Fizika fanidan qo’llanma!
Download 227.5 Kb.
|
Fizika
|
Yadro fizikasi
Atom yadrosi proton va neytronlardan iborat Nuklonlar bu protonlar va neytronlar proton musbat elementar zaryadga ega Atom yadrosi hosil bo’lganda massasi kamayadi yadroning energiyasi va massasi tashkil etgan proton va neytronlarning energiya va massa yigindisidan kichik bo’ladi NZ deyarli hamma atomlar yadrolari uchun o’rinli Elektron myon neytronlar leptoa hisoblanadi Neytron yadroga oson kira oladi va yadro reaksiyasini yuzaga chiqaradi Yadro reaktori shunday qurilmaki , unda og’ir yadrolarning boshqariladigan bo’linish zanjir reaktsiyalari amalga oshiriladi α – nurlar kiruvchanligi eng kichik γ – nurlariniki eng katta α – yemirilish natijasida yadro massasi 4 atom birligiga kamayadi zaryad esa 2 ga kamayadi β – zarracha massasi 9,1*10 kg γ – nurlanish eng katta kiruvchanlik qobilyatiga ega γ – nurlarining biror muhitdan o’tish qobilyati eng katta γ – nurlar yadroda nuklonlar qo’zg’atilgan holatdan asosiy holatga o’tganda hosil bo’ladi α – nurlanish eng kichik kiruvchanlik qobilyatiga ega γ – nurlanish elektromangnit to’lqin Bitta α – yemrilish natijasida element davriy sistemasini boshiga qarab ikki katakka siljiydi α – zarracha geliy atomining yadrosi bo’lib uning massasi 2 praton va 2 neytron massasiga teng Yadroning tashqi tasirsiz o’z o’zida yemirilishi spontan yemirilish deyiladi β – yemirilishda –Z + L, A N – 1 Modda β – yemirilishga uchraganda yadroning massa soni avvalgidek zaryadi bir birlikka ortadi Kadioktiv yemirilish natijasida yadro boshqa yadroga aylanadi Radiaktivlik bu ayrim atom yadrolarining o’zidan zarrachalar chiqarish bilan o’z o’zidan boshqa yadrolarga aylanish hususiyati Radiaktiv yemrilganda yadro boshqa yadroga aylanadi Yadrodan pozitron chiqib ketganda modda massa soni o’zgarmaydi tartib raqami bittaga kamayadi γ – yemirilishda yadro γ – kvant massasicha kamayadi β – yemirilishda yado elektron zaryadni yo’qotadi massa o’zgarmaydi uchta atom yarim yemrilish davrida atomlarning 87.5 % yemiriladi α – yemirilish Z – 2 ; β – yemirilishda Z+1 bo’ladi γ – nurlar mangnit va elektr maydoniga og’maydi Geyger hisoblagichi ( qayt qilgichi) ishi gaz atomining ionlashishiga asoslangan Vavilov fotolyuminesentsiya hodisasini isbotlagan Atomlar yadrosi proton va neytronlardan tashkil topgan Atom yadrosining zaryadi musbat Elektron qobig’ining zaryadi manfiy Geyger hisoblagichida qayd qilgichda zarra o’tganda undan qisqa muddatli elektr toki impulsi paydo bo’ladi Vilson kamerasida zaryadli zarralarning izini gazdagi suv tomchilardan iborat polosalar ko’rinishida kuzatish mumkin Neytrinlarning yutuvchi moddalar: kadmiy , bor , Yadro yoqilg’isi plutoniy, uran Og’ir yadrolar paydo bo’lganda energiya yutiladi Yarim yemrilish davri jismda sodir bo’layotgan o’zgarishlarga bog’liq emas 43Yadro kuchlari proton va neytronlar orasida mavjud Download 227.5 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|