Fiery MosaicTemplate
Download 0.96 Mb.
|
Зилзилалар ва уларнинг турлари (лекция 3)
- Bu sahifa navigatsiya:
- Dunyoning juda ko‘p davlatlarida yer silkinish kuchi 12 balli Xalqaro o ‘lchov birligida o‘Ichanadi.
- Bunda: α - seysmik tolqin tezlanishi, m/s2;
Seysmologiya - zilzilalarning paydo bo'lishini o'rganadigan fan. Shunday qilib u makon-vaqt taqsimotini, fokuslanish mexanizmini va energiyani chiqarishni o'rganadi. Zilzilalar natijasida hosil bo'lgan seysmik to'lqinlarning tarqalishini o'rganish, ularning ichki tuzilishi, shakli, zichligi va elastik doimiy tarqalishi to'g'risidagi ma'lumotlarni qayd etadi. Seysmik to'lqinlar tufayli, Yerning ichki qismi haqida juda ko'p ma'lumot olish mumkin. Shuningdek, ular zilzilalar natijasida hosil bo'lishini va elastik muhit mexanikasi bilan aniqlanishini bilamiz. Bu shuni anglatadiki, uning tezligi u rivojlanayotgan muhitning elastik xususiyatlariga bog'liq va uning tarqalishini ushbu to'lqinlarning tarqalish vaqti va amplitudasini kuzatish orqali o'rganish mumkin.Dunyoning juda ko‘p davlatlarida yer silkinish kuchi 12 balli Xalqaro o ‘lchov birligida o‘Ichanadi.Dunyoning juda ko‘p davlatlarida yer silkinish kuchi 12 balli Xalqaro o ‘lchov birligida o‘Ichanadi.Ball - yer yuzasining tebranma harakat darajasini ko‘rsatadi. Silkinish kuchini ballarda o'lchashda «seysmograf»lardan foydalanib, tog‘ jinsi zarrachalarining tebranma harakat tezligi topiladi. Ya’ni yozib olingan «seysmogrammalar» orqali zarrachalarning tebranish amplitudasi aniqlanadi va shu asosda seysmik to‘lqin tezlanishini quyidagi formula orqali hisoblab chiqarish mumkin.Bunda: α - seysmik to'lqin tezlanishi, m/s2;A - tog‘ jinsi zarrachasi tezlanish amplitudasi, mm;Т - seysmik tebranish davri, s;π= 3,14Epitsentrda tog‘ jinsi zarrachalarining seysmik tezlanishini, u yerda sodir bo‘lgan o‘zgarishlarga (buzilish, yorilish, vayron bo‘lish va h.k.) taqqoslangan holda Rossiya Fanlar Akademivasi olimlari tomonidan yer silkinishining kuchini «ballarda» baholash shkalasi ishlab chiqilib, hozirda bu uslub hamma MDHga kiruvchi davlatlarda, jumladan, O‘zbekistonda MSK (Medvedev, Shponxoyer va Kamik) nomi bilan qo‘llaniladi. Tuproq zarralarining tebranma harakat intensivligi, silkinish o ‘chog‘i chuqurligiga, magnitudaga, epitsentrdan uzoq-yaqinligiga, tuproqning geologik tuzilishiga va boshqa omiilarga bog‘liq.Download 0.96 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|