Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент давлат иқтисодиёт

Иқтисодий ресурслар деганда товар ишлаб чиқариш ва 
хизмат кўрсатиш жараёнларида фойдаланиш мумкин бўлган барча восита ва 
имкониятлар мажмуи тушунилади.
Иқтисодий ресурсларни қуйидаги гуруҳларга ажратиш мумкин: 
1) табиий ресурслар (ер, ер ости бойликлари, сув, ўрмон ва биологик ресурслар);
2) ишчи кучи ресурслари (кишиларнинг меҳнатга бўлган ақлий ва жисмоний 
қобилиятлари мажмуи);
3) капитал (ёлланма меҳнат томонидан ҳаракатга келтирилиб фойда олиш мақсадида 
ишлатиладиган бинолар, машиналар, асбоб-ускуналар, иншоотлар, қурилмалар, хомашё ва 
материаллар, сотишга тайёр товарлар, пул маблағлари ва бошқалар); 
4) тадбиркорлик қобилияти (кишиларнинг ишлаб чиқариш ва хизмат кўрсатиш 
жараёнларини ташкил этиш ва бошқариш қобилиятлари).
Иқтисодий ресурсларнинг ишлаб чиқариш омилларидан фарқи шундаки, уларга ишлаб 
чиқаришда бевосита қатнашадиган ишчи кучи, табиий ресурслар ва ишлаб чиқариш 
воситаларидан ташқари ҳамма моддий ресурслар, товар ва пул захиралари ҳам киради. 
Ресурсларнинг чекланганлиги эҳтиёжни қондиришнинг муҳим йўли бўлган ишлаб 
чиқариш имкониятларини ҳам чеклаб қўяди. Бу имкониятлар даражаси доимо бир хил бўлиб 
турмайди, балки янги техникалар ва технологияларнинг яратилиши ва ишга солиниши ишлаб 
чиқариш имкониятларини, унинг чегараларини кенгайтириш имконини беради. Иқтисодий 
ресурслар, ишлаб чиқариш ва эҳтиёжларни қондириш даражаси ўртасидаги доимий ва 
мустаҳкам алоқадорликни қуйидагича ифодалаш мумкин (1.2-расм):

 
 
1.2-расм. 
Иқтисодий ресурслар ва эҳтиёжларнинг қондирилиш даражаси ўртасидаги 
боғлиқлик. 
Чекланган иқтисодий ресурслардан унумли фойдаланиб, ишлаб чиқариш 
имкониятларини ва бинобарин эҳтиёжларни қондириш даражасини ошириш зарурлиги 
иқтисодиёт олдига қуйидаги муаммоларни қўяди: 
1) ишлаб чиқариш ва хизмат кўрсатишнинг оптимал вариантларини (энг зарур ва 
тежамли турларини) танлаб олиш ва ресурсларни кўпроқ ишлаб чиқаришга жалб қилиш; 
2) мавжуд ресурсларнинг ҳар бир бирлигидан тежаб-тергаб, самарали фойдаланиш; 
3) фан-техника ютуқларини ва янги технологияларни жорий қилиб, янги энергия, 
материал, хомашё турлари, уларнинг манбаларини топиб, фойдаланишга жалб қилиш, 
ресурслар унумдорлигининг ошишига эришиш. 
Бу муаммоларни ҳал қилиш зарурияти кишилардан чуқур иқтисодий бошқа билимларга 
эга бўлиб, доимо изланиш ва юксалишда бўлишини тақозо қилади.