Fiskal siyosat: byudjet defitsiti va davlat qarzi

Y=C+I+G+Xn
C=a+b(1-t) x Y
Xn=g+m’Y

Agarda (2) va (3) tenglamalarni asosiy makroiktisodiy ayniyatga ko`yib, echsak kuyidagi echimga ega bo`lamiz:

1
Y= ------------------- (a+I+G+g)
1(1-b(1-t)+m’

Bu erda: 1 / 1(1-b(1-t)+m’ ochik iktisodiyotda davlat xarajatlar mul’tiplikatori.

3. Solik mul’tiplikatori.

Muvozanatli daromadlar darajasiga soliklarni kamaytinish xam mul’tiplikativ ta`sir ko`rsatadi. Soliklar mikdorini ΔT ga kamaytirsak, tasarrufdagi daromad darajasi ΔT ga oshadi. Iste`mol xarajatlari mos tarzda ΔTx b (bu erda b-iste`molga chegaraviy moyillik) mikdorga oshadi va u rejalashtirilgan xarajatlar egri chizigini yukoriga siljitadi, milliy ishlab chikarish xajmini esa ΔU ga oshiradi.

Solik mul’tiplikatsiya samarasi davlat xarajatlari singari soliklarning bir marta o`zgarishi okibatida iste`molning bir necha bor o`zgarishiga boklik.
T↓(ΔT) Yd↑ (ΔYd= -ΔT) C↑ (ΔC=b(-ΔT)) E↑ (ΔE=b(-ΔT))  Y↑ (ΔY=b(-ΔT) C↑ (ΔC=b(b(-ΔT)) E↑ (ΔE=b<sup>2</sup>(-ΔT)) Y↑ (ΔY=b<sup>2</sup>(-ΔT)) 
C↑ (ΔC=b(b<sup>2</sup>(-ΔT))) va x.k.
Demak, solik mul’tiplikatorini kuyidagicha tasvirlash mumkin:
ΔY - b
----------- = -------
 ΔT 1- b
Agar davlat byujetiga barcha solik tushumlari joriy daromad–Y dinamikasiga boglik deb xisoblasak solik funktsiyasi T = tY – ko`rinishni oladi. Bu xolatda iste`mol funktsiyasi kuyidagi ko`rinishga ega bo`ladi:
S=a+b(Y-tY)= a+b(1-t) Y,
Solik mul’tiplikatori esa kuyidagi ko`rinishni oladi:
-b
m_t = -----------
1-b(1-t)
Bu erda: m_t – yopik iktisodiyot uchun solik mul’tiplikatori.
To`lik solik funktsiyasi T=Ta+tY ko`rinishga ega.
T_a – avtonom soliklar (masalan, mulkka, erga soliklar).
To`lik solik funktsiyasini e`tiborga olsak, iste`mol funktsiyasi kuyidagi ko`rinishga ega bo`ladi: