик кварц қумнинг йириклиги W
қ
қ4%, майда тошнинг 
намлиги W
ч
қ1.
Сув-цемент нисбатини қуйидаги ифодадан ҳисоблаб топамиз.
R
б
қАR
ц
(Ц/С – 0,5) 
Бу ифода ўзгартиришлардан кейин қуйидаги кўринишга эга бўлади:
С/Ц қАR
ц
/( R
б
Қ0,5А) қ(0,65Қ44) /(300Қ0,5

0,65

4)қ0,65 
Ақ0,65 коэффициентини юқори сифатли материаллар каби 19 жадвалдан 
танлаймиз. 
1 м
3
бетон аралашмаси учун сув сарфи С ни блок ва устунларни бетонлаш 
учун бетон аралашмаси конусини берилган чўкишини ҳисобга олиб жадвалдан 
аниқлаймиз С
1
қ2.....4 см. Йирик тўлдиргич сифатида йириклиги 40 мм майда тош 
ишлатиб сурилувчан бетон аралашмасини ҳосил қилади, Сқ175 кг.
1 м
3
бетонга сарфланадиган цемент миқдори: 
ЦқС/(С/Ц)қ175/0,65қ269 кг 
ни ташкил қилади. 


1 м

бетон учун сарфланадиган қуруқ ҳолатдаги майда тош миқдорини 
қуйидаги ифодадан аниқлаймиз: 
кг
V
Ч
ч
т
ч
к
1422
1/2700
/1600
3
,
1
41
,
0
1
/
1
/
1
ч
.
.









Доналар сурилиш коэффициентининг қиймати 

қ1,3 ни тавсияларга 
мувофиқ танлаймиз.
1 м

бетонга қуруқ қум сарфини қуйидаги ифодадан аниқлаймиз: 
С *1-(Ц/

ц
ҚС/1000ҚЦ/

ч
)


қ
қ 
қ*1-(269/3100Қ175/1000Қ1422/2700)

2600қ551 кг 
Натижада бетоннинг қуйидаги тахминий номинал (тажриба)таркибига эга 
бўламиз,кг/м
3

Цемент . . . . . . . . . 269 
Сув . . . . . . . . . . . . 175 
Қум . . . . . . . . . . . . 551 
Чақиқ тош . . . . . . . 1422 
Жами . . . . . . . . . . . . . .2417 
Охирида олинган қиймат бетон аралашмасининг ҳисоб зичлигидир, яъни 
к
тб.

қ 
2417 кг/м
3

Олинадиган бетон миқдори коэффициентини қуйидаги ифодадан топамиз: 
0,68
/1600)
1422
551/1500
/1200
269
(
:
1
/
/
/
1
.т..к
т..к
т..к












Ч
К
Ц
Синов қоришма-0,05 м
3
(50 л) бетон арлашмасига кетган материал сарфини 
юқорида келтирилган номинал бетон таркибига асосланиб ҳисоблаб топамиз,кг:
Цемент . . . . . . . . . 269

0,05қ13,45 
Сув . . . . . . . . . . . . .175

0,05қ8,75 
Қум . . . . . . . . . . . . 551

0,05қ27,55 
Чақиқ тош,кг . . . . . . 1422

0,05қ71,1 
Барча материаллар ҳисобда белгиланган миқдорда тортилади ва улардан 
бетон аралашмаси тайёрланади, унинг сурилувчанлиги стандарт конус ёрдамида 
аниқланади. Агар конус 1 см, яъни белгилангандан кам чўкса, у ҳолда бетон 
аралашмасининг сурилувчанлигини ошириш учун 10% цемент ва сув қўшилади 
(цементдан 13,45

