Fizika fanidan laboratoriya ishlari

manfiy-musbat-manfiy tranzistori: 
 
 
 
Manfiy-musbat-manfiy 
tranzistorining 
bazasi musbat qutbligida bo’lsa, ikkala 
baza-kollektor va baza-emitter tutashgan 
joyi o’tkazuvchanlik holatida bo’ladi. 
musbat-manfiy-musbat tranzistori: 
 
 
O’lchovlar misoli 
BD 137 manfiy-musbat-manfiy tranzistori
1-jadval: Baza-emitter trassasi 
V baza 
E 
emitter
Tok 
+ 
- 
Ha 
0,7. 
5 
- 
+ 
Yo’q 
2 
0 
2-jadval: Baza-kollektor trassasi 
V baza 
S 
kollektor
Tok 
+ 
- 
Ha 
0,7 
5 
- 
+ 
Yo’q 
2 
0 
3-jadval: Kollektor-emitter trassasi 
S 
kollektor 
E 
emitter 
Tok 
+ 
- 
Yo’q 
2 
0 
- 
+ 
Yo’q 
2 
0 

---

BD 138 musbat-manfiy-musbat tranzistori
4-jadval: Baza-emitter trassasi 
V baza 
E
emitter 
Tok 
+ 
- 
Yo’q 
2 
0 
- 
+ 
Ha 
0,7 
5 
5-jadval: Baza-kollektor trassasi 
V baza 
S 
kollektor
Tok 
+ 
- 
Yo’q 
2 
0 
- 
+ 
Ha 
0,7 
5 
6-jadval: Kollektor-emitter trassasi 
S 
kollektor 
E
emitter 
Tok 
+ 
- 
Yo’q 
2 
0 
- 
+ 
Yo’q 
2 
0 
 
Musbat-manfiy-musbat 
tranzistorining 
bazasi manfiy qutbligida bo’lsa, ikkala 
baza-kollektor va baza-emitter tutashgan 
joyi o’tkazuvchanlik holatida bo’ladi. 

---

Laboratoriya ishi
Bipolyar transistor asosidagi past chostotali kuchaytirgichlarning 
parametrlarini o’lchash va ilmiy tahlil etish. 
 
 
Tajriba maqsadi 
■ 
Umumiy emitterli ulangan tranzistorli zanjirni kuchlanish bo’yicha 
kuchaytirishning 
asosiy 
sxemasi 
sifatida 
o’rganish. 
■ 
Kuchaytirgichlarning 
ishchi 
nuqtasini o’rnatish. 
■ 
Ossilograf yordamida kirish va 
chiqish kuchlanishlarini o’lchash, amplitudani 
aniqlash.
Qisqacha nazariya 
Umumiy emitterli ulanish ko’pchilik kuchaytirgich zanjirlarida qo’llaniladi. Kirish 
signali bazaga beriladi va chiqish signali kollektordan olinadi. Bu tajribada kuchlanish 
bo’yicha kuchaytirish quyidagicha aniqlanadi:
Agar R
CE
<I

R
E
(B
I
tok bo’yicha kuchaytirish koeffitsiyenti) bo’lsa, bu nisbat 
kollektor qarshiligining emitter qarshiligiga nisbatiga mos keladi
. 
Eng avvalo, kuchaytirgichning ishchi nuqtasi tranzistor bazasiga kuchlanish 
taqsimlagich orqali qo’yilgan o’zgarmas tok kuchlanish bilan o’rnatiladi. Ishchi nuqtani 
to’g’ri o’rnatish kirish signalining buzilishsiz kuchaytirilishiga olib keladi. 
Asbob uskunalar

 
1. 
Rastrli panel DIN A4 
1 dona 
576 74 
2. 
Tranzistor BD 137, NPN 
1 dona 578 67 
3. 
Rezistor 1 кОм, 1.4 Вт, 5 % 
1 dona 577 44 
4. 
Rezistor 10 кОм, 0.5 Вт 
1 dona 577 56 
5. 
Rezistor 47 кОм, 0.5 Вт 
1 dona 577 64 
6. 
O’zgaruvchan rezistor 10 кОм, 
1 Вт 
1 dona 577 80 
7. 
O’zgaruvchan rezistor 47 кОм, 
1 Вт 
1 dona 577 82 
8. 
Kondensator 47 мкФ,
40
V,
20
% 
1 dona 578
38 
9. 
Kondensator 100 мкФ,
35
V,
20
% 
1 dona 578
39 
10. 
Kondensator 470 мкФ,
16
V,
20
% 
1 dona 578
40 
11. 
10 ta qisqa ulagichlar to’plami 
1 dona 501 48 
12. 
Funksional generator S 12 
1 dona 522 621
13. 
Ta’minlash manbai AC/DC 
0...12 V / 3 A 
1 dona 521 485
14. 
Ikki kanalli ossilograf 303 
1 dona 575 211
15. 
Ekranlangan kabel BNC/4 mm 
2 dona 575 24 
16. 
Juft kabel, 50 sm, qizil va ko’k 
1 dona 501 45 
17. 
Juft kabel, 50 sm, qora 
1 dona 501 451
1-
rasm. Ishchi nuqtani o’rnatish usuli.

---

Mazkur tajribada ishchi nuqta kucaytirgich moslangan kiruvchi sinusoidal signalga 
mos holda o’rnatiladi. Doimiy kuchlanish bazaga ulangan kuchlanish taqsimlagichlar 
bilan o’rnatiladi hamda chiqishda simmetrik signalga ega bo’lamiz. Agar ishchi nuqta 
to’g’ri o’rnatilgan bo’lsa chiqish kuchlanishi ishchi kuchlanishining yarmiga teng 
bo’ladi.
Kirish va chiqish kuchlanishlarining to’la amplitudasi 

U=U
SS
qiymatlari 
o’lchanadi va kollektor va emitter qarshiliklarining nisbati 
bilan solishtiriladi