Finansliq infrastruktura hám finansliq sistemani tártipke saliw finanslɪq infrastruktura quramɪ

3. Aymaqlɪq hám dúnya júzlik shólkemler
Búgingi kúnde kóplegen xalɪq-aralɪq finanslɪq shólkemler bar. Olardɪń wazɪypasɪ túrli mámleket húkimetleriniń finanslɪq siyasatɪn muwapɪqlastɪrɪwdan ibarat. Bunday xalɪq-aralɪq finanslɪq shólkemler ishinde eń áhmiyetlisi Bazelda (SHvetsariyada) jaylasqan Xalɪq-aralɪq esap-kitaplar banki(BIS – Bank for International Settlements) esaplanadɪ. Onɪń wazɪypasɪ barlɪq mámleketlerdegi bank qaǵɪydalarɪnɪń maksimal uqsaslɪǵɪn támiyinlewden ibarat. Onnan tɪsqarɪ, xalɪq-aralɪq finans bazarɪnda jáne eki xalɪq-aralɪq finanslɪq shólkem xɪzmet júritedi. Olardɪń maqseti –sawda hám finans xɪzmetin xoshametlewden ibaratyu Bular: Xalɪq-aralɪq valyuta fondɪ (XVF) (IMF – International Monetary Rupd) hám Xalɪq-aralɪq rawajlanɪw hám tikleniw banki, yaki Jáhán banki (International Bank for Reconstruction and Development, World bank). XVF oǵan aǵza bolǵan mámleketler ekonomikalɪq hám finanslɪq shárayatlarɪnɪń ózgeriwin baqlaydɪ, texnikalɪq járdem kórsetedi, xalɪq aralɪq sawda hám finans operatsiyalarɪ qaǵɪydalarɪn islep shɪǵadɪ, xalɪq-aralɪq ekonomikanɪń túrli máseleleri boyɪnsha másláhát beredi, ayrɪm aǵza mámleketler tólem balansɪn tuwrɪlap alɪw ushɪn resurslar usɪnadɪ hám basqalar.

Jáhán banki rawajlanɪp atɪrǵan mámleketlerde túrli investiciyalɪq joybarlardɪ finanslastɪradɪ. Ol rawajlanǵan mámleketlerde obligaciyalar satɪwɪ arqalɪ kapitaldɪ ózlestiredi hám sonnan soń onɪ belgili kriteriyalarǵa juwap beriwshi hám birar bir mámlekettiń ekanomikasɪnɪń rawajlanɪwɪna baǵdarlanǵan joybarlardɪ ámelge asɪrɪw ushɪn qarɪzǵa beredi.