Zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi navoiy davlat konchilik instituti «metallurgiya»

V_s – suvning hajmi, parafinlangan namuna solingandan sunggi, g/sm³.

Jadval №1.1

Tog‘ jinsi turi __________________

№	Namuna shakli	Namunaning geometrik ulchamlari, sm				Namuna hajmi, sm^3	Namuna og‘irligi, g	Namunani hajmiy og‘irligi, g/sm^3		Izoh
		uzunligi	Eni	balandligi	diametri
1
2
3
4
5
Tog‘ jinsi hajmiy og‘irligi									g/sm^3

Jadval №1.2

Tog‘ jinsi turi __________________

№	G1, g.	G2, g.	Vs, sm^3	Vp, sm^3	Vn, sm^3	, g/sm^3	Izoh
1
2
3
Tog‘ jinsi hajmiy og‘irligi						g/sm^3

2-AMALIY ISH.
MAVZU: SHAR SHAKLIDAGI JISMNING ERKIN TUSHISH TEZLIGINI HISOBLASH USULLARINI O‘RGANISH.
Jismlarning erkin tushishga moslashtirilgan Atvud mashinasi, elektron sekundomerni avtomatik ulab-uzuvchi qurilma, po’lat sharchalar, tok manbai, boshqaruv sistemasi. Nazariy tushunchalar Erkin tushish deb, tinch holatdagi jismning og’irlik kuchi ta’sirida havosiz joyda tushishiga aytiladi. Lekin qattiq jismlarning, masalan metall sharlarning havoda tushishini ham erkin tushish deb qarash mumkin, chunki havoning qarshilik kuchi uning og’irlik kuchidan ancha kichik bo’ladi

Erkin tushayotgan jismlarning harakati to’g’ri chiziqli tekis tezlanuvchan harakat bo’ladi. Tekis tezlanuvchan harakat tenglamalari quyidagicha ifodalanadi:

Erkin tushayotgan jism uchun (1) ni quyidagi shaklda yozish mumkin:

Yuqoridagilardan ko’rinib turibdiki, boshlang’ich tezliksiz harakatda ₀  0 bo’lgani uchun sharning tushish balandligi h va uning vaqti t ni aniqlab, so’ngra qiymatlarini (2) formulaga qo’yib, erkin tushish tezlanishini topish mumkin:

Bu vazifa ishning asosiy maqsadi bo’lib, o’quv maskani joylashgan geografik kenglik uchun g ning qiymatini aniqlash mumkin bo’ladi.




AMALIY ISH №3
MAVZU: MEXANIK KLASSIFIKATORLARNI TANLASH VA HISOBLASH
Mexanik klassifikatorlar va gidrotsiklonlar. Mexanik klassifikatorlarga reykali, spiralli va kosali klassifikatorlar kiradi. Reykali va kosali klassifikatorlar qumni chiqarib yuborish mexanizmining murakkabligi tufayli spiralli klassifikatorlar tomonidan siqib chiqarilgan va hozirda qurilayotgan fabrikalarda qo`llanilmaydi. Spiralli klassifikatorlar ikki turda-botmagan va botgan spiralli qilib tayyorlanadi. Amaldagi boyitish fabrikalarida ikkala turdagi klassifikatorlarni uchratish mumkin. Lekin spiralli klassifikatorlar ham gidrotsiklonlarga almashtirilmoqda.
Spirali klassifikatorlar gidrotsiklonlarga nisbatan kam elektr energiya sarflaydi, nisbatan yirikrok mahsulotni klassifikatsiyalay oladi va uzoqroq ta`mirlash davriga ega. Asosiy kamchiligi narxining balandligi va gabarit o`lchamlarining kattaligi. Bu dastgohlarga va boyitish fabrikasi binolarining qurilishiga kapital xarajatlarni oshiradi. Shu kamchiliklar tufayli spiralli klassifikatorlar gidrotsiklonlar tomonidan siqib chiqarilmoqda.
Dastlabki vaqtlarda gidrotsiklonlar mexanik klassifikatorlar o`rniga asosan yanchishning ikkinchi bosqichida o`rnatildi. Bu shu bilan tushuntiriladiki ikkinchi bosqich tegirmonidan tushiriladigan mayin tuyulgan mahsulotda nasoslar va gidrotsiklonlarning ishdan chiqishi, gidrotsiklon nasadkasining yopilib qolish ehtimoli yanchishning birinchi bosqichidagi tegirmondan chiqayotgan yirik mahsulotga nisbatan kam.
Keyinroq, qo`pol spiralli klassifikatordan qutulish va shu bilan nasos va gidrotsiklonlar ishini osonlashtirish uchun birinchi bosqich sterjenli tegirmonlar mahsuloti to`g’ridan-to`g’ri ikkinchi bosqich sharli tegirmoniga tushuvchi yanchish sxemasi qo`llanila boshlandi. Bu sxemaning kamchiligi shundaki, ikkinchi bosqichda yanchish tegirmoniga katta miqdorda yiriklik bo`yicha tayyor mahsulot tushadi. Bu rudaning ortiqcha shlamlanishiga va tegirmonning yangidan hosil bo`layotgan tayyor sinf bo`yicha ishlab chiqarish unumdorligini pasayishiga olib keladi.
Ba`zi boyitish fabrikalarida sterjenli tegirmonlarning quyilmasi gidrotsiklonlarga tushadi, bunda tegirmonning bo`g’ziga yirik mahsulotni ajratib olish uchun butara o`rnatiladi. Gidrotsiklonlarni sterjenli tegirmonlar quyilmalarini klassifikatsiyalash uchun ishlatilishimumkinligi spiralli klassifikatorlarni ishlatish sohalarini yanada chegaralaydi.
Biroq bir qator sharoitlarni jamlaganda spiralli klassifikatorlarni o`rnatish tejamliroq hisoblanishi mumkin. Bunday sharoitlarga quyidagilar kiradi: tegirmonni bitta spiralli klassifikator bilan bog’lashga imkon beruvchi o`rtacha o`lchami, yirik va abraziv mahsulotni klassifikatsiyalash zaruriyati, elektr energiyaning yuqori narxi, markazdan qochuvchi nasos va gidrotsiklonlarning almashtiriluvchi qismlari uchun yeyilmaydigan materiallar qo`llash imkonining chegaralanganligi. Bu holda spiralli klassifikatorning roli gidrotsiklonga kelib tushadigan mahsulot tarkibidagi nisbatan yirik qumlarni ajratib olib, sharli tegirmonga yunaltirishga qaratilgan. Mexanik klassifikatorlarning o`lchamini kichraytirish uchun klassifikatorning maksimal ishlab chiqarish unumdorligiga to`g’ri keluvchi zichlikda imkon boricha dag’al (-0,6-0,8mm) quyilma olish kerak. Qolgan barcha hollarda gidrotsiklonlarni qo`llash afzal.