0,1қ1,345 кг, сувдан 8,75

0,1қ0,875 кг).
Цемент ва сув қўшилган бетон аралашмаси қўшимча равишда яхшилаб 
аралаштирилади ва сурилувчанлиги текширилади. Агар конуснинг чўкиши 3 см га 
тенг бўлса (бу кўрсатилган чегарага мувофиқ бўлади), у ҳолда 10% сув ва цемент 
қўшилганлиги ҳисобга олиб материалларнинг ҳақиқий сарфини аниқлаш учун 
қайта ҳисоб қилинади. Бунда уларнинг нисбий ҳажми аниқланади, м
3
:


Цемент. . . . . . . . . . (13,45Қ1,345)/3100қ0,0048 
Сув . . . . . . . . . . . . . (8,75Қ0,875)/1000қ0,0096 
Қум. . . . . . . . . . . . . . . . . . .27,55/2600қ0,0106 
Чақиқ тош . . . . . . . . . . . . . . . 71,1/2700қ0,0263 
Ҳаммаси бўлиб 0,0513 
Таркиби ростланган синов қоришма-бетон арлашмасининг хажми V
қ
ва 
материал Ц
қ

қ

қ
 нинг ҳақиқий сарфини билган ҳолда бетон аралашмасининг 1 
м
3
ига сарфланадиган материални қуйидаги ифода бўйича ҳисоблаб топамиз,кг: 
ЦқЦ
қ
.
1/V
қ
қ14,80
.
1/0,0513қ288 
С қС
қ

1/V
қ 
қ9,63
.
1/0,0513қ188 
ҚқҚ
қ

1/V
қ
қ27,55
.
1/0,0513қ537 
ЧқЧ
қ

1/V
қ
қ71,7
.
1/0,0513қ1398 
Ҳаммаси бўлиб . . . . . . . 2411 
Янги ётқизилган бетон аралашмасининг зичлиги 

б.қ
қ2411 кг/м
3
,яъни 
ҳисобдагидан 1% атрофида фарқланади. 
Бетоннинг корхона (дала) даги таркибини тўлдиргичларнинг намлигини 
эътиборга олиб (айни мисолда қумнинг намлиги 4 ва майда тошнинг намлиги 
1%)ҳисоблаймиз-керакли сув миқдорини камайтирамиз. 
188

(4

537/100Қ1

1398/100)қ188

(21Қ14)қ153, 
Тегишлича тўлдиргичлар миқдорини оширамиз: 
Қум,кг

537(1Қ4/100)қ537Қ21қ558; 
Чақиқ тош,кг

1398(1Қ1/100)қ1398Қ14қ1412. 
Корхонада ишлатиладиган таркибга эга бўлиш учун массаси бўйича 
нисбатларда бетон аралашмасининг ҳар бир қўшимчаи сарфини цемент сарфига 
бўламиз: 
Ц/Ц:Қ/Ц:Ч/Цқ288/288:558/288:1412/288қ1:2:5 
бунда С/Цқ0,54 
Барабаннинг фойдали ҳажми 1,2 м
3
(1200 л) бўлган бетон 
аралаштиргичнинг битта қоришмаси учун бетон аралашмаси ташкил 
этувчиларининг меъёрини аниқлаймиз: 
Цқ(

V/1000) Цқ(0,68

1200/1000)
.
288қ237; 
Cқ(

V/1000) Сқ(0,68

1200/1000)
.
153қ125 
Ққ(

V/1000) Ққ(0,68

1200/1000)
.
558қ455 
ШЧқ(

V/1000) Чқ(0,68

1200/1000)
.
1412қ1152 
Тажрибада ҳажми 50 л дан қилиб тайёрланган синов қоришмаларидан 
150

150

150 ўлчамли назорат намуналар

кублар тайёрлаймиз, сўнгра меъёрий 
шароитларда 7 ва 28 кун сақлангандан кейин уларни гидравлик прессда синаймиз. 
Синов натижаларига кўра берилган маркадаги бетон ҳосил бўлишини 
таъминлайдиган сув-цемент нисбатини аниқлаймиз. 



Download 0.66 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   16




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling