Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги низомий номидаги тошкент давлат

 
АUTOCAD GRAFIK DASTURIDA DETALNING VAZIYATLARINI 
OʻZGARTIRISHNING OʻZIGA XOS IMKONIYATLARI. 
 
Aminov Akmal Shavkatovich - Buxoro davlat universiteti 
Kadrlar tayyorlash sohasidagi davlat siyosati insonni intelektual va ma`naviy 
axloqiy jihatdan tarbiyalash bilan uzviy bog`liq boʻlgan uzluksiz ta`lim tizimi orqali 
har tomonlama barkamol, shaxs-fuqaroni shakllantirish nazarda tutadi. Shu tarzda 
talabalar bilim olish va ijodiy qobiliyatni namoyon etishi, fazoviy tassavurlarni 
shakllantirish mazkur masalaga yanada qulaylik yaratadi. 
Bugungi kun va zamon talabidan kelib chiqgan holda “Kompyuter grafikasi” 
fani har bir soha bilan uzviy bogʻlanib, kompyuter dasturiga boʻlgan ehtiyoj tobora 
oshib borayotganligi aniq. Kompyuter grafikasining qoʻllanish koʻlami juda keng 

---

261 
boʻlib, avvalom bor ushbu sohani vizualligi diqqatga sazovvordir. Ya’ni kompyuter 
grafikasida tasvir asosiy omil boʻlib xizmat qiladi.
“Kompyuter grafikasi” fani birinchi navbatda informatika fani bilan 
bogʻliqdir. Kompyuterda oddiy operatsiyalar majmuasini bilmasdan turib 
kompyuter grafikasini oʻzlashtirib boʻlmaydi. Demak ta’lim tizimida avval 
informatika fani talabalar tomonidan oʻzlashtirilishi lozim ekan. Keyingi talab 
oʻrganiladigan grafik dasturni talabidan kelib chiqadi. AutoCAD grafik dasturi 
chizma yaratish bilan bogʻliq boʻlganligi uchun ham geometriya, chizmachilik
fanining nazariyasi hisoblanmish chizma geometriya kabi aniq fanlarni bilishni 
talab etadi. Oddiy geometrik yasashlar (aylanani teng boʻlakarga boʻlish, aylana yoyi,
urinma, vatar, burchak bissektrisalarni oʻtkazish, perpendikulyarlik va parallellik
xossalari…)ni bilish talab etiladi. Aks holda oʻzimiz buyruqlar majmuasini
notoʻgʻri berib dasturdan biron bir amalni bajarishini talab etishimiz oʻrinsiz. Qisqa 
qilib aytganda AutoCAD grafik dasturini oʻrganishda dastlab informatika soʻng
chimachilik va chizma geometriya fanlari oʻzlashtirilgan boʻlishi lozim [1, 15-b]. 
Oʻrta maktab chizmachilik fanining proyeksion boʻlimi parallel proyeksiyalash 
va yaqqol tasvir mavzulari oʻquvchilarning fazoviy tassavurini oshirishda nazariy va 
amaliy ma`lumotlar berib oʻtiladi. Oʻqituvchi faqat bitta taqdimotdan foydalanib 
oʻtishida bazi passiv oʻquvchilarga oʻzlashtirolmay mavzuga tushunmaydi. Dars 
mavzusini noananaviy tarzda oʻtish axborot texnologiyalardan foydalangan holda 
qisqa muddatda yetkazish oʻqituvchining mahoratiga bog`liq albatta. Kompyuter 
dasturlardan unumli foydalanib, darsni mustahkamlash uchun oʻyinli texnologiyalar 
qoʻllash mumkin.
Chizmachilik fani mavzularida axborot texnologiyasidan foydalanib oʻtish 
kompyuter grafik dasturlaridan biri AutoCAD grafik dasturidir. Bu dasturdan 
foydalanib detal koʻrinishlari berilgan boʻlib, uning yaqol tasviri modellashtiriladi (1-
shakl).
1-shakl 
Yaqqol tasvirni modellashtirishda .