Fizika va kimyo” fakulteti “ilmiy va metadologik kimyo” kafedrasi

2.Uyga vazifa so’raladi.
II.Yangi mavzu bayoni:
Reja:

1. 
   Molyal konsentratsiya va foiz konsentratsiya haqida ma’lumot .
   
2. 
   Bog’liqlik formulalarini o’rganish.
   
3. 
   Molyal konsentratsiya va foiz konsentratsiyaga oid masalalar yechish.
   

Yangi mavzu bayoni:
Foiz konsentratsiya.
Har qanday eritmaning 100 gramida erigan moddaning gramm miqdorini ko`rsatuvchi qiymat foiz konsentratsiya deyiladi.

Foiz konsentratsiya quyidagi formula yordamida hisoblanadi:

.

Ko`pchilik hollarda bu konsentratsiyani "massa ulushi" holida:

ifodalanadi. Uning ma`nosi eritma umumiy og`irligining qanchasi erigan modda hissasiga to`g`ri kelishini bildiradi.
Ma`lumki, eritmalar suyuq holda bo`lgani uchun uning miqdori hajm
birligida (V, ml, sm³, litr) ifodalanadi. Bunday hollarda eritma massasi bilan hajmi o`rtasidagi bog`lanish m=V*ρ holida yoziladi. Bu erda d – 1 eritmaning zichligi, ya`ni 1 ml (sm<sup>3</sup>) hajmdagi eritmaning og`irligi deyiladi va g/ml, g/sm³, kg/m³ birlikda o`lchanadi. Masalan, 98% li H<sub>2</sub>SO<sub>4</sub> eritmasining zichligi 1,84 g/sm<sup>3</sup> ga teng deganda shu eritmaning 1 sm<sup>3</sup> yoki 1 millilitri 1,84 g. massaga ega, deb tushunish kerak.
Yuqoridagilarni e`tiborga olsak, eritmaning foiz konsentratsiyasi:

Faraz qilaylik, osh tuzi eritmasining konsentratsiyasi 15% (0,15) li bo`lsin. Buning ma`nosi, osh tuzi eritmasining 100 gramida 15 g. NaCl moddasi 85 g. H2O da erigan. Boshqacha aytganda, shu eritmaning 1 og`irlik qismi (g.) da 0,15 og`irlik qism (g.) NaCl va 0,85 og`irlik qism (g.) H2O dan iborat.

Molyal konsentratsiya.
Molyal konsentratsiya odatda kam ishlatiladigan konsentratsiya turidir.
Molyal konsentratsiya deb, 1000 g. erituvchida erigan moddaning "mol" lar soniga aytiladi
formula bilan hisoblanadi. Agar 1000 gr. erituvchida 1 mol modda erigan bo`lsa, bu eritma 1 molyalli deyiladi.
;
;