‘zbekiston respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

9-mashq. Quyidagi publitsistik stilda yozilgan niaqolani stilistik 
jihatdan tahlil qilib, to‘g‘ri va xato tomonlarini 
ko‘rsating.
M E H R 0 ‘LCHAB BERILMAYDI
Zarur ish bilan tanishim rahbar bo‘lib ishlaydigan tashkilotga 
bordim. U meni ko‘riboq qabuliga navbatsiz kiritdi. Uning huzurida 
bir odam ham b o r edi. U larning suhbati tugaguncha boshliq 
xonasida, yumshoq o‘rindiqda o ‘tirib kutdim. Biroz muddat ulaming 
muomala-muloqotini kuzatdim. 0 ‘zimni noqulay seza boshladim. 
Boisi, boshliq inson nafsoniyaliga tegadigan so'zlar bilan haligi 
kishini koyirdi. K o‘p o ‘tmay ularning suhbati tugadi. Haligi odam 
bir necha topshiriq olib tashqariga chiqib ketdi.
Boshliqqa kelishimdan maqsadni aytdim. Oramizdagi suhbat juda 
qisqa o ‘tdi. Ishni bitira turib, yoqimsiz bo ‘lsa ham yuqoridagi holat 
bo‘yicha munosabatimni bildirdim.
— Jo‘ra, rahbarlik madaniyatiga ozgina rioya eting. Huzuringizga 
kim kelishidan qat'i nazar, shirinso‘z, samimiy bo‘ling. Nima qilganda 
ham insondan bir og‘iz yaxshi gap qoladi. Siz uchun eng muhimi 
shu emasmi? Bugun bir kishini so‘ksangiz, ertaga sizni ko'pchilik 
qanday qarshi olishini bir o‘ylab ko‘ring-a? Avvalo, uzr-ku, buni 
tengdosh boTganim uchun aytyapman-da, — dedim.
— Nimasini aytasiz, birodar. Rahbarlik yuki og‘ir ekan. Bizni 
ham bundan besh battar qilishadi. Qattiqroq talab qilmasangiz, 
ish yurishmaydi-da, — deb o‘zini oqlamoqchi boTdi.
K o‘kdagini lochin, yerdagini m uxbir ko ‘radi, deganlari rost 
ekan. Bunday voqealarga jum alistik faoliyatimning ko‘p qirralarida 
guvoh bo‘lib kelayapman. Ayrim tashkilotlarda muomala madaniyatiga
83
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

yo xodim, yo rahbar e'tibor qilmayotgani insoniylik qonuniyatlariga 
mutiaqo xos emasligini ta ’kidlamoqchi edim.
Rahbar tushunchasini izohlab o ‘tirishga hojat yo‘q, menimcha. 
Biroq ish talab qiluvchi bilan ish bajaruvchi o ‘rtasida insoniy 
munosabatiar o‘matilmas ekan, o‘sha joyda ish maromida borishiga 
shubha bor. Bajarilmay qolgan topshiriq uchun rahbar imkon qadar 
o ‘z xodimidan muloyimlik bilan sababini surishtirib, oxiriga yelishi 
lozim. Inson hayotida turli holatlar ro‘y berishi mumkin: goh kayfiyat 
ko‘tarilib ishga kelamiz, goh turm ush tashvishlaridan qiynalib, 
asabiy holda bir ishni nihoyasiga yetkazolmay qolishimiz mumkin. 
Bulami, albatta, rahbar tushunishi kerak.
Ish bor joyda kamchilik ham bo ‘ladi. Qaerda ish bo‘lmasa, o‘sha 
joyda kamcltilik topa olmaysiz. Biz huquqiy demokratik jamiyat qurish 
sari ildam borayapmiz. Har kim o ‘z haq-huquqini yaxslii taniydigan 
holatga kelishi uchun, avvalo, insoniy fazilatlarimizni ongimizga 
singdirishimiz kerak. Busiz milliyligimizni unglash mushkul.
N im a uchundir o ‘z haq-huquqini himoya qilgan shaxslami 
keyingi vaqtlarda ko‘pchilik rahbarlar, kishilar «shikoyatclii» deb 
laqab qo‘yib olishga o'rganib qolayaplilar. Yoxud «yovuzchi» deb 
har joyda ta ’na qiladigan odat chiqarib olishgan. Kim ularga o ‘z 
huquqlarini liimoya qilgan kishilarga bunday munosabatda bo'lishga 
kafolat bergan, bilmayman. M atbuot nashrlarida, teleko'rsatuvlarda 
m uom ala m adaniyatiga, ish yuritish uslubiga rioya etayotgan 
rahbarlar, shaxslar haqida aniq dalillar asosida biron bir maqola 
yoritilganini hech eslolmayman.
Rahbarga obro‘ keltiradigan ham o ‘sha oddiy odamlar ekanini 
hech qachon unutmasligimiz kerakligini donishmandlar tajribasidan 
ham bilsa bo ‘ladi,
Jahlni tiyish, o ‘zini har qanday vaziyatda tuta bilish, u rahbarmi, 
oddiy in so n m i, fazilat h iso b la n ad i. Z o ta n , b ir-b irim iz d a n
mehrimizni qizg‘anmaylik. 0 ‘sha sadoqatli, melimi o ‘lchab berishdan 
saqlanaylik. Saxiylik, m uruvvat, odam iylik bobida bag ‘rikeng 
bo ‘laylik.
84
www.ziyouz.com kutubxonasi

---