Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги низомий номидаги тошкент давлат

“3D oрбита” 3D fazosi panelidan 
fazoning holatini izometriya koʻrinishda oʻtkazib, AutoCAD grafik dasturining 
“3D построения” uch oʻlchamli yaratish panelidan 
(витягивание) choʻzish 
qurilmasini tanlab, tepaga koʻtarib olinadi.

---

262 
Modelning fazoviy holatini oʻzgartirish uchun 
“3D oрбита” 3D fazosi 
panelidan 
(управление видами) tasvirlarni sozlash tugmasini bosib joyidan 
qoʻzg`atmasdan aylanma harakatni oʻzgartirish mumkin.
панел управления (3D построения) uch oʻlchamli yaratish panelidan 
(3D поворот) uch oʻlchamli aylantirish tugmasini bilan detalni fazoviy holatini 
hohlagan tomonga oʻzgartirish mumkin. Bunda detal yaqqoli tanlanib uch oʻlchamli 
aylantirish tugmasi bosib rang tasmali aylanani tanlab 360
0
burchklar ostida 
oʻzgartirish mumkin (2-shakl). 
Detalni 90
0
oldinga 
aylantirish 
Detalni 90
0
chapga 
aylantirish 
Detalni 90
0
oʻnga 
aylantirish 
2-shakl 
“3D построения” uch oʻlchamli yaratish panelidan 
(зависимая орбита) 
orbitani mishka yordamida bosib kengi buyruq 
(своботная орбита) erkinlik 
orbitasi, 
(неперерывная орбита) orbita, yordamida detal modelini aylantirish 
mumkin (3-shakl). 
Detlning har xil holatda 
aylantirish. 
Detalni aylana ichida 
aylantirish. 
Detalni hohlagan 
vaziyatda aylantirib 
yuborish. 
3-shakl 
Detalning modeli fazoviy holati oʻzgarsa proyeksiyalar oʻrni va shakli oʻzgaradi. 
Oʻquvchilarga modelning fazoviy holatlarni oʻzgartirib, uning proyeksiyalarini alohida 
joylashuvini koʻrsatib tahlil qilish kerak. Bu dasturda oʻquvchilarning bilimini 
rivojlantirish dasturdan keng foydalanib, proyeksion chizmachilik boʻlim mavzulariga 
keng qoʻllash mumkin. Oʻquvchilar bunday real dasturlar bilan qiziqib tushunishga 
harakat qiladi. Mavzuni mustahkamlashda ham bu dasturlardan foydalanish mumkin. 

---

263 
Dasturda detal modelining annimasiyalash imkoniyati keng shundan unimli 
foydalanish mumkin. Bu ammallarni bajarish uchun AutoCAD dasturini mukammal 
bilish zarur.