Fiery MosaicTemplate

Kuchli yer silkinishi oqibatida yerning yaxlitligi, butunligi o‘zgaradi, inshootlar, jihozlar buziladi, kommunal-energetik qismlar ishdan chiqishi, insonlar o’limi yuz beradi. Yer silkinishi ko‘pchilik hollarda ma’lum intensivlikda chiqadigan tovush bilan yuz beradi va uning past-balandligi yer qimirlashining kuchiga bog‘liq. Yer qimirlashining asosiy ko‘rsatkichlari quyidagilardan iborat:

• yer silkinish o‘chog‘ining chuqurligi
• silkinish amplitudasi
• yer silkinishining intensiv energiyasi.

Zilzilalar hosil bo’lishiga qarab 3 turga bo’linadi.  1) Denudatsion zilzila- tabiatda ro’y beradigan turli hodisalar (o’pirilishlar, ko’chki, ag’darma va hokazo) natijada ro’y beradi. Bunday zilzilaning kuchi o’sha hodisaning hajmiga bog’liqdir. 2) Vulqon zilzilalari- vulqon otilishida yer  qobig’ini yorib chiqadi, natijada o’sha joyda tebranishi hosil bo’ladi. Ularning tarqalish o’sha hududning o’zida bo’ladi. 3) Tektonik zilzila- tektonik harakatlar natijasida sodir bo’ladi. Bu zilzila eng kuchli bo’lib, tarqalish masofasi katta.

Zilzilalar hosil bo’lishiga qarab 3 turga bo’linadi.  1) Denudatsion zilzila- tabiatda ro’y beradigan turli hodisalar (o’pirilishlar, ko’chki, ag’darma va hokazo) natijada ro’y beradi. Bunday zilzilaning kuchi o’sha hodisaning hajmiga bog’liqdir. 2) Vulqon zilzilalari- vulqon otilishida yer  qobig’ini yorib chiqadi, natijada o’sha joyda tebranishi hosil bo’ladi. Ularning tarqalish o’sha hududning o’zida bo’ladi. 3) Tektonik zilzila- tektonik harakatlar natijasida sodir bo’ladi. Bu zilzila eng kuchli bo’lib, tarqalish masofasi katta.

ZILZILALARNING KUCHI, ULARNI O‘LCHASH VA BAHOLASH

Zilzila kuchi (intensivligi) ikkita shkala yordamida aniqlanadi, ya’ni: ball va magnituda orqali.

Zilzilaning kuchi - bu zilzila ta’sir qilayotgan er sirtining barcha nuqtalarida seziladigan gruntning silkinish darajasidir.

Zilzilaning kuchi seysmik asboblar ko‘rsatkichlari asosida, ko‘chish, tezlik va tezlanish qiymatlarini o‘lchash, shuningdek odamlarning sezgihissiyotlari va zilzila oqibatlarining muhandislik tahlili orqali aniqlanadi.