Физика gazlarda elektr toki

Turli binolarni chaqmoqdan himoya qilish uchun chaqmoq qaytargichlar qo`yiladi. Ular uchli metall langarlardan iborat bo`lib, himoya qilinadigan binodan balandroq o`rnatiladi va erga ulanadi. Uning ish prinsipi zaryadni tayoq uchidan erga o`tib ketishiga asoslangan. 

Elektr yoyi.Agar zanjirda kuchli tok manbai mavjud bo`lsa, uchqunni elektr yoyiga aylantirish mumkin. Elektr yoyi birinchi bo`lib rus fizigi V.Petrov tomonidan 1802 yilda hosil qilingan. U ikkita ko`mir parchasini olib galvanik elementlarning kuchli batareyasiga birlashtirgan va oldin ularni bir-birlariga tegdirib so`ngra ajrata boshlagan. Ideal bog’lanish bo`lmaganligi uchun ko`mir bo`laklarining bir-birilariga tegib turgan joylarida katta qarshilik vujudga kelgan.

Tok o`tganda ko`mir ulangan sim uchlarining qizishi ko`zatilsada, issiqlik o`tkazuvchanligi katta bo`lmaganligi uchun ko`mir bo`lakchalari qizimagan. Ko`mir bo`lakchalari ajratilganda, qizigan katoddan termoelektron emissiya natijasida gaz oralig`ining issiqlik ionlashuvi ro`y bergan. Yoyning eng qizigan joyi, elektronlarning uzilishi natijasida musbat elektrodda hosil bo`lgan chuqurcha – yoyning og`zidir. Normal atmosfera bosimida yoy og`zidagi temperatura temperatura gacha ko`tarilishi mumkin. Yoy razryadi vujudga kelishi uchun, gaz ionlashuvining asosiy sababchisi termoelektron emissiya, ya’ni elektronlarning kuchli qizigan jismlardan chiqishidir. Yoy razryadi metallarni payvandlash va kesishda , kuchli yorug`lik manbai sifatida projektor, proektsion va kinoapparatlarda foylaniladi.

Tok o`tganda ko`mir ulangan sim uchlarining qizishi ko`zatilsada, issiqlik o`tkazuvchanligi katta bo`lmaganligi uchun ko`mir bo`lakchalari qizimagan. Ko`mir bo`lakchalari ajratilganda, qizigan katoddan termoelektron emissiya natijasida gaz oralig`ining issiqlik ionlashuvi ro`y bergan. Yoyning eng qizigan joyi, elektronlarning uzilishi natijasida musbat elektrodda hosil bo`lgan chuqurcha – yoyning og`zidir. Normal atmosfera bosimida yoy og`zidagi temperatura temperatura gacha ko`tarilishi mumkin. Yoy razryadi vujudga kelishi uchun, gaz ionlashuvining asosiy sababchisi termoelektron emissiya, ya’ni elektronlarning kuchli qizigan jismlardan chiqishidir. Yoy razryadi metallarni payvandlash va kesishda , kuchli yorug`lik manbai sifatida projektor, proektsion va kinoapparatlarda foylaniladi.

